Iako je Vlada Crne Gore amandmanski djelovala na predloženi tekst Rezolucije o „genocidu“ u Srebrenici, oba nisu prihvaćena u originalnoj formi. Naime, prvi amandman se nalazi u preambuli predložene Rezolucije dok je drugi amandman u potpunosti definisan, iako Vlada Crne Gore to pokušava da predstavi kao veliku diplomatsku pobjedu. Podsjećanja radi, prvi amandman konstatuje da su zločini isključivo individualni a da krivica ne može spasti na čitav narod i uvršten je u preambulu, dok je drugi predstavljen kao amandman koji bi ojačao Dejtonski sporazum.
Drugi amandman je, ipak, u potpunosti redefinisan, čime se možda i pokazala prava namjera predlagača Rezolucije da potencijalno može dovesti do promjene unutar Dejtonskog sporazuma i centralizacije Bosne i Hercegovine što bi gotovo izvjesno izazvalo nemire. Prvobitnom verzijom ovog amandmana se pozivalo na „koegzistenciju u oba entiteta Bosne i Hercegovine“, a time se pokušao nametnuti narativ da je Dejtonski sporazum nepromenjiva kategorija a takav dio amandmana nije prihvaćen te je on zamenjen onim delom u kojem se „poziva na jedinstvo u različitosti u Bosni i Hercegovini“ što je svakako princip na kojem se temelji i sama Evropska unija.
Prije par dana je portal Al Džazira objavio tekst Rezolucije o genocidu u Srebrenici a u predlog te Rezolucije nisu uvršteni amandmani Crne Gore. Kako su kasnije objavili mediji, oni se nalaze u preambuli Rezolucije.
U objavljenom tekstu Rezolucije, koja inače oštro osuđuje svako negiranje tzv. genocida u Srebrenici kao i veličanje ratnih zločinaca koji su isti počinili, najavljuje se i formiranje programa kroz obrazovne sisteme koji će u budućnosti, sudeći po tekstu biti učeni u školama.
Uvidom u pomenuti tekst, a naročito nakon prerade drugog crnogorskog amandmana ipak se ispostavlja tačnim sve ono što su srpski zvaničnici pisali da je ova Rezolucija usmjerena na traženje ratne odštete od strane zvaničnog Beograda ali i potencijalnom ukidanju Republike Srpske imavši u vidu da je ista često nazivana i genocidna tvorevina.
Sad, ukoliko se sve uzme u obzir i kada se ipak ispostavilo da je predsjednik Srbije Aleksandar Vučić bio u pravu kada se tiče predloga Rezolucije – ono što građani Crne Gore očekuju od Vlade je da ista ne dobije podršku u Ujedinjenim nacijama već da zvanična Podgorica jasno i odlučno glasa protiv ovog antisrpskog dokumenta.
Ovo naročito proizilazi iz toga da su brojni relevantni društveno politički akteri na isto i pozvali znajući šta se krije iza ovog čina.
Vučić: Srbija neće biti oduševljena podrškom Crne Gore Rezoluciji
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić rekao je, odgovarajući na pitanje o izjavama iz BiH o rezoluciji o Srebrenici, da neće posustati čak ni kad taj dokument bude usvojen.
Vučić je rekao da poštuju integritet svih zemalja svijeta, „za razliku od nekih ovdje u Crnoj Gori i regionu, koji ne poštuju Povelju Ujedinjenih nacija i rezoluciju 1244, i za razliku od mnogih velikih sila, posebno Zapadnih koje to ne poštuju“.
-Srbija neće biti oduševljena ako Crna Gora podrži rezoluciju o Srebrenici. Bijete nas po glavi i tjerate nas da kažemo da nam je lijepo. Izdržaćemo mi te udarce, ali nemojte da pričate kako je lijepo, rekao je Vučić.
Rezolucija o Jasenovcu je kaže, dobra ideja.
Reakcije političkih partija: Ili Srebrenica ili Vlada!
Stigle su reakcije i od strane političkih partija srpske provenijencije a koje podržavaju Vladu kao i od strane onih koji su opozicija u ovom trenutku. Najjače poruke stigle su lidera koalicije Za budućnost Crne Gore Andrije Mandića i Milana Kneževića, ali i od strane SNP-a i opozicione Ujedinjene Crne Gore.
