Predsjednik opštine Nikšić i poslanik NSD-a u Skupštini Crne Gore Marko Kovačević u intervjuu za BORBU komentarisao je nedavno usvojenu Rezoluciju o genocidu u Jasenovcu, Dahauu i Mathauzenu i kazao da ta rezolucija znači revitalizaciju Crne Gore u moralnom smislu jer su stvari vraćene na početnu tačku.
Kovačević je kazao da je Jasenovac bio jedna tajna koja je tek ponekad prošaputana u socijalističkoj Jugoslaviji te da je Jasenovac simbol za stradanje srpskog naroda u čitavoj NDH.
„Jasenovac je odgovor na pitanje ko smo mi Srbi. Pred ustaškom kamom i srbosjekom isti su bili i narodni heroj i komunista iz Crmnice, Milo Bošković i komandant JVuO iz Crne Gore Pavle Đurišić koji su stradali u tom logoru. To je ono što treba uvijek da znamo prije nego što dozvolimo da nas posvađaju pričom o četnicima i partizanima“, kazao je Kovačević u intervjuu Borbi.
BORBA: Crna Gora je konačno izglasala Rezoluciju o genocidu u Jasenovcu čime je Crna Gora postala prva država koja je Rezoluciju o tom stratištu donijela. Šta ona znači za Crnu Goru?
Ona znači revitalizaciju Crne Gore u moralnom smislu, jer su stvari vraćene na početnu tačku. Rezolucije koje su se po sličnim pitanjima prethodno donosile nisu smjele biti donijete prije ove rezolucije jer se nijedno od tih pitanja nije moglo shvatiti bez poznavanja onoga što znači Jasenovac, tj. sistema logora za Srbe, Jevreje i Rome u Nezavisnoj državi Hrvatskoj. Neadekvatno suočavanje sa onim što se tada dešavalo posle Drugog svjetskog rata uzrok je velikog broja problema na ovim prostorima krajem prošlog vijeka. Sa druge strane vidjeli smo da argumenti koje su koristili oni koji su predlagali druge rezolucije u slučaju ove Rezolucije za njih nisu važili čime su pokazali ko su i šta su.
BORBA: Šta je u stvari bio Jasenovac za srpski narod?
Jasenovac je bio jedna tajna koja je tek ponekad prošaputana u socijalističkoj Jugoslaviji. Jasenovac je simbol za stradanje srpskog naroda u čitavoj NDH. Zajedno sa nama su stradali i Jevreji i Romi i oni iz drugih naroda koji su bili protiv takve politike, koji su bili podržavaoci kralja ili komunisti. Dugo poslije rata uloga NDH i Jasenovca se svodila na priču o žrtvama fašizma bez priče o tome da je cilj bio istrijebiti srpski narod sa tog prostora. Jasenovac je odgovor na pitanje ko smo mi Srbi. Pred ustaškom kamom i srbosjekom isti su bili i narodni heroj i komunista iz Crmnice, Milo Bošković i komandant JVuO iz Crne Gore Pavle Đurišić koji su stradali u tom logoru. To je ono što treba uvijek da znamo prije nego što dozvolimo da nas posvađaju pričom o četnicima i partizanima.
BORBA: Interesantan je momenat kada se ova Rezolucija donosi, mnogi govore da je to odgovor na glasanje Crne Gore u Ujedinjenim nacijama o Rezoluciji o Srebrenici, dok drugi pak govore da je to civilizacijska odgovornost Crne Gore. Dakle slična situacija prilikom izglasavanja naše „domaće“ rezolucije, i onda dolazak Reuolucija o genocidu u Pivi i Velici. Šta Vi kažete?
Činjenica je da politički predstavnici srpskog naroda nisu do sada imali političku snagu i mogućnost da ovu moralnu obavezu Crne Gore i kulturu sjećanja koju srpski narod baštini po ovom pitanju formalizuju. Imali smo više antisrpskih rezolucija do sada kojima je poklanjana veća pažnja nego genocidu u NDH koji je najveći koji se desio na ovim prostorima. Već sam rekao da je prva rezolucija koja se morala donijeti trebalo da bude rezolucija o Jasenovcu. Jer bez nje se ne može shvatiti priroda sukoba u Krajini i BiH devedesetih godina. Zato ova Rezolucija nije nikakva kompenzacija za neke druge rezolucije koje su donošene već osnova da shvatimo šta je neko htio da sakrije i krivotvori drugim rezolucijama. Pokazali smo da Crna Gora ipak ne zaboravlja i da je kolektivna svijest srpskog naroda u Crnoj Gori snažna da uspostavi temelj i ove nove Crne Gore po ovim pitanjima. Jer kada znamo razmjere genocida u Jasenovcu i zločina koji su predmet drugih rezolucija jasno nam je šta su bile čije namjere.
