Đukanović je prekršio Ustav kad nije dao mandat Miodragu Lekiću!

Piše: Advokat Velibor Marković

Još u vrijeme izglasavanja nepovjerenja Vladi Crne Gore na čelu sa gospodinom Zdravkom Krivokapićem, opravdano je aktuelizovano pitanje da li su se tim činom stekli uslovi i za raspuštanje Skupštine Crne Gore, te raspisivanje vanrednih parlamentarnih izbora, ili uslovi da od strane predsjednika države bude predložen novi mandatar za sastav Vlade, što se i desilo, predlaganjem za mandatara i izboro gospodina Dritana Abazovića, a sada se ta ista situacija ponavlja i nakon izglasavanja nepovjerenja Vladi čiji je on bio predsjednik. Aktuelizovanje tog pitanja, kao i stanovište kolega prema kojima je izglasavanje nepovjerenja Vladi ,,automatski“ moralo da dovede do vanrednih parlamentarnih izbora, sasvim je logično imajući u vidu odredbu čl.3.st.3.Ustava Crne Gore kojom je propisano da se ne moze ustanoviti, niti priznati vlast koja ne proističe iz slobodno izražene volje građana na demokratskim izborima, u skladu sa zakonom.

Međutim, u odgovoru na to pitanje treba poći od ustavnih mogućnosti za raspuštanje skupštine prije isteka njenog mandata, ili skraćenja mandata skupštine, kao jedine dvije mogućnosti za raspisivanje vanrednih parlamentarnih izbora.

Tako, odredbom čl.92.Ustava, u st.1. je propisano da se Skupština raspušta ako ne izabere Vladu u roku od 90 dana od dana kada predsjednik Crne Gore prvi put predloži mandatara, a u st.2. da Skupštinu može raspustiti i Vlada ukoliko Skupština duže vremena ne obavlja nadležnosti utvrđene Ustavom (u oba navedena slučaja Skupština se u smislu st.3.tog člana raspušta ukazom predsjednika Crne Gore), s tim što je odredbom čl.110.st.2.Ustava propisano da Vlada kojoj je prestao mandat nastavlja rad do izbora Vlade u novom sastavu, ali da takva Vlada (u tzv.,,tehničkom mandatu“) ne može raspustiti Skupštinu.

Imajući u vidu naprijed citirane ustavne odredbe, predsjednik Crne Gore jednostavno nema Ustavnih mogućnosti da raspusti skupštinu ukoliko je Vlada izabrana u roku od 90 dana od dana kada je prvi put predložen mandatar za njen sastav, što je ispunjeno, niti tu mogućnost ima Vlada koja radi u tzv.,,tehničkom mandatu“, što je slučaj, iz čega proizilazi da po ovim Ustavnim osnovima nema mogućnosti za raspisivanje vanrednih parlamentarnih izbora.

Kada je u pitanju skraćenje mandata Skupštine, odredbom čl.84.st.2. Ustava je propisano da Skupštini može prestati mandat prije vremena na koje je izabrana, i skraćenjem njenog mandata.

Međutim, odredbom st.4.tog člana je propisano da se to skraćenje može izvršiti na predlog predsjednika države, predsjednika Vlade i najmanje 25 poslanika, ali isključivo na osnovu odluke same Skupštine, čega u konkretnom slučaju nema.

Iz navedenog proizilazi da ni po ovom osnovu nema mogućnosti raspisivanja vanrednih parlamentarnih izbora.

Ili, ukratko, s obzirom da nema ustavnog osnova za raspuštanje Skupštine, niti je Skupština, makar do sada, svojom odlukom skratila svoj mandat, to nema ni Ustavnog osnova za raspisivanje vanrednih parlamentarnih izbora.

Kod pitanja da li je Predsjednik Crne Gore, gospodin Milo Đukanović povrijedio Ustav, odbivši da za mandatara predloži gospodina Miodraga Lekića, odgovor je potvrdan.

Ovo stoga što je odredbom čl.103.Ustava propisano da predsjednik Crne Gore predlaže mandatara u roku od 30 dana od dana konstituisanja Skupštine, koji je rok protekao.

Istina, crnogorska Skupština je konstituisana još nakon posljednjih redovnih parlamentarnih izbora od 30.avgusta 2020.godine, ali imajući u vidu naprijed citirane odredbe o nemogućnosti raspuštanja Skupštine prije isteka mandata na koji je izabrana, niti je Skupština skratila svoj mandat, rok od 30 dana se ima računati od dana kada je izglasano nepovjerenje Vladi čiji je premijer bio gospodin Dritan Abazović.

Ovo tim prije što je Ustav u ovom dijelu i na isti način tumačen i nakon izglasavanja nepovjerenja Vladi na čelu sa gospodinom Krivokapićem, pa bi različito tumačenje, i to u vremenskom periodu kraćem od godinu dana, vodilo pravnoj nesigurnosti.

Pritom, odluku o postojanju ili nepostojanju povrede Ustava donosi Ustavni sud na predlog najmanje 25 poslanika Skupštine, s tim sto je za pokretanje tog postupka neophodna većina svih u Skupštini, a eventualna odluka o utvrđenoj povredi Ustava može, ali i ne mora da dovede do razriješenja predsjednika sa te funkcije, što takođe zavisi od odluke Skupštine, koja i o tom pitanju glasa većinom svih poslanika, sve prednje u smislu čl.98.Ustava.

Naravno, jedan od najvećih sadašnjih problema je nemogućnost odlučivanja od strane Ustavnog suda, s obzirom na nedovoljan broj sudija za donošenje odluke u tom pravcu.