Predsjednik Skupštine Crne Gore i lider Nove srpske demokratije Andrija Mandić poručio je na ceremoniji Dana sjećanja na žrtve gedocida u Jasenovcu da će učiniti sve što je u njegovoj moći da spriječi premijera Milojka Spajića i Vladu da podrže najavljenu Rezoluciju o Srebrenici u UN.
„Mi smo podržali i podržavali do sada ovu Vladu, zato što je alternativa onima što su nas protjerivali na traktorima i onaj čovjek koji je bio simbol antisrpstva u čitavom regionu, oni bi preuzeli vlast u Crnoj Gori. Mi ovih dana vršimo pritisak na premijera Spajića i vladu da odustanu od najavljene odluke da u UN podrže Rezoluciju koja je uperena protiv srpskog naroda, Republike Srpske i Srbije i nastavićemo to da radimo“, naglasio je Mandić.
Oštriji je bio lider Demokratske narodne partije Milan Knežević koji je jasno stavio do znanja premijeru Milojku Spajiću kakve su konsekvence glasanja Crne Gore za eventualnu podršku Rezoluciji o Srebrenici u Ujedinjenim nacijama.
„Vi znate da ovu aktuelnu Vladu podržavaju i srpske partije, one koje su iz nekadašnjeg bloka za zajedničku državu, a da Vlada ne može opstati bez njihove podrške. Mi smo već saopštili da dovodimo u pitanju podršku njegovoj Vladi a da ćemo odluku donijeti na stranačkim organima nakon glasanja u Ujedinjenim nacijama. Teško možemo nastaviti da podržavamo njegovu Vladu ukoliko Crna Gora podrži Rezoluciju o genocidu u Srebrenici“, kazao je Knežević.
Sličnog stava su i u SNP-u i u opozicionoj Ujedinjenoj Crnoj Gori. Poslanica SNP-a Slađana Kaluđerović istakla je da će SNP glasati protiv rezolucije o Srebrenici ali da nijesu isključivi.
„Mi smo rekli da ćemo glasati protiv rezolucije, bilo u Skupštini bilo na Vladi, naš stav je jasan ali mi smo za kompromisno rješenje, prihvatamo i da Vlada bude uzdržana kada se bude glasalo na sjednici Generalne skupštine UN-a“, istakla je ona.
Kompromis je, kaže Kaluđerović, da Vlada bude uzdržana.
„SNP je protiv ali razumjela bih da stav Crne Gore bude uzdržanost“, istakla je ona. Poručila je da smatra da Crna Gora treba da pokaže kičmu i da brani suverinitet države koja treba da zauzme stav.
Predsjednik Ujedinjene Crne Gore Goran Danilović je kazao da je za Ujedinjenu Crnu Goru usvajanje Rezolucije o Srebrenici neprihvatljivo i politički nekorektno.
„Za nas je ovo neprihvatljivo jer je politički nekorektno, jer je nekorektno prema zločinu, jer se samim tim obesmišljava bilo kakva empatija koja ne prolazi s godinama i decenijama. Bili smo jasni, znamo šta je zločin, niko ne želi da ih pravda, ali ne pristajemo da se na jedan ili jednim istim potezom koji je obnavljajujći gotovo dvije decenije u svakom trenutku koji je težak za Balkan ispostavlja neki novi uslov kojim se potvrđuje staro. Tu mislim konkretno na uzdizanje priče o Rezoluciji o Srebrenici na Međunarodni dan“, kazao je Danilović.
Reakcije stigle i iz Srpske pravoslavne crkve
Mitropolit Joanikije prošle nedjelje je reagovao preko portala IN4S koji je rekao da je ratni zločin nad Bošnjacima koji se dogodio u Srebrenici 1995. godine za svaku osudu.
„Iako su Bošnjaci nad Srbima u toku građanskog rata u Bosni i Hercegovini 1991-1995. izvršili mnoge zločine, dio pripadnika Vojske Republike Srpske time ne može biti opravdan za zločin u Srebrenici. Oni koji su taj zločin izvršili pogazili su viteški moral srpskog vojnika i ogriješili su se o česte pozive i vapaje Svetog Patrijarha Pavla koji je u to ratno vrijeme skoro svakodnevno pozivao srpske oficire i vojnike da brane svoj narod, ali i da se čuvaju od grijeha, da budu ljudi, i da ne obrukaju svoje oružje“, rekao je mitropolit.
