CGO: Koga su izabrali građani i građanke Crne Gore?

Nakon publikacije „Koga bira Crna Gora – rodna, starosna, geografska i profesionalna struktura izbornih listi na vanrednim parlamentarnim izborima 2023. godine“, autorke Milijane Radulović, koju je Centar za građansko obrazovanje (CGO) objavio u susret vanrednim parlamentarnim izborima, ukazujemo i na strukturu konstitutivnog saziva Skupštine Crne Gore kroz presjek rodne, starosne, geografske i profesionalne dimenzije. Struktura konstitutivnog saziva, u generalnom, ukazuje na neravnomjernu regionalnu i rodnu zastupljenost, saopštio je Nikola Obradović, asistent na projektima CGO-a.

“U dijelu regionalne strukture najveći broj poslanica i poslanika dolazi iz Glavnog grada Podgorice – čak 36 od 81 poslanika/ce odnosno 44,44 odsto. Slijedi Nikšić sa šest, odnosno Bar, Pljevlja i Ulcinj sa po četiri poslanika/ce. Iz četiri opštine dolaze po tri poslanika/ce (Herceg Novi, Bijelo Polje, Plav i Rožaje), a takođe su i po dva poslanika/ce iz četiri opštine (Berane, Budva, Cetinje i Tuzi). Po jednog poslanika ima sedam opština (Danilovgrad, Kolašin, Kotor, Mojkovac, Plužine, Tivat, i Zeta). Pri tom, interese pet opština – Andrijevice, Gusinja, Petnjice, Šavnika i Žabljaka – u naredne četiri godine neće zastupati nijedan poslanik/ca koji dolazi direktno iz tih opština”, istakao je on.

Obradović dodaje da je CGO i ranije ukazivao na pad zastupljenosti žena u konstitutivnom sazivu Skupštine. Podsjeća, od ukupno 81 poslaničkog mjesta 17 pripada poslanicama, odnosno radi se o svega 21 odsto, dok muškarci imaju 79 odsto (64 poslanika). Zakonska obaveza da na svakoj izbornoj listi bude minimum 30 odsto žena nije imala adekvatan izraz na preslikavanje te zastupljenosti u Skupštinu Crne Gore.

“Prosječna starost poslanika i poslanica konstitutivnog saziva Skupštine je 42 godine, pri čemu najstariji poslanik ima 63 godine (iz koalicije Za budućnost Crne Gore), a najmlađi 25 godina (sa liste pokreta Evropa sad). Profesionalni profili poslanika i poslanica političkih subjekata koji su osvojili mandate u Skupštini su raznovrsni”, naglasio je on.

Detaljnije, izborne liste koje su izborile mjesta u Skupštini Crne Gore imaju sljedeću strukturu:

Bošnjačku stranku predstavljaće 17 odsto žena i 83 v muškaraca. Najmlađi poslanik ovog poslaničkog kluba ima 32 godine, a najstariji 51 godinu, dok je prosjek 44 godine. U profesionalnoj strukturi, prednjače ekonomisti i profesori. Od šest poslanika/ce dvoje je iz Rožaja, i po jedno iz Bijelog Polja, Pljevalja, Plava i Podgorice.

Hrvatska građanska inicijativa (HGI) imaće jednog predstavnika u Skupštini Crne Gore i to će biti muškarac, diplomirani inžinjer elektrotehnike iz Tivta, koji ima 42 godine.

Socijalistička narodna partija (SNP), koja je nastupila na izborima sa DEMOS-om, imaće dva poslanika – muškarca, sa 51 godinom prosječne starosti. Jedan od njih je sportista, a drugi ekonomista, i dolaze iz Plužina i Berana.

Albanska alijansa imaće jednog muškog predstavnika koji je ekonomista po struci, iz Ulcinja, i ima 51 godinu.

