Evropa sad kao G17+ (1. dio): Pametni ljudi uče na tuđim greškama, budale na vlastitim

Kada biste prosječnog građanina Srbije, pa čak i one najostrašćenije protivnike Miloševićeve politike devedesetih godina prošlog vijeka pitali šta se desilo 8. januara 2000. godine, većina njih ne bi znala odgovor na ovo pitanje.

Oni malo upućeniji i sa boljim pamćenjem, a to je možda 20%, sjetili bi se da je tog dana osnovan DOS, Demokratska opozicija Srbije.

Kada bismo ovim građanima koji znaju odgovor na prethodno pitanje, postavili sljedeće pitanje – gdje se to desilo – polovina od njih bi se sjetila da su sastanak i svečano potpisivanje koalicionog sporazuma održani u prostorijama Draškovićevog SPO-a, koji je bio i jedan od osnivača DOS-a, ali je vrlo brzo, poslije nekoliko mjeseci, izbačen iz koalicije.

E, sada dolazimo do ključnog pitanja, na koje bi tačan odgovor dalo ne više od 5% građana Srbije, a ono glasi: Ko je 8. januara 2000. trebalo da bude nosilac budućeg ekonomskog programa koalicije DOS, kada dođe na vlast, i pod čijom dirigentskom palicom će se sprovoditi sve ekonomske reforme, privatizacija, prestruktuiranje i oživljavanje privrede uništene dugogodišnjim sankcijama, ratovima i bombardovanjem?

Na ovo pitanje od milion dolara većina građana Srbije odgovori: G17+, dok manji broj kaže da nema pojma.

Tačan odgovor je Dragoslav Avramović iliti deda Avram. Sjetili ste se njega, zar ne – to je bio onaj simpatični dekica koji je 1994. godine sa svojim stručnim timom obuzdao hiperinflaciju, uveo konvertibilni dinar jednak njemačkoj marki i koji je krenuo u neke privredne reforme posrnule srpske privrede, ali je ubrzo došao u sukob sa Miloševićevom vlasti i morao je da se povuče, ali je predvodio opozicioni Savez za promjene na predstojećim izborima.

Znači, tim dede Avrama je ispao iz igre ubrzo nakon formiranja DOS-a, vjerovatno na proljeće te davne 2000. godine, a zatim se deda Avram razbolio i vrlo brzo umro, krajem februara 2001. godine u Americi.

Da ne bude sumnje, prvo su pokojni Avramović i njegov tim sklonjeni, pa se tek poslije toga razbolio i otišao na liječenje u SAD, ali čak i bez njega, trebalo je da njegov tim i ekonomski program budu ideja vodilja buduće Srbije.

Dakle, iako je deda Avram bio predstavljen kao nosilac ekonomskog programa, koji je iza sebe imao tim ozbiljnih ekonomskih stručnjaka, do početka kampanje za te čuvene izbore iz 24. septembra 2000. godine, pravo niotkuda, pojavila se famozna grupa od 17 „najvećih“ stručnjaka iz svih mogućih oblasti života, a posebno ekonomije, predvođenih profesorom Pravnog fakulteta Miroljubom Labusom iz Male Krsne, tada potpredsjednikom DS-a i asistentom sa Ekonomskog fakulteta, izvrsnim gitaristom Mlađanom Dinkićem, poznatijim po tome što je sin dr Mirosinke Dinkić, zatim Predrag Marković, izdavač knjiga bez završenog fakulteta, a znamo i da su tu negdje figurisali i prof. Ljubomir Madžar, mada ne aktivno, kao i crnogorski ekonomski mag Veselin Vukotić, ali i Nebojša Medojević, koji je među prvima napustio G17+.

Da vas podsjetimo da je ekspertska mreža G17+ osnovana 14. oktobra 1999. godine, dakle samo tri mjeseca prije formiranja DOS-a, i niko ne zna kako je preuzela primat u vođenju predizborne kampanje na predstojećim izborima.

Evo i malog kurioziteta – tada istaknuti član G17+, scenarista i reditelj Dušan Kovačević smišlja jednu veliku opsenu za građane Srbije, kako u Kremanskom proročanstvu piše da će Srbiju spasiti čovjek čije se prezime poklapa sa nazivom njegovog sela i pogađate, da se to odnosilo na Koštunicu iz Koštunića, koji je pobijedio na predsedničkim izborima.

Ostalo je već istorija. Vrlo brzo poslije izbora u Srbiju pristižu „svjetski stručnjaci“: Đelić, Pitić, Vlahović, Udovički