Makedonci danas biraju predsjednika
U Sjevernoj Makedoniji danas se održavaju predsjednički izbori. Vlada je izborni dan proglasila neradnim, a do zatvaranja biračkih mjesta u 19 sati na snazi je izborna tišina. Eventualni drugi krug predsjedničkih izbora predviđen je za 8. maj, za kada su zakazani parlamentarni izbori, prenosi RTS.
Na predsjedničkim izborima učestvuje sedam kandidata – pet muškaraca i dvije žene.
Kandidati su aktuelni predsjednik Stevo Pendarovski koga podržava vladajući Socijaldemokratski savez Makedonije (SDSM), kandidatkinja najveće opozicione partije VMRO-DPMNE Gordana Siljanovska Davkova, kao i Bujar Osmani, ministar spoljnih poslova Severne Makedonije i kandidat vladajuće albanske partije Demokratske unije za integraciju (DUI).
Na izborima za učestvuju i: kandidatkinja partije Ljevica Biljana Vankovska, predsjednik skopske opštine Karpoš i lider partije Grom Stevčo Jakimovski, gradonačelnik Kumanova i lider partije Znam – Za našu Makedoniju Maksim Dimitrievski i gradonačelnik Gostivara Arben Taravari iz koalicije albanske opozicije Vredi.
U birački spisak upisano je 1.814.317 birača, a u inostranstvu će glasati 2.569 birača sa državljanstvom Sjeverne Makedonije. U posebnom biračkom spiskom upisane su osobe na izdržavanju kazne zatvora ili pritvora, kojih ima 2.147.
Na ovim izborima sučeliće se, kao što je i do sada bio slučaj, kandidati dva suprotstavljena politička bloka – lijevog centra SDSM i desničarskog VMRO-DPMNE, a unutar albanskog bloka očekuje se politički obračun Demokratske unije za integraciju (DUI) i ostalih partija.
Svi makedonski predsjednici od proglašenja nezavisnosti
Ovo su sedmi po redu izbori za makedonskog predsjednika, a u fotelju šefa države do sada je selo pet predsjednika od sticanja nezavisnosti te bivše jugoslovenske republike.
Prvi predsjednik Makedonije bio je Kiro Gligorov koji je, kao i kasnije Đorđe Ivanov, obavljao funkciju predsednika države u dva mandata, dok su po jedan mandat na vlasti bili Boris Trajkovski i Branko Crvenkovski. Aktuelni predsjednik Stevo Pendarovski ponovo je u trci za šefa države.
Prvi mandat predsjednik Kiro Gligorov dobio je na osnovu izbora u Skupštini Republike Makedonije, u skladu sa tadašnjim ustavnim odlukama, a njegovi nasljednici su kasnije birani na neposrednim izborima.
Nezavisnost Makedonije proglašena je na referendumu 8. septembra 1991. godine, a mnogi su saglasni da Gligorov ima veliku zaslugu što je Makedonija izašla iz SFRJ bez rata.
Prvi neposredni predsjednički izbori u Makedoniji održani su 16. oktobra 1994. godine, istovremeno sa parlamentarnim izborima. Na izborima su učestvovala dva kandidata, a Kiro Gligorov je u prvom krugu pobijedio sa 715.087 glasova, odnosno 78,4 odsto, kao kandidat koalicije koju predvodi SDSM. Njegov protivkandidat Ljubiša Georgievski, koga je podržavala VMRO-DPMNE, osvojio je 197.109 glasova, odnosno 21,6 odsto.
Drugi predsjednički izbori u nezavisnoj Republici Makedoniji održani su 1999. godine. Prethodni predsjednik Kiro Gligorov nije se kandidovao na ovim izborima, a pobijedio je Boris Trajkovski, kandidat VMRO-DPMNE.
Treći predsjednički izbori 2004. održani su prijevremeno zbog pogibije predsednika Borisa Trajkovskog. Prvi krug je održan 14. aprila, a drugi 28. aprila 2004. godine. Na izborima su učestvovala četiri kandidata, a pobijedio je Branko Crvenkovski sa 550.317 glasova ili 62,6 odsto, protiv Saška Kedeva koji je osvojio 329.179 glasova ili 37,4 odsto.
Četvrti predsjednički izbori održani su 22. marta i 5. aprila 2009. godine, istovremeno sa izborima za lokalnu samoupravu. Na izborima je učestvovalo sedam kandidata. Na tim predsjedničkim izborima pobijedio je Đorđe Ivanov sa 453.616 glasova ili 63,14 odsto.
Peti predsednički izbori održani su 13. i 27. aprila 2014. godine. Vanredni parlamentarni izbori održani su istovremeno sa drugim krugom predsjedničkih izbora. Drugi krug je održan 27. aprila i u njemu se se našli Đorđe Ivanov i Stevo Pendarovski. Na tim petim predsjedničkim izborima kandidat VMRO-DPNME Đorđe Ivanov pobijedio je sa 534.910 glasova kandidata SDSM Steva Pendarovskog koji je imao 398.077 glasova.
Šesti predsjednički izbori održani su 21. aprila i 5. maja 2019. godine na kojima je pobijedio Stevo Pendarovski sa 435.656 glasova ili 53,59 odsto. To su bili prvi izbori nakon stupanja na snagu Prespanskog sporazuma, kojim je sa Grčkom riješen spor oko imena i zemlja je dobila ime Republika Severna Makedonija.