Odjeci posjete Angele Merkel Beogradu – Između suštine i simbolike; Gem, set i Vučićeva pobjeda

Posjeta njemačke kancelarke Angele Merkel Srbiji bila je nekoliko dana glavna vijest većine štampanih i elektronskih medija u Srbiji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj. A odjeci posjete prisutni su u brojnim strateškim analizama regionalnih nedeljnika i političkih magazina. Uz bilans vladavine jedne od najupečatljivijih evropskih vladarki 21. vijeka, koja se uskoro povlači sa državne funkcije, dolaze i analize onoga što je Merkelova kazala tokom posjete Beogradu i susreta sa predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem.

 

“DA NIJE BILO…”

 

Beogradski nedeljnik “Vreme” svoj opširan, kritički nastrojen osvrt počinje konstatacijom “da nije bilo srpskih i njemačkih zastava, da nije bilo medijskih izvještaja, da nije bilo specijalnih emisija, susret i razgovor Merkelove i Vučića mogao je da se obavi i preko skajpa…”

Da nije bilo ovoga… da nije bilo onoga… da nije bilo svega… A posebno da nije u pitanju – pretposlednja bilateralna posjeta njemačke kancelarke prije njenog povlačenja sa državne funkcije (što dopisnik beogradskog magazina iz neobjašnjivih razloga neprofesionalno izostavlja da navede u uvodu) – da, da nije bilo svega toga, možda bi razgovor i mogao da se obavi preko skajpa. Ipak, dugogodišnja vodeća državnička figura “najjače zemlje na kontinentu” kako Njemačku često nazivaju brojni evropski časopisi, odabrala je da joj pretposlednja posjeta jednoj državi (poslednja je simbolično u Francuskoj) bude baš u Beogradu. Iako je tokom njenog mandata jedino Hrvatska postala članica EU, iako je novi crnogorski premijer Zdravko Krivokapić nedugo nakon izbora izjavio za srpske medije da bi volio da od svih zemalja prvo posjeti Njemačku, te afirmativno govorio o njoj, Merkelova za svoju pretposlednju posjetu nije odabrala ni Hrvatsku, ni Crnu Goru, već Srbiju. Iako se Aljbin Kurti profiliše i promoviše kao pronjemački političar, Merkelova je odabrala susret sa predsjednikom Srbije.

 

Dopisnik “Vremena”, koji se dvoumi da li njemačkoj kancelarki da da prelaznu ocjenu za politiku prema Balkanu, kritikujući Vučića što nije bolje naučio njemački (?), navodi da je susret Vučića i Merkelova, susret sa mnogo simbolike i malo suštine. Upravo činjenica da je Merkelova odabrala Srbiju za svoju pretposlednju bilateralnu posjetu, objedinjuje simboliku sa suštinom. Na društvenim mrežama je već zapaženo sljedeće – da je autor teksta u beogradskom magazinu, posvetio uvodu u političke nauke makar onoliko vremena koliko je Vučić učenju njemačkom, znanje bi ga korigovalo i vjerovatno ne bi napisao tekst na samoj ivici banalnosti i površnosti. A narativ “da nije bilo – ne bi bilo”, jednak je zaključku “da jedan tim nije odigrao meč dobro, ne bi ostvario dobar rezultat”. Pa naravno da ne. Ali ga jeste ostvario. I da, Angela Merkel je odabrala Beograd. A to je, takođe, rezultat “nečije” politike.

 

Stoga, daleko je zanimljivije pitanje za “Vreme”: Da nije bilo posjete Angele Merkel Srbiji i susretu sa Vučićem, bilo bi… čega? Žalopojki i patetičnih tekstova “kako nas niko u Evropi ne voli i ne poštuje”.

 

PODRŠKA INICIJATIVI “OTVORENI BALKAN”

 

Mediji u Crnoj Gori su sa velikom pažnjom ispratili boravak Angele Merkel u Beogradu ali i u Tirani, gdje se srela sa liderima zemalja Zapadnog Balkana u biznis parku. Naslove izvještaja i tekstova na ovu temu, uglavnom su ispunile izjave njemačke kancelarke o rešavanju kosovskog pitanja kao i inicijativi “Otvoreni Balkan”.

Njemačka kancelarka Angela Merkel poručila je u Tirani da je veoma važno jačati saradnju u regionu. „Što više budete birali saradnju to će Berlinski proces biti jači“, rekla je Merkel na konferenciji za novinare sa albanskim premijerom Edijem Ramom nakon radnog ručka za liderima zemalja Zapadnog Balkana. Ona je rekla da se ova inicijativa zasniva na modelu Evropske unije (EU) i što se više država odluči da sarađuje to će biti bolje za region. Inicijativu “Otvoreni Balkan” potpisali su krajem jula ove godine lideri Srbije, Sjeverne Makedonije i Albanije. Inicijativa će omogućiti slobodno kretanje ljudi, robe, usluga i kapitala.

Ovakav stav njemačke kancelarke posebno je važan zbog činjenice da se bivša vlast u Crnoj Gori otvoreno protivila ovoj ideji, pripisujući je “Vučiću i velikosrpskim aspiracijama”, što je slučaj i sa dijelom albanskih političara na Kosmetu. Dio javnosti u Crnoj Gori smatra da je nova vlast pod jednom vrstom političkog i medijskog pritiska, kada je u pitanju ova inicijativa, te da se zbog toga ne izjašnjava otvoreno i decidno o njoj iako je ova ideja u Crnoj Gori sve popularnija. Crnogorski mediji istakli su i osvrt Angele Merkel na reforme u Srbiji. Merkel je izjavila i da je Srbija postigla niz rezultata u reformama, ali da i njoj i cijelom regionu predstoji dug put do članstva u EU. Na zajedničkoj konferenciji za novinare sa Vučićem, poslije sastanka, Merkel je rekla da joj je „drago da čuje da se Srbija intenzivno bavi reformama pravosuđa“.

„Znam da je percepcija da proces evropskih integracija teče sporo i da evropska strana postavlja nove zahtjeve, ali vidimo niz rezultata i vidimo napredak. Pažljivo se gleda da se postavljaju isti uslovi svim državama Zapadnog Balkana“, kazala je tom prilikom Merkel.

Dio medija u Crnoj Gori, koji vodi kontinuiranu kampanju protiv predsjednika Srbije, minulih dana je, tokom posjete Merkelove Balkanu, na ovu temu “smanjio gas”. Nade i očekivanja, da će se “Merkelova odnijeti oštrije prema Vučiću”, izvjesno nisu ispunjena, pa je i argumentacija onih koji se uglavnom predstavljaju kao “zagovornici Evropske unije, bez alternative” i koji su dežurni kritičari predsjednika Srbije, ostala skromna i jedva vidljiva. Sada i naslovi pro-građanističkih medija u Crnoj Gori, “Kako je Vučić pao u nemilost Merkelove”, koji su bili popularni prije par godina, izgledaju prilično daleko. Čini se da utjehu mogu potražiti jedino u izjavama poput one koju je iznio Zoran Milanović predsjednik Hrvatske, a koji je kazao “Ako te prečesto posjećuju, onda sa tobom nešto nije u redu”. S obzirom na to da je refleks većine balkanskih političara, pa i hrvatskih ili posebno hrvatskih, da se hvale susretima sa liderima Zapadne Evrope (a Njemačka je među prvim zemljama koja je priznala nezavisnost Hrvatske), čini se da je ova Milanovićeva izjava ponuđena – baš kao utjeha onima koji posjetom Merkelove Srbiji, nisu zadovoljni. Ipak, onih koji jesu – mnogo je više.

Posebno – u Srbiji.