Vukčević (PRAVA): Građani imaju pravo da znaju zašto plaćaju najskuplji kilometar autoputa

Izgradnja prioritetne dionice autoputa Bar–Boljare (od Smokovca do Mateševa) je od samog početka bila netransparentna, jer su mnogi dokumenti potpisani između Vlade i kompanije CRBC kao izvođača radova proglašeni tajnim, saopštio je u ime Prave Crne Gore, Ivica Vukčević.

Ova dionica je zvanično počela da se gradi 11. maja 2015. godine i trebalo je da bude završena do 11. maja 2019. godine. Intenzivni radovi na izgradnji autoputa su pokrenuti godinu i po nakon zvaničnog početka. Radovi su kasnili jer su projekti za pojedine dionice više puta vraćani na doradu, a bilo je i odlaganja zbog nezavršene eksproprijacije zemljišta na pojedinim mjestima.

Ugovorena cijena izgradnje ove dionice autoputa duge oko 41 kilometar je 809,6 miliona eura. Od navedenog iznosa 85% sredstava obezbijeđeno je kroz zajam sa kineskom EXIM Bankom, dok je 15% predviđeno iz državnog budžeta ili drugih izvora finansiranja. Kreditni aranžman sa kineskom EXIM bankom je zaključen na iznos od ukupno 944 miliona dolara, sa periodom otplate od 20 godina, koji uključuje 6 godina grejs perioda i kamatnu stopu od 2%. Otplata kredita vršiće se polugodišnje, počevši od jula 2021. godine, a godišnje obaveze po osnovu otplate glavnice iznosiće oko 67,5 miliona dolara.Vlada Crne Gore je uzela kredit u dolarima, a nije se osigurala od valutnog rizika, tako da postoji mogućnost plaćanja većih iznosa rata kredita, ako dolar ojača u odnosu na euro tokom perioda otplate kredita. Treba napomenuti da je u periodu od prvih četiri godine po osnovu različitih kreditnih troškova Crna Gora već platila 26,8 miliona eura.

Skoro polovinu novca za izgradnju prve dionice autoputa, ili nepunih 400 miliona eura dobiće podizvođači. Samo jedna domaća kompanija, „Bemax“, ugovorila je poslove vrijedne trećinu ugovorene cijene prve dionice ili 235 miliona eura. Četiri crnogorske firme na koje se odnosi 80% podizvođačkih ugovora, su oslobođene od 25 do 30 miliona eura PDV-a na robu i usluge vezane za izgradnju prve dionice. Precizna računica nije moguća, jer su detaljnije informacije proglašene tajnom. Ono što se zna je da su domaći podizvođači na autoputu, kompanije koje su povezane sa vrhom DPS-a.

Vlada je pokazala nesposobnost tokom realizacije ovog projekta,jer nije angažovala dovoljno stručnih ljudi za vršenje poslova nadzornog organa, tako da je morala platiti 22,6 miliona eurafrancusko-italijanskoj kompaniji „Ingerop“, da u njeno ime kontroliše rad izvođača radova, tj kineske kompanije CRBC.

Potpisano je i više aneksa ugovora, jer određeni neophodni radovi nisu bili predviđeni ugovorom, kao što su: petlja Smokovac, izgradnja vodovodne i elektromreže na autoputu, regionalni putevi na Veruši i Mateševu. Vlada je početkom 2019. godine priznala da će dodatni radovi na dionici Smokovac–Mateševo biti uvećani za najmanje 113 miliona eura.Kineskoj kompaniji CRBC je zbog ovih radova odobreno produženje roka za završetak autoputa do 30. septembra 2020. godine.

Korona kriza je usporila radove na autoputu, što je navelo CRBC da podnese novi zahtjev za produženje roka završetkaove dionice autoputa, koji uključuje dodatna plaćanja. Oni svoj zahtjev zasnivaju na klauzuli u ugovoru, koja daje mogućnost produženja roka u slučaju okolnosti na koje    se nije moglo uticati. Ovdje se između ostalog misli na određeni broj kineskih radnika, koji nisu mogli raditi na autoputu u Crnoj Gori zbog zatvaranja granica.

Produženje roka za izgradnju prve dionice autoputa će dodatno da košta građane i zato je potrebno da se svi podaci o tome javno objave. Građani imaju pravo da znaju zašto je najskupljadionica autoputa ikad izgrađena u Njemačkoj koštala 10 miliona dolara po kilometru (u okviru ove dionice je izgrađen 8 kilometara dugačak tunel), a od Smokovca do Mateševa 25 miliona po kilometru.