Kao i uvijek kroz istoriju, porođajne muke demokratije dolaze kroz otpor ustajalom stanju stvari, institucijama koje su završnoj fazi okoštavanja. Demokratija dolazi kroz bunt i kreativnost goloruke omladine, ,,naoružane“ kreativnošću, čistom vjerom u ideale, etikom i estetikom. I kada dolazi, demokratija prvo kuca na adresu rigidnih režima čija vrata drže zaključanim plave uniforme, pendreci i kordoni.
Danas, režimske adrese optužuju i hapse mlade ljude koji su svoj bunt i težnju za pravednim i demokratskim društvom iskazali likovnim evociranjem simbola koji predstavlja modernu državnost i nacionalnu emancipaciju Crne Gore.
Sagovornici na ovu temu za Srpski talas su Vladimir Dobrosavljević, istoričar i politički konsultant, i Aleksandar Novović, društveni aktivista i politikolog. Kako naši sagovornici komentarišu – aktuelno dešavanje je avangardni manifest demokratskog otpora i građani Crne Gore su na vrlo svojstven način spojili simbole, tradiciju i modernu demokratsku pobunu.
,,Tokom ove zime našeg nezadovoljstva’ širom Crne Gore, vratila se iz kolektivnog nesvesnog našeg nacionalnog bića, trobojka, zastava koja predstavlja simbol jedinstva i prepoznavanja, ma gde egzistirali“, konstatuje Dobrosavljević.
,,Ona je steg (zastava) koji nosimo ispred sebe, ali i duboko u nama, tokom svakog marša kroz noviju istoriju koji smo imali, bez obzira, da li je u pitanju bila borba za unutrašnju ili spoljašnju slobodu.
„Danas, i pogotovo u CG, osim svog tradicionalnog značenja, nošenje, isticanje ili oslikavanje trobojke, nosi sa sobom i duboko “subverzivno izražavanje”- „alternativni izraz“. Ono predstavlja, avangardno i moderno stanovište, kroz koje se negira i odbacuje sav anahronizam i retrogradnost, autoritarnih oblika vladavine, kriminalizovanosti političkih elita, primitivizam medijskog prostora ili šarlatanska dekonstrukcija tradicionalnih identiteta. To je simbolička istorijska vertikala kroz koju pokazujemo, da je opstati kao deo našeg naroda i njegovog vrednosnog koda, znači i biti vječito savremen!“
Svevremenost i savremenost simbola
Dobrosavljević nas podjeća da ,,Svaki pokret otpora, protiv glavnog toka, politike, ideologije, kulture, ima potrebu za sopstvenom vizuelizacijom kroz simbole ili ambleme“.
,,Savremena kultura prepuna je takvih znamenja. Od znaka za mir u hipi pokretu, preko zaokruženog ,,A“, kao simbol za anarhiju kod pankera, preko stilizovanog V u grafičkoj noveli Alana Mura i apologiji pobune “V kao Vendeta“, pa sve do razvijene zastave Jorla, koja prati proboj kralja Teodona i njegovih pratilaca, petog dana opsade Helmovog ponora, u zoru, čekajući spas sa Istoka od demonskih Juruk-haja, u Tolkinovom remek delu “Gospodar prstenova“.
Po Jungu, “simboli imaju ekspresivnu, izraznu funkciju, ali i motivacionu, pokretačku, jer čulnom slikom ne samo da izražavaju unutrašnje psihičko iskustvo, već i utiču na psihička zbivanja, doživljaje i ponašanja ljudi. Oni su, uobličene energije, snage, tj. determinišuće ideje, koje imaju isto tako veliku duhovnu kao i afektivnu vrednost“, zaključuje Dobrosavljević.
Ko vrši nasilje i narušava javni red i mir?
Manir autokratskih režima da svaki zahtjev za demokratijom ,,upakuju“ u neprijateljski akt podrivanja države, po riječima Aleksandra Novovića, vidljiv je u svim političkim sitemima širom svijeta.
,,Kao politikolog, za ovaj slučaj, mogu ponuditi jednu možda šturu, akademsku perspektivu, ali u skladu sa sociološkom logikom, dovoljno se osvrnuti na hronologiju događaja i osnovne teorijske postavke društvenih fenomena.
Imajući u vidu da se litije u Crnoj Gori dešavaju od 27. decembra i da je ulicama gradova u Crnoj Gori šetalo i iskazalo svoj antirežimski stav preko sto hiljada građana, bez ijednog incidenta; ako imamo u vidu da se tradicionalne trobojne zastave, danas kao jedan subkulturni fenomen, kao likovni i estetski izraz bunta i otpora – šire po Crnoj Gori, takođe bez i jednog incidenta, onda se čini vrlo jasno ko je izazvao incident i narušio javni red i mir u noći između 25. i 26. januara“, kometariše Novović.
,,Kada pogledate fotografije kojima se PR služba Glavnog grada infantilno hvali kako se bore protiv vandalizma, vidite jedan nepomičan, lijepo okrečen i uređen zid, iza kojeg kuljaju dim suzavca poput bojnih otrova u Prvom svjetskom ratu. Zanimljivo bi bilo vidjeti nekog posmatrača iz civilizovanog dijela svijeta kako reaguje na to saopštenje: jer je na slici, ili pak na snimcima koji su javnosti dostupni, očigledno su od strane građana ,,lansirani“ koloriti na zidovima koji su poruke otpora, a od strane uniformisanih kordona suzavci, detonacije i dim.
Dakle, očigledno je da se poslednjih mjesec dana u Crnoj Gori težnja za pravdom i demokratijom manifestovala kroz mir i nenasilje, a da je reakcija režima ona koja je narušila ovaj mirni jednomjesečni otpor koji se javnosti predstavio civilizovanošću i pristojnošću.“
Da li je policijska represija odraz nefunkcionalnih institucija?
Na kraju, Novović postavlja pitanje, da li se ijedna inicijativa u Crnoj Gori može pokrenuti ili sprovesti od strane insititucija, ili samo od strane same, gole policijske sile?
,,Da li je ovo neki novi politički diskurs: Poslije intervencije policijske palice na medijsku scenu, sada policijskom palicom uređuju i javne površine u gradu?“
Ovaj politikolog nam napominje, da pomenute policijske intervencije na razne sfere života, treba imati u vidu, jer kako kaže, ,,to je nešto što uporno stoji van domašaja razumijevanja, polako postaje očigledno: a to je činjenica da policija danas u svijetu više nije čuvar reda kao što je to bila u XX vijeku, već je čista emanacija i sinonim za silu i prisilu.“
Za dašak demokratije
Novović podsjeća da je sve veći borj teoretičara koji tvrde da što civilizacija, navodno više napreduje, policijska palica je sve duža i deblja, a zakonski akti, sve tanji i prazniji.
,,Ova cijela situacija podsjeća na globalnu situaciju u svijetu: politički sistemi i institucije su u sve dubljoj krizi, a zahtjevi građana sve vidljiviji i konkretniji. Crna Gora, makar u tome – borbi za demokratiju – nije dezintegrisana od svjetskih tokova, upravo zahvaljujući ovoj vrsti bunta, a poslednji događaji pokazuju da demokratija čeka da i mi otvorimo vrata i pustimo i kod nas dašak demokratije“, zaključio je Novović.
(izvor: Srpskitalas.net)