U koaliciji ZAJEDNO!, okupljenoj oko Demokratske partije socijalista (DPS), koju čine i Socijaldemokrate (SD), Demokratska unija Albanaca (DUA) i Liberalna partija (LP), 24 odsto čine žene, dok je muškaraca 76 odsto, sa 41 godinom prosječne starosti. Najmlađa poslanica ima 25, a najstariji poslanik 58 godina. Najviše poslanika/ca ove koalicije je iz Podgorice (devet), a slijede Nikšić, Ulcinj i Bar (po dva), zatim Bijelo Polje, Budva, Cetinje, Kotor, Plav, Pljevlja (po jedan). Profesionalna struktura je raznovrsna, uz blagu prednost ekonomista, menadžera, profesora i ljekara.

Poslanički klub pokreta Evropa sad čini 25 odsto žena i 75 odsto muškaraca, prosječne starosti 39 godina, pri čemu najmlađi poslanik ima 25 godina, i ujedno je najmlađi poslanik u ovom sazivu Skupštine, dok je najstariji poslanik star 61 godinu. Najviše poslanika i poslanica ovog političkog subjekta dolazi iz Glavnog grada Podgorice (18), a po jednog poslanika/cu imaju iz Bara, Bijelog Polja, Danilovgrada, Herceg Novog, Nikšića i Rožaja. U profesionalnoj strukturi najviše je pravnika, zatim politikologa i ljekara.

Koaliciju Demokratske Crne Gore i Ujedinjene reformske akcije (URA) u Skupštini Crne Gore predstavlja 18 odsto žena i 82 odsto muškaraca, prosječne starosti 41 godine, pri čemu najmlađi poslanik ima 33, a najstariji 62 godine. U profesionalnoj strukturu, najviše je ekonomista i pravnika. U regionalnom aspektu, najveći broj poslanika/ca dolazi iz Podgorice (pet), a po jednog poslanika/cu imaju iz Budve, Cetinja, Herceg Novog, Kolašina, Nikšića i Ulcinja.

Prosječna starost poslanika i poslanica koalicije Za budućnost Crne Gore, koju čini Nova srpska demokratija (NSD), Demokratska narodna partija (DNP) i Radnička partija (RP) je 47 godina, pri čemu najmlađi poslanik ima 31 godinu, a najstariji 63 godine, i on je ujedno i najstariji poslanik u konstitutivnom sazivu Skupštine. Ovaj poslanički klub čini 23 odsto žena i 77 odsto muškaraca. Najviše poslanika i poslanica je iz Glavnog grada Podgorice (tri) i Pljevalja (dva), a slijede Bar, Berane, Herceg Novi, Mojkovac, Nikšić, Plav i Zeta sa po jednim poslanikom/com. U profesionalnoj strukturi, najviše je pravnika, inžinjera i profesora srpskog jezika i književnosti.

Albanski forum imaće dva muška predstavnika u Skupštini Crne Gore, čija je prosječna starost 53 godine. Oba su profesori i dolaze iz Tuzi.

Obradović kaže da je važno napomenuti da će se ova struktura mijenjati nakon izbora Vlade, a imajući u vidu da će jedan broj poslanika i poslanica čiji politički subjekti budu činili Vladu tada preći u izvršnu vlast, i da će ih u skupštinskim klupama zamijeniti kolege i koleginice sa izborne liste shodno uspostavljenom redoslijedu.

“Takođe, jedan broj poslanika i poslanica već ima javne funkcije koje su nespojive sa poslaničkom pa će se morati opredijeliti koju će zadržati u narednom periodu”, zaključio je on.

Pregled strukture konstitutivnog saziva Skupštine Crne Gore napravljen je kroz program Centra za građansko obrazovanje (CGO), podržan kroz Core grant regionalni projekat SMART Balkan – Civilno društvo za povezan Zapadni Balkan, koji sprovodi Centar za promociju civilnog društva (CPCD), Centar za istraživanja i javne politike (CRPM) i Institut za demokratiju i medijaciju (IDM) a finansijski podržava Ministarstvo vanjskih poslova Kraljevine Norveške. Sadržaj teksta isključiva je odgovornost autora i ne odražava nužno stavove CPCD, CRPM, IDM i Ministarstva vanjskih poslova Kraljevine Norveške.