Kako dodaje, nesporna je činjenica da je u Srebrenici izvršen zločin, ali priča o genocidu je neodrživa i opasna.
„Pogrešno je i veoma opasno izjednačavati Srebrenicu i Jasenovac. Priča o srebreničkom genocidu nije naučno utemeljena, ali je itekako politički motivisana. Krajnje je sumnjivo da li se pokreće iz poštovanja prema žrtvama ili iz nekih drugih razloga. Oni, kojima je istinski stalo do poštovanja žrtava, znaju da je žrtvama bilo kojeg i bilo čijeg zločina istina potrebnija od politike. Lobiranje, sponzorisanje i propagiranje priče o genocidu u Srebrenici, ne može nadoknaditi nedostatke dokaza za održivost te priče. Zbog tih nedostataka podnosi se nacrt rezolucije o genocidu i ide na glasanje i preglasavanje“, kazao je Visokopreosvećeni mitrpolit.
I Poglavar Srpske pravoslavne crkve (SPC) patrijarh Porfirije naglasio je u Vaskršnjoj poslanici da predlagači Rezolucije o genocidu u Srebrenci pokušavaju srpski narod da proglase počiniocem genocida, kao i da se ne obaziru na zločine počinjene nad srpskim narodom u njenoj okolini.
Podsjećajući na stradanja Srba u Prvom i Drugom svjetskom ratu, patrijarh Porfirije je naveo da „istinitost toga stradanja nisu morale da potvrđuju nametnute amoralne rezolucije: njih su svjedočila sama stradanja, bez lažnih svjedoka u licu neposrednih potomaka i posrednih sljedbenika izvršilaca stvarnog genocida“.
„Kao pastiri slovenskoga stada Hristovog, sa žaljenjem podsjećamo sve na činjenicu da je svijet u kome živimo zaboravio genocid nad srpskim narodom u dvadesetom stoljeću, kao i u vjekovima koji su mu prethodili. Svako drugo brdo na mjestima gdje žive Srbi svojevrsna je Golgota“, ukazao je Porfirije.
„Tješi nas i uspokojava činjenica da pripadamo narodu koji je u godinama mira, koje su dolazile poslije strašnih vremena smrti, slijedeći Jevanđelju Vaskrsloga Hrista na kome je utemeljen, praštao dužnicima svojim, a sa pripadnicima drugih naroda želio i nastojao da izgradi bolju i zajedničku budućnost“, naveo je on.
„Zbog toga danas snažno podižemo svoj glas i ukazujemo na apsolutnu neistinu i pokušaj nebivalog istorijskog revizionizma, u kome se nastoji da prostom inverzijom srpski narod, žrtva višestrukih genocida i etničkog čišćenja, bude proglašen za počinioca genocida. Ne umanjujemo razmjere zločina u Srebrenici, ali, kao pravoslavni Srbi, ne prećutkujemo ni zločine nad srpskim narodom u okolini Srebrenice“, naveo je Porfirije.
Nažalost, istakao je, „na te zločine po srpskim selima u kojima su zatirane cijele porodice i koji su se kontinuirano dešavali od 1992. do 1995. godine, ne obaziru se predlagači rezolucija“.
„Po njima, postoji ekskluzivno pravo na žrtvu i bol zbog iste. Po nama, sve nevine žrtve su nevine žrtve, bile one muslimanske ili hrvatske ili pak srpske, što ‘mudro’ prećutkuju savremeni revizionisti i neprijatelji istorijske istine, koji svojim nametanjem ekskluzivnog prava na bol i žrtve, ostavljaju svima nama koji živimo na ovim prostorima kamen spoticanja za budućnost“, upozorio je patrijarh SPC.
Ove teme dotakao se i Vladika budimljansko-nikšićki Metodije u svojoj Vaskršnjoj poslanici. Vladika je citirao i dio iz poslanice patrijarha srpskog Porfirija da snažno podižu svoj glas i ukazuju na pokušaj nebivalog istorijskog revizionizma u kome se nastoji da srpski narod, žrtva višestrukih genocida i etničkog čišćenja bude proglašen za počinioca genocida.
