Šamar Makronu i prvo raspuštanje francuskog parlamenta u 21. vijeku
Francuski predsjednik Emanuel Makron saopštio je u nedjelju veče građanima svoju, kako je opisao, ozbiljnu i tešku odluku: raspušta skupštinu i raspisuje vanredne parlamentarne izbore.
Bio je to jedan od do sada najsnažnijih odjeka upravo okončanih izbora za Evropski parlament na kojima je, prema preliminarnim rezultatima, Makron ubedljivo izgubio od Marin Le Pen. Njegov Preporod osvojio je 15 odsto glasova, dok je Nacionalno okupljanje Le Penove dobilo podršku 32 odsto birača.
„Iako sami rezultati nisu toliko iznenađenje za one koji prate političke prilike u Francuskoj, ipak je ovo težak politički poraz, politički šamar kada predsjednik države doživi da mu partija na evropskim izborima ima svega 15 odsto podrške“, ukazuje Dušan Gujaničić za Instituta za političke studije.
Pogotovo što je druga partija, Nacionalno okupljanje, dobila dvostruko više glasova od njega, dodaje on.
„Ali Makronova odluka o raspuštanju skupštine koju je donio tek što se završilo glasanje, u izvjesnoj mjeri jeste iznenađenje. Francuski predsjednik ima suvereno pravo po Ustavu da raspusti parlament, ali to je mehanizam koji se veoma rijetko koristi. Poslednji put je to učinio Žak Širak 1997. i poslije toga na parlamentarnim izborima doživio poraz. Možemo slobodno da kažemo da je ovo prvo raspuštanje parlamenta u Francuskoj u 21. vijeku“, kaže Gujaničić.
Kako napominje, težak poraz francuskog predsjednika znači da on nije odgovorio na osnovne brige francuskog stanovništva.
„U kampanji on je najviše govorio o izgradnji Evrope, stvaranju evropske odbrane, pomoći Ukrajini u ovom ratu. Ispostavilo se da to najveći dio francuskih birača ne dotiče direktno ili ne zanima najviše u njihovom svakodnevnom životu. Pitanja na koji oni žele odgovor su pre svega migrantsko pitanje, zaustavljanje nekontrolisanih migracija, životni standard, bezbjednost na ulicama, cijene energenata, kupovna moć“, napominje Gujaničić.
Makron će sada vjerovatno morati više da se bavi unutrašnjim problemima i pitanjima i bar na neko vrijeme „na čekanje“ stavi svoje radikalne inicijative u vezi sa Ukrajinom, ističe Gujančić.
Dodaje i da je Nacionalno okupljanje nesumnjivo s ovim rezultatom dobilo vjetar u leđa, ali smatra da će vjerovatno biti pokušano ponavljanje scenarija iz 2002. kada je Žan Marin le Pen ušao u drugi krug pa su se sve političke snage brzo ujedinile protiv njega.
Dan nakon završetka izbora za EP: Kako su otkazali „motori“ Evropske unije?
I Stevan Gajić sa Instituta za evropske studije kaže da je ovakav rezultat na evropskim izborima možda bio neočekivan samo za ljude koji žive u određenom ideološkom mjehuru, kako opisuje.
„Pitanje je, međutim, da li će to nešto značajno promijeniti, s obzirom da i partija Le Penove Nacionalno okupljanje prolazi kroz proces ‘melonizacije’. Italijanska premijerka Đorđa Meloni je u potpunosti ušla u ratni brod NATO-a, a vidimo jasne tendencije u tom smjeru i kod Nacionalnog okupljanja. O tome svjedoči i njihov sukob sa njemačkim AfD-om“, kaže Gajić.
On smatra da se ništa značajno neće promijeniti u evropskoj politici, ali napominje da je činjenica, što su i ovi evropski izbori pokazali, da postoji zasićenje i Evropskom komisijom kakva je danas i politikom koju vodi Brisel.
„Sadašnja struktura koja drži moć u Evropi, ali i SAD, učiniće sve da ovaj rezultat koji govori o ogromnom nezadovoljstvu građana EU bude amortizovan. Vidjećemo u kojoj mjeri će to nezadovoljstvo da se pretoči u promjenu politike, ali ne vjerujem da ćemo vidjeti neke kardinalne promjene“, dodaje Gajić.
U Njemačkoj je to ozbiljnije zato što je AfD mnogo jasnije protiv evropskog rata protiv Rusije, ističe Gajić i kaže da upravo u tome i leži uzrok tenzija između Le Penove i AfD-a i izbacivanja njemačke stranke iz njihove poslaničke grupe Identitet i demokratija u EP.
„Dugoročno najveći izazov za NATO i Ameriku jeste Njemačka jer u njoj vidimo suštinsku pobunu“, zaključuje Gajić.
(rt.rs)