BORBA: Simptomatično, nakon najave Rezolucije, stigla je protestna nota iz Zagreba, a najavljen je i oštar odgovor Hrvatske. Kako Vi to komentarišete? Čime Hrvatska može prijetiti Crnoj Gori? Jesu li zaista rakrstili sa nacističkom prošlošću svojih đedova ili je to ipak samo deklarativno?
Imali smo mnogo zastupnika zvanične Hrvatske u raspravi o ovoj Rezoluciji. Jedini relevantan zastupnik bio je gospodin Vuksanović koji je predstavnik hrvatske manjine u Skupštini Crne Gore. Zanimljivo je da je on prvi najavio da će podržati ovu Rezoluciju i to zvanično u plenumu saopštio Andriji Mandiću govoreći da će tako pokazati civilizacijsku razliku u odnosu na Srbe koji nisu htjeli da podrže neke druge rezolucije. Juče smo vidjeli da je promjenio taj početni stav. Njemu su se pridružili i predstavnici DPS i sličnih stranaka, uplašeni da će se pokvariti odnosi sa Hrvatskom. Svi oni su saopštili kako zvanična Hrvatska ima jasan odnos prema tom pitanju i kako i ona sama ima kulturu sjećanja na Jasenovac. Svi oni su takođe saopštavali kako i oni smatraju da je u Jasenovcu bio genocid. Ako je već tako zašto im je smetalo da u ime Crne Gore i oni podrže ovu Rezoluciju kao što su koji dan ranije podržali IBAR zakone bez obzira na predlagača. Odgovor je jasan, neki nisu raskrstili sa svojom zločinačkom prošlošću a neki drugi sa svojom antisrpskom politikom. Crna Gora je juče konačno počela proces ukidanja antisrpske politike i on je nezaustavljiv.
BORBA: Nikšić je jedini grad u Crnoj Gori u kom postoji ulica jasenovačkih žrtava. Šta Vas je podstaklo kao opštinu na takvu odluku?
To je bio predlog našeg odbornika Vukotića koji smo svi podržali. Ja sam ga branio pred Komisijom u Ministarstvu kulture koja ga je pozitivno ocjenila i predložio Skupštini Opštine koja ga je izglasala. Taj naziv smo dali rekonstruisanoj ulici u Rudom polju i prilikom završetka radova otkrili tablu sa njenim novim imenom.
Tablu smo otkrili ja kao predstavnik opštine i neko ko dolazi iz srpskog naroda, ambasador Izraela gospodin Vilan kao predstavnik jevrejskog naroda i Nardi Ahmetović ispred romskog naroda u Nikšiću. Tako smo simbolično odali počast žrtvama Jasenovca kojih je najviše bilo iz ta tri naroda. Ove godine je Nikšić zajedno sa Muzejom žrtava genocida iz Beograda zvanično obilježio 22. april kao Dan sjećanja na žrtve sistema logora Jasenovac.
To je jednostavno sastavni dio naše politike i pokazatelj da ova Rezolucija koja je juče donesena nije stvar trenutka već jedna od temeljnih vrijednosti naše politike, kulture i tradicije. Juče je to samo dobilo i svoj formalni oblik i od naredne godine će čitava Crna Gora a ne samo Nikšić obilježavati 22. april.
BORBA: Nedavno ste i najavili da ćete podići spomenik akciji Velvet. Možete li građanima reći nešto više o tome i šta se konkretno u toj operaciji radilo i ko su bili akteri?
To je spomenik koji će čuvati sjećanje na odnose nekadašnje Jugoslavije, Nikšića i Crne Gore sa jevrejskim narodom i državom Izrael u jednom teškom momentu sredinom prošlog vijeka koji su imali u njihovoj borbi za povratak na prostor Izraela i obnavljanje države na tom prostoru.