IMA LI SPASA ZA „ STAROGA ASA “ ?
Piše: Milica Mitrović, predsjednica NVO „Grupa građana BU2“
Privatizacija Hotela As postala je jedan od najvećih promašaja Savjeta za privatizaciju koji je budzašto i pristrasno rasprodavao vrijedne crnogorske hotele i još vrednije zemljište na obali mora kojima su hotelski kompleksi raspolagali. Među prvim privatizacijama u crnogorskom hotelijerstvu bila je prodaja Hotela As 2002. godine, za koji je Nega tours platila 5 miliona njemačkih maraka. Sve do posljednjih skandala oko lažnih garancija koje su podmetnute Vladi, odnosno Ministarstvu održivog razvoja i turizma, Blamaža oko falsifikovane, bezvrijedne bankarske garancije na 3 miliona eura, koju je MORT na čelu sa ministrom Branimirom Gvozdenovićem prihvatilo bez ikakve provjere, izazvala je nevjericu i podsmjeh u crnogorskoj javnosti koja je očekivala ministrovu neopozivu ostavku ali do toga nije došlo.
Moskovska kompanija “Sibenergoresurs” je 1. marta 2001. godine Agenciji za prestrukturiranje privrede i strana ulaganja Crne Gore dostavila ponudu za kupovinu hotela „As“, kada je iskazala interesovanje i za kupovinu hotela „Maestral“ u Pržnu. Iz same ponude se vidi da je ova kompanija posredstvom firme „Neimar Inženjering“ iz Podgorice, koja je u to vrijeme gradila hotele na Crnom moru, a za koju će se kasnije ispostaviti da pripada Nedjeljku Gardaševiću, saznala za prodaju hotela „As“. Iz ponude proizilazi da je ruski investitor prilikom obilaska hotela procijenio da će rekonstrukcija turističkog objekta iznositi 15 miliona eura, dok je za kupovinu „ASA“ ponudio nešto preko osam miliona maraka. Investitor je ponudio da novac isplati na jedan od dva načina, od kojih bi prvi bio gotovinski (u tri rate koje bi isplatio u roku od dvije godine), a drugi kompenzacijom, uz gotovinsku isplatu 38,7 odsto ugovorene cijene. Naime, kako je objašnjeno, ova kompanija sarađuje sa firmom „Neimar Inženjering“ iz Podgorice, koja za Vladu Crne Gore gradi nekoliko objekata, pa bi dio kupoprodajne cijene investitor isplatio kompenzacijom kroz te radove. U tom smislu je predložen stambeni objekat „Lamela C“, u zahvatu planskog dokumenta „Konik-Stari Aerodrom“ u Podgorici, sa ukupnim iznosom radova od skoro 6,5 miliona maraka.
Takođe, u ponudi koja je dostavljena Agenciji za prestrukturiranje privrede i strana ulaganja Crne Gore ruska firma je saopštila da je njen godišnji obrt 150 miliona dolara, ali nije dostavila dokaze koji potvrđuju te navode. Samo pet mjeseci nakon što je potpisan kupoprodajni ugovor, ruskoj firmi je omogućeno protivzakonito uknjiženje prava svojine na kupljenim nepokretnostima.12 Naime, budvanski katastar dozvolio je upis pozivajući se na Zakon o državnom premjeru, katastru i upisima prava na nepokretnosti, koji je uknjiženje prava svojine dozvoljavao u slučaju kada postoji isprava o pravnom poslu, što je u ovom slučaju bio kupoprodajni ugovor. Međutim, kako se radilo o stranoj firmi za upis prava svojine važio je Zakon o osnovama svojinsko pravnih odnosa (riječ je o propisu ondašnje Savezne Republike Jugoslavije, u kojoj je Crna Gora bila članica). Prema ovom Zakonu, strana firma je mogla steći pravo svojine na nepokretnostima jedino ukoliko je već obavljala djelatnost u ondašnjoj državi i ukoliko su nepokretnosti bile potrebne za obavljanje te djelatnosti, što je uslov koji ovdje nije bio ispunjen. Štaviše, upis svojine je ruskoj firmi omogućen i u zoni morskog dobra, za šta je saglasnost izdalo Javno preduzeće za upravljanje morskim dobrom, uprkos tome što je Zakon o morskom dobru jasno propisivao da ono može postati privatna svojina samo izuzetno, odnosno u slučajevima kada se to „ne protivi prirodi morskog dobra, njegovoj namjeni i očuvanju vrijednosti i ako se time obezbjeđuje bolje korišćenje morskog dobra“. Drugim riječima, u konkretnom slučaju nije postojao osnov da se izda saglasnost za prenos prava svojine na rusku firmu.