„Na djelu su iste stare političke manifestacije i političko prizemlje, na djelu je Ruganje Hristu. Svevideći Gospod koji je Istina uči nas da „ukoliko je zaborav hljeba koji silazi s neba dublji, utoliko je otimanje tvorevine i njenih dobara od Boga i od bližnjih – bezočnije i samoživije.“ Mržnja na Hrista kojoj svjedočimo danas, a koja traje više od dvije hiljade godina, ima razna obličja. Sveti starac iz Klepaca im je ponudio svoj mir kao odgovor, rekavši: Samo ti sine radi svoj posao“, podvukao je Vladika.
Dodaje i da je jedino srpsku naciju, od evropskih, gradila Crkva – i zato je, dodaje, srpstvo duhovna kategorija koja je duboko utemeljena na žrtvi Hristovoj i žrtvi narodnoj.
„I opet i opet, u ime zajednice Živih u kojoj smo svi mi sabrani, u ime milionskih srpskih pravednika palih u borbi za slobodu na svom vjekovnom ognjištu, pobijenih i poklanih, žena, starih i onih najmanjih, u ime pokradene srpske istorije, jezika i grobne zemlje, „snažno podižemo svoj glas i ukazujemo na pokušaj nebivalog istorijskog revizionizma u kome se nastoji da srpski narod, žrtva višestrukih genocida i etničkog čišćenja bude proglašen za počinioca genocida“, podvukao je Vladika Metodije.
Potpuno ignorisanje izraelskih stručnjaka
Jehuda Bauer, profesor Hebrejskog univerziteta u Jerusalimu, koji se u stručnim krugovima smatra najvećim svjetskim autoritetom za pitanja Holokausta i genocida, izjavio je da se Srebrenica ne može smatrati tipskim slučajem genocida.
„Srebrenica se ne može smatrati tipskim slučajem genocida. To je bilo masovno ubistvo pripadnika jedne grupe naroda od strane pripadnika druge grupe naroda. Postoje stotine takvih slučajeva kroz istoriju“, izjavio je Bauer.
I Dr Efraim Zurof, čuveni lovac na naciste Centra Simon Vizental i direktor Kancelarije za istočnoevropske poslove Izraelskog centra napisao je autorski tekst za portal Times of Israel, u kom je iznio svoje viđenje termina „genocid“ u kontekstu rezolucije o Srebrenici.
„Iako se lako može poistovijetiti sa inicijativama za obilježavanje pravih slučajeva genocida, ni pokolj koji je počinio Hamas 7. oktobra ni ubistva počinjena u Srebrenici ne kvalifikuju se kao slučajevi genocida. Svaka od ovih tragedija je još jedna jedinstvena kratka epizoda u vojnim sukobima, koji su trajali mnogo duže, a u slučaju Gaze traju do danas. To je jedan od glavnih razloga zašto profesor Jehuda Bauer, doajen istoričara holokausta, godinama insistira da se ono što se dogodilo u Srebrenici ne kvalifikuje kao genocid. Ako bismo ove i slične događaje klasifikovali kao slučajeve genocida, pojam bi bio potpuno ispražnjen od svoje trenutne težine i značaja, i izgubio bi bilo kakav uticaj koji još ima do danas. Tako bi se, na primer, 11. septembar mogao klasifikovati kao slučaj genocida, kao i japanski napad na Perl Harbor, ili u tom slučaju bombardovanje Hirošime i Nagasakija, ili Drezdena i Hamburga u Drugom svjetskom ratu, kao i stotine drugih tragičnih incidenata“, kazao je Zurof.
On navodi da su i dva dodatna pitanja uticala na događaje u Srebrenici i koja se moraju uzeti u obzir pri ocjeni da li se taj ratni zločin može klasifikovati kao slučaj genocida.
