Godina izbora, milijarde izlaze na birališta: Evo u kojim će se državama sve glasati
Nikada u istoriji toliko ljudi u jednoj godini neće imati priliku da izađe na biračka mjesta, s obzirom da se izbori tokom 2024. održavaju u više od 60 zemalja svijeta, kao i u Evropskoj uniji.
U svim tim državama ukupno živi oko 49 odsto stanovništva planete, a smatra se da oko dvije milijarde ima pravo glasa, prenosi Tajm (Time).
No, kako prosto održavanje izbora nije garant poštovanja demokratije i izborne volje, kao ni toga da će proces biti fer i pošten, pojedini izbori privlače mnogo pažnje.
Pojedine trke, poput one u Rusiji, djeluje da su već odlučene, dok pitanja poput toga ko će naredne četiri godine sjedeti u Bijeloj kući izazivaju čitav niz nedoumica.
Primjera radi, u Bangladešu je četvrti put zaredom za premijerku izabrana Šeik Hasina, iako je glavna opoziciona partija bojkotovala izbore, na koje je izašlo manje od 40 odsto birača, a izvori za BBC spekulišu da bi čak i te brojke mogle biti fabrikovane.
Slično tome, na parlamentarnim izborima za premijera Pakistana, zemlje u kojoj nijedan premijer nikada nije do kraja završio mandat, birači neće na listićima čak ni imati ime najpopularnijeg političara Imrana Kana, koji po osudi za korupciju služi kaznu zatvora.
Pakistan je istorijski rival Indije, dijeli krhke granice sa Iranom i Avganistanom, blizak je Kini, dok su odnosi sa Sjedinjenim Državama komplikovaniji, te izbor novog premijera nije bitan samo za narod, već i cijeli region.
Sa druge strane, djeluje da je u nekim trkama pobjednik već poznat.
Dok teško da iko u Rusiji može da ugrozi fotelju Vladimira Putina, planirani predsjednički izbori u Ukrajini, koji bi po Ustavu morali da budu održani 31. marta, vjerovatno će biti odloženi.
Sprovedene ankete govore da 80 odsto ispitanika ne želi izbore dok traje vanredno stanje, a prošlog novembra je ukrajinski predjsednik Volodimir Zelenski rekao da nije vrijeme „za farsu kakvu samo Rusija očekuje od Ukrajine”.
Ankete u Velikoj Britaniji, još jednoj zemlji čije se biračke kutije globalno prate, pokazuju da dio glasača vjeruje da je vrijeme za smjene. Premijer Riši Sunak kazao je kako će opšte izbore raspisati u drugoj polovini 2024. godine, i ako je vjerovati istraživanjima javnog mnjenja koje je objavio BBC, odlaganje je razumnjivo. Ankete tvrde da se nakon brojanja listića Sunak neće vratiti u Dauning strit, tj. da će poslije 14 godina vlasti Konzervativnu stranku zamijeniti Laburistička.
A očekuje li se smjena vlasti i u Bijeloj kući pitanje je koje zanima ne samo Amerikance, već i ostatak svijeta.
Bivši predsjednik Donald Tramp (najvjerovatniji kandidat Republikanske partije) samouvjereno predviđa svoj povratak u Ovalni kabinet, dok ostaje da se vidi da li će demokrate ponovo kandidovati aktuelnog lidera Džoa Bajdena, o čijem se narušenom zdravlju sve češće govori, ali koji se vidi kao jedini oponent koji bi Trampovom drugom mandatu mogao da stane na put.
Ovo su izbori koji su održani od početka godine ili su najavljeni u narednih 11 mjeseci:
INDIJA
Populacija: 1.44 milijarde građana
Izbori: Opšti izbori za Dom naroda
Datum: April – maj
EVROPSKA UNIJA
Stanovništvo: 448 miliona (ukupno 27 država članica EU)
Izbor: Izbori za Evropski parlament
Datum: 6.-9. juna
SJEDINJENE AMERIČKE DRŽAVE
Populacija: 341 milion građana
Izbori: Predsjednički, Senat i Predstavnički dom
Datum: 5. novembar
INDONEZIJA
Populacija: 279 miliona građana
Izbori: Predsjednički, Regionalno predstavničko vijeće, Predstavnički dom
Datum: 14. februar
PAKISTAN
Populacija: 243 miliona građana
Izbori: Narodna skupština
Datum: 8. februar
BANGLADEŠ
Populacija: 174 miliona građana
Izbori za Narodnu skupštinu održani su 7. januara. Vladajuća stranka Avami liga osvojila je većinu, što je bio očekivan ishod, budući da su opozicione stranke bojkotovale izbore.
RUSKA FEDERACIJA
Populacija: 144 miliona građana
Izbori: Predsjednički
Datum: 15.-17. mart
MEKSIKO
Populacija: 129 miliona građana
Izbori: Predsjednički, Senat, Predstavnički dom
Datum: 2. jun
ISLAMSKA REPUBLIKA IRAN
Populacija: 89.5 miliona građana
Izbori: Islamska konsultativna skupština, Savjet eksperata
Datum: 1. mart
VELIKA BRITANIJA
Populacija: 67.9 miliona građana
Izbori: Donji dom
Datum: Očekuje se druga polovina 2024, ali moraju da se održe do 28. januara 2025.
JUŽNA AFRIKA
Populacija: 60.7 miliona građana
Izbori: Narodna skupština
Datum: Očekuje se maj – avgust
REPUBLIKA KOREJA (JUŽNA KOREJA)
Populacija: 51.8 miliona građana
Izbori: Narodna skupština
Datum: 10. april
ALŽIR
Populacija: 46 miliona građana
Izbori: Predsjednički
Datum: Očekuje se u decembru
UKRAJINA
Populacija: 37.4 miliona građana
IzborI: Predsjednički
Datum: Najvjerovatnije odloženi do kraja vanrednog stanja
UZBEKISTAN
Populacija: 35.4 miliona građana
Izbori: Zakonodavni dom
Datum: Očekuje se u oktobru, rok do decembra
GANA
Populacija: 34.4 miliona građana
Izbor: Predsjedništvo, Parlament
Datum: 7. decembar
MOZAMBIK
Populacija: 34.4 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo, Skupština Republike
Datum: 9. oktobar
MADAGASKAR
Populacija: 30.7 miliona građana
Izbori: Narodna skupština
Datum: Rok do maja
BOLIVARSKA REPUBLIKA VENECUELA
Populacija: 29.1 miliona građana
IzborI: Predsjedništvo
Datum: Očekuje se u decembru
DEMOKRATSKA NARODNA REPUBLIKA KOREJA (SEVERNA KOREJA)
Populacija: 26.2 miliona građana
Izbori: Vrhovna narodna skupština
Datum: 10. april
TAJVAN
Populacija: 23.9 miliona građana
Predsjednički i izbori za Zakonodavni juan (ostrvski parlament) održani su 13. januara, a pobjedu je odnio Laj Čing Te, koji je rekao da dijeli iste stavove sa svojom prethodnicom, te da je Tajvan nezavisna zemlja, na šta je Kina poručila da će se „suprotstaviti separatističkim aktivnostim“.
S obzirom na to da su tenzije između SAD i Kine sve više usredsređene na Tajvan — samoupravno ostrvo za koje Peking tvrdi da je njihovo — pobjednik izbora i njegova uloga mogli bi da odrede putanju geopolitike i globalne ekonomije u godinama koje dolaze.
SIRIJSKA ARAPSKA REPUBLIKA
Populacija: 23.8 miliona građana
Izbori: Narodna skupština
Datum: Tek treba da bude određen
MALI
Populacija: 23.6 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo
Datum: Zakazani za februar, hunta ih odložila na neodređeno vreme iz „tehničkih razloga“
ŠRI LANKA
Populacija: 21.9 miliona građana
Izbor: Predsjedništvo, Parlament
Datum: Tek treba da bude određen
RUMUNIJA
Populacija: 19.7 miliona građana
Izbor: Predsjedništvo, Senat, Predstavnički dom
Datum: Očekuje se novembar – decembar
ČAD
Populacija: 18.6 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo
Datum: Očekuje se u oktobru
SENEGAL
Populacija: 18 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo
Datum: 25. februar
KAMBODŽA
Populacija: 17 miliona građana
Izbori: Senat
Datum: 25. februar
RUANDA
Populacija: 14.3 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo, Predstavnički dom
Datum: 15. jul
TUNIS
Populacija: 12.5 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo
Datum: Očekuju se u jesen
BELGIJA
Populacija: 11.7 miliona građana
Izbori: Predstavnički dom
Datum: 9. jun
DOMINIKANSKA REPUBLIKA
Populacija: 11.4 miliona građana
Izbori: Predjsedništvo, Senat, Predstavnički dom
Datum: 19. maj
JORDAN
Populacija: 11.4 miliona građana
Izbori: Predstavnički dom
Datum: Očekuju se u novembru
JUŽNI SUDAN
Populacija: 11.2 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo, Nacionalno zakonodavno tijelo
Datum: Očekuje se u decembru
ČEŠKA REPUBLIKA
Populacija: 10.5 miliona građana
Izbori: Senat
Datum: Tek treba da bude određen
AZERBEJDŽAN
Populacija: 10.4 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo
Datum: 7. februar
PORTUGAL
Populacija: 10.2 miliona građana
Izbori: Skupština Republike
Datum: 10. mart
BJELORUSIJA
Populacija: 9.5 miliona građana
Izbori: Predstavnički dom
Datum: 25. februar
TOGOLEŠKA REPUBLIKA
Populacija: 9.2 miliona građana
Izbori: Narodna skupština
Datum: Očekuje se početkom 2024
AUSTRIJA
Populacija: Devet miliona građana
Izbori: Nacionalni savjet
Datum: Očekuje se 29. septembar
SALVADOR
Populacija: 6.4 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo, Zakonodavna skupština
Datum: 4. februar
SLOVAČKA
Populacija: 5.7 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo
Datum: Tek treba da bude određen
FINSKA
Populacija: 5.5 miliona građana
Prvi krug predsjedničkih izbora u Finskoj održan je 28. januara, a u drugom će se naći Aleksandar Stub iz Nacionalne koalicione partije i Peka Havisto, kandidat liberalne Zelene partije. Drugi krug izbora održaće se 11. februara.