Ugovorom zaključenim između Vlade, HTP Budvanska rivijera i ruske firme Nega tours, kupac je za taj iznos dobio hotel površine oko 22.000 m2, 22 vile i 36.000 kvadrata zemljišta uz morsku obalu u naselju Perazića Do. Investitor se obavezao da će izvršiti rekonstrukciju i adaptaciju oronulog hotela do nivoa od četiri hotelske zvjezdice. Otvaranja je zakazano za narednu, 2003. godinu. Vlasnici su imali druge planove, htjeli su veći hotel, vile, bazene, marine, heliodrome, pa su ubrzo porušili dio hotela i počeli širenje gabarita u svim pravcima, po širini i visini. Ruski kupac do kraja 2003. godine nije realizovao investicije od 11 miliona eura, ali ni socijalni program, koji je podrazumijevao preuzimanje 29 radnika iz hotelske grupe „Budvanska rivijera“, ugovorene obaveze oko rekonstrukcije Hotela As nisu bile ispunjene ni 12 godina kasnije, pa je Vlada odlučila da investitoru pruži drugu šansu, koja nije iskorišćena. U februaru 2014. potpisan aneks ugovora prema kome se Nega tours obavezala da će u dvije faze, do kraja 2015. godine uložiti oko 50 miliona eura i završiti radove. Za šta su priložili garancije moskovske Sberbanke – bezvrijedne bankarske garancije na 3 miliona eura, koju je MORT na čelu sa ministrom Branimirom Gvozdenovićem prihvatilo bez ikakve provjere, izazvala je nevjericu i podsmjeh u crnogorskoj javnosti koja je očekivala ministrovu neopozivu ostavku ali do toga nije došlo. Prema Aneksu ugovora, vrijednost ulaganja za prvu fazu rekonstrukcije hotela treba da iznosi 15 miliona eura, a za drugu fazu investitor je dužan da uloži 35 miliona eura. Dinamika realizacije novog investicionog plana odnosi se na nastavak građevinskih radova, koji su izvršeni do novembra 2013. godine. Rok polovine investicija iz prve faze definisan je do novembra 2014. godine, dok druga polovina treba da bude ispunjena najkasnije do decembra 2015. godine, kada je investitor dužan da otvori hotel sa pet zvjezdica i 180 smještajnih jedinica. Rok za izvršenje obaveza iz aneks teče od trenutka njegovog zaključenja, a raskid ugovora slijedi ukoliko “Montena Invest” ne realizuje ugovorene obaveze. U slučaju završetka 90 odsto radova na prvoj fazi, a ukoliko hotel ne bude stavljen u funkciju, predviđeno je da investitor plaća Vladi penale od 20 hiljada eura mjesečno do otvaranja hotela. Firma “Montena Invest” bila je dužna da dostavi garanciju u iznosu od tri miliona eura, a ukoliko ona ne bude dostavljena u propisanom roku, predviđeno je plaćanje ugovorne kazne od milion eura.
Međutim, “Hotel As” i nakon dvije decenije stoji nezavršen, on je građevina nalik Titaniku kao simbol propale privatizacije, lažnih garancija i obećanja.“.