„Najvažniji je tretman srpskih snaga prema neborbenom stanovništvu, koje se okupilo u Srebrenici, koja je bila označena kao izbjeglički raj za bosanske Muslimane, a koji su pobjegli iz svojih sela nakon sukoba. Približno 33.000 ljudi okupilo se u Srebrenici u julu 1995. godine, a trebalo je da ih štiti kontingent holandskih vojnika, mirovnjaka UN, ali nisu uspjeli da ih zaštite. Tako je oko 8.000 bosanskih muškaraca (od kojih su neki bili borci) masakrirano od strane srpskih snaga, što je, naravno, nesumnjivo ratni zločin. Srbi često ukazuju na manje masakre koje su nad njima u okolini Srebrenice ranije vršile snage bosanskih Muslimana, ali to nije opravdanje za ono što se dogodilo. Međutim, nije svaki ratni zločin genocid, a Srebrenica je klasičan primjer, jer su sve žene i djeca pošteđene od strane snaga bosanskih Srba. Da su bosanski Srbi imali namjeru da počine genocid, pobili bi sve bosanske Muslimane okupljene u Srebrenici“, jasan je Zurof.
S tim u vezi, vjerovatno je ovo dovoljno dokaza zašto zvanična Podgorica ne bi trebala da glasa u Ujedinjenim nacijama za Rezoluciju o „genocidu“ u Srebrenici.
A šta piše u tekstu Rezolucije
Objavljen je tekst Nacrta rezolucije o međunarodnom danu sjećanja na genocid u Srebrenici, u kojoj će Generalna skupština Ujedinjenih nacija (UN) glasati 23. maja, nakon nekoliko odgađanja, prenosi Al Džazira Balkans.
Formalni predlagači Rezolucije su Njemačka i Ruanda a sponzori više od 20 drugih država među kojima su i najuticajnije zapadne zemlje poput Sjedinjenih Američkih Država (SAD), Velike Britanije, Francuske i Italije.
Predsjednik Vlade Crne Gore Milojko Spajić rekao je 9 jula u Skuštini da će Crna Gora u Generalnoj skupštini UN glasati za rezoluciju o genocidu u Srebrenici.
Rezolucijom se:
- Odlučuje 11. juli proglasiti Međunarodnim danom sjećanja i komemoracije genocida u Srebrenici 1995, koji će se obilježavati svake godine;
- Bezrezervno osuđuje svako negiranje genocida u Srebrenici kao historijskog događaja, te potiču države članice da poštivaju utvrđene činjenice, uključujući razvijanje odgovarajućih programa kroz svoje obrazovne sisteme, idući u pravcu sprječavanja negiranja i iskrivljavanja, te ponavljanja genocida u budućnosti;
- Također bez rezerve se osuđuju radnje koje veličaju one koji su osuđeni za ratne zločine, zločine protiv čovječnosti i genocid pred međunarodnim sudovima, uključujući odgovorne za genocid u Srebrenici;
- Ističe važnost dovršetka procesa pronalaženja i identificiranja preostalih žrtava genocida u Srebrenici i u skladu s njima se dostojanstveno ukopanju, te se poziva na nastavak procesuiranja počinitelja genocida u Srebrenici koji se tek trebaju suočiti s pravdom;
- Potiču se sve države da se u potpunosti pridržavaju svojih obaveza prema Konvenciji o sprječavanju i kažnjavanju zločina genocida, prema potrebi, i međunarodnog običajnog prava o sprječavanju i kažnjavanju genocida, s dužnim obzirom na relevantne odluke Međunarodnog suda pravde;
- Zahtijeva se od generalnog sekretara da uspostavi program informiranja pod nazivom “Genocid u Srebrenici i Ujedinjeni narodi”, koji započinje svoje djelovanje pripreme za 30. godišnjicu 2025, te se također traži od generalnog sekretara da ovu rezoluciju iznese u javnost svim državama članicama, organizacijama sistema UN-a i organizacijama civilnog društva za odgovarajuće poštivanje;
- Poziva sve države članice, organizacije sistema UN-a, druge međunarodne i regionalne organizacije i civilno društvo, uključujući
nevladine organizacije, akademske institucije i druge relevantne učesnike na obilježavanje Međunarodnog dana, uključujući posebna obilježavanja i aktivnosti u znak sjećanja i odavanja počasti žrtvama genocida u Srebrenici 1995. kao i odgovarajuće aktivnosti obrazovanja i podizanja javne svijesti.