MAURITANIJA
Populacija: 4.9 miliona građana
IzborI: Predsjedništvo
Datum: 22. jun
PANAMA
Populacija: 4,5 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo, Narodna skupština
Datum: 5. maj
HRVATSKA
Populacija: Oko četiri miliona građana
Za hrvatske građane, ova 2024. je superizborna godina; najmanje će tri puta izlaziti na biračka mjesta kako bi izabrali 151 zastupnika u Sabor, 12 predstavnika za Evropski parlament i predsjednika države, najvjerovatnije u dva kruga.
GRUZIJA
Populacija: 3.7 miliona građana
Izbor: Predsjedništvo, Parlament
Datum: Parlamentarni izbori 26. oktobra, a datum predsjedničkih izbora tek treba da bude određen.
MONGOLIJA
Populacija: 3,5 miliona građana
Izbori: Veliki narodni kural, mongolski vrhovni organ autoriteta vlasti
Datum: Očekuje se u junu
URUGVAJ
Populacija: 3.4 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo, Senat, Predstavnički dom
Datum: 27. oktobar
REPUBLIKA MOLDAVIJA
Populacija: 3.4 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo
Datum: Očekuje se u novembru
LITVANIJA
Populacija: 2.7 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo, Sejm (parlament)
Datum: Predsjednički izbori 12. maja, a parlamentarni izbori 13. oktobra
BOCVANA
Populacija: 2.7 miliona građana
Izbori: Narodna skupština
Datum: očekuje se u oktobru
NAMIBIJA
Populacija: 2.6 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo, Narodna skupština
Datum: Tek treba da bude određen
GVINEJA BISAO
Populacija: 2.2 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo
Datum: Tek treba da bude određen
SJEVERNA MAKEDONIJA
Populacija: 2.1 miliona građana
Izbori: Predsjedništvo, Skupština
Datum: Predsjednički izbori 24. aprila, a parlamentarni izbori 8. maja.
MAURICIJUS
Populacija: 1.3 miliona građana
Izbori: Narodna skupština
Datum: Očekuje se u novembru
KOMORI
Populacija: Oko 860.000 stanovnika
Predsjednički izbori održani su 16. januara, a dio opozionih kandidata ih je bojkotovao. Predsjednik Azali Asumani izabran je za četvrti mandat, sa 63 odsto podrške, piše BBC. Ipak, svega 16 odsto birača učestvovalo je na njima, a nakon proglašenja rezultata izbili su protesti.
BUTAN
Populacija: Oko 790.000 stanovnika
Izbori za Narodnu skupštinu održani su 9. januara. Bivši premijer Tšering Tobgaj, ispred Narodne demokratske partije, odnio je pobjedu sa 30 od 47 osvojenih poslaničkih mjesta. Foreign Policy ocenio je izbore u Butanu kao svijetlu tačku demokratije u Južnoj Aziji.
SOLOMONOVA OSTRVA
Populacija: Oko 750.000 stanovnika
Izbori: Narodna skupština
Datum: Očekuje se u aprilu
MALDIVI
Populacija: Oko 520.000 stanovnika
Izbori: Narodni medžlis (parlament)
Datum: Očekuju se između početka marta i kraja maja
ISLAND
Populacija: Oko 380.000 stanovnika
Izbori: Predsjedništvo
Datum: 1. jun
KIRIBATI
Populacija: Oko 140.000 stanovnika
Izbori: Predsjedništvo, Dom Skupštine
Datum: Tek treba da bude određen
SAN MARINO
Populacija: Oko 35.000 stanovnika
Izbori: Veliko i Generalno vijeće
Datum: Očekuje se u decembru
PALAU
Populacija: Oko 20.000 stanovnika
Izbori: Predsjedništvo, Senat, Dom delegata
Datum: 12. novembar
TUVALU
Populacija: Oko 11.000 stanovnika
Izbori za premijera i svega 16 skupštinskih mjesta održani su 26. januara. Privukli su pažnju svijeta jer je Tuvalu jedna od svega 12 država na svijetu koja održava diplomatske odnose sa Tajvanom. Njihov susjed u Tihom okeanu, Nauru, je promijenio politički kurs sa Tajvana na Kinu, samo par dana nakon predsjedničkih izbora u Tajvanu. Kruže spekulacije da bi Tuvalu mogao da isprati Nauru nakon ovih izbora.