Rezolucija o Srebrenici na dnevnom redu Generalne skupštine UN 23. maja

Generalna skupština Ujedinjenih nacija razmatraće predlog rezolucije o Srebrenici i izjasniti se o nacrtu tog dokumenta u četvrtak 23. maja, objavljeno je na sajtu svjetske organizacije.

Zasjedanje će biti održano u 10 časova po američkom, odnosno 16 sati po srednjeevropskom vremenu.

Kako je precizirano Glasu Amerike u Ujedinjenim nacijama, za usvajanje nacrta rezolucije potrebna je prosta većina članica Generalne skupštine – što uobičajeno iznosi 97 država od 193, koliko ih ukupno ima.

Izvori Glasa Amerike nisu mogli da potvrde da je, usljed diplomatske inicijative Sjedinjenih Država, odlagano zasjedanje Generalne skupštine – koja u intervalu od 2. maja nije bila ni zakazivana.

U vezi sa crnogorskim amandmanima na nacrt dokumenta, Glasu Amerike je rečeno da je predlog stigao malo kasnije u procesu, ali da su u toku pokušaji da se Crnoj Gori izađe u susret.

“U vezi su sa jasnijim/eksplicitnijim određenjem da su sudske presude u vezi sa genocidom donate protiv pojedinaca, a ne etničkih grupa ili država”, rečeno je Glasu Amerike u Ujedinjenim nacijama. Ministarstvo spoljnih poslova saopštilo je u ponedjeljak da je predlagačima uputilo amandmane na predlog rezolucije o genocidu u Srebrenici.

Kada je riječ o nacrtu teksta dokumenta u koji je Glas Amerike imao uvid – izmjene, koje su predložile države tokom konsuktacija, trebalo bi da budu unijete u pasuse preambule, dok bi glavni pasusi trebalo da ostanu nepromijenjeni.

Takođe, za Glas Amerike je precizirano da bi u konačnoj verziji nacrta rezolucije trebalo da se nađe odrednica da se 2025. obilježava trideseta godišnjica genocida u Srebrenici.

“U kojoj je izgubljeno najmanje 8.372 života, hiljade su raseljenje, a porodice i zajednice uništene”, navedeno je u predlogu teksta u koji je Glas Amerike imao uvid.

Rezolucijom o Srebrenici 11. jul bio bi proglašen Međunarodnim danom sjećanja na genocid počinjen nad Bošnjacima u tom području tokom rata na prostoru Bosne i Hercegovine od 1992. do 1995.

Stano: Ne smije biti negiranja genocida

U vezi sa tom temom u Briselu se juče oglasio Peter Stano, predstavnik za medije Evropske unije, ukazavši na, kako je rekao, jasan stav.

„Koji o tom užasnom događaju ponavljamo svakog jula. Neupitno je da je u Srebrenici počinjen genocid. Ne sme biti negiranja ili relativizacije genocida u Srebrenici. To nije stvar mišljenja – već se radi o odluci međunarodnih pravosudnih institucija – Međunarodnog suda za ratne zločine i Međunarodnog suda pravde. Veoma je jasno, 2007. ukazano da je u Srebrenici počinjen genocid. To svi moraju da prihvate i poštuju. Za strane koje to dovode u sumnju – nema mjesta u Evropi“, poručio je Stano u Briselu.

Zvanični Beograd, uprkos postojanju više presuda međunarodnih sudova kojima je potvrđeno da je u Srebrenici 1995. počinjen genocid nad Bošnjacima to ne priznaje i karakteriše događaj kao zločin masovnih razmjera.

Predsjednik Aleksandar Vučić posljednji put je o poziciji Srbije govorio u ponedjeljak nakon sastanka sa komesarom za proširenje Evropske unije Oliverom Varheljijem.

„Pružiću im odgovor kakav zaslužuju, mnogo će boljeti glava one koji to rade u Njujorku, a nas bole srce i duša“, izjavio je Vučić u ponedjeljak.

Do debate i glasanja države članice Generalne skupštine imaju priliku da ulažu amandmane na predloženi tekst – koji su inicirale Njemačka i Ruanda.

Period uoči njihovog izjašnjavaja obeležile su konsultacije u sjedištu UN, aktivno lobiranje njenih zagovarača i protivnika, kao i oštri istupi kritičara u kojima su prednjačili ruski, srpski i predstavnici bosansko-hercegovačkog entiteta – Republike Srpske.

U nedavnom intervjuu za Glas Amerike Dejvid Sajmon, direktor Programa za studije genocida na Univerzitetu Jejl, nastojanje da se o nacrtu rezolucije raspravlja i glasa označio je kao simboličan potez – zasnovan na odavno potvrđenim činjenicama vezanim za događaje iz jula 1995.

“Na akterima je da je smeste u okvir koji odgovara njihovim interesima. Vidim je kao korak ka pomirenju – jer bi značila simbolično prihvatanje da su događaji u Srebrenici predstavljali genocid – što je bio predmet više presuda međunarodnih sudova. Jasno je da pojedini političari ovaj trenutak pokušavaju da iskoriste kao sredstvo za zaoštravanje tenzija. Da li je, međutim – to odgovornost rezolucije ili političara…. Ne bih se saglasio da rezolucija sama po sebi podstiče napetosti”, izjavio je Dejvid Sajmon.

Predloženi tekst, u koji je Glas Amerike imao uvid, ne pominje nikakav vid odgovornosti bilo kog naroda ili države već, između ostalog, poziva na bezrezervnu osudu poricanja genocida u Srebrenici. Takođe, osuđuje postupke koji veličaju osuđenike za ratne zločine, zločine protiv čovječnosti i genocid, uključujući i odgovorne za genocid u Srebrenici.

Međunarodni sud pravde u Hagu, presudom iz 2007. donijetom po tužbi Bosne i Hercegovine protiv Savezne Republike Jugoslavije (SRJ), utvrdio je odgovornost Srbije, koja – prema mišljenju suda – nije spriječila i kaznila zločin genocida u Srebrenici jula 1995, dok su istom presudom direktnim izvršiocima genocida označeni vojska i policija Republike Srpske (RS).

Tom presudom masovna ubistva više od 8.000 građana bošnjačke nacionalnosti u BiH definisana su kao genocid i utvrđeno da tadašnje vlasti u Beogradu nisu počinile, učestvovale, niti podsticale izvršenje genocida tokom rata u BiH od 1992. do 1995.

Na doživotni zatvor osuđeni su nekadašnji predsjednik Republike Srpske (RS) Radovan Karadžić i bivši komandant Vojske RS Ratko Mladić.

Rezolucije Generalne skupštine Ujedinjenih nacija nisu obavezujuće, ali se tumači da imaju političku težinu i odražavaju stavove članica tog tijela o pitanju ili temi u vezi sa kojom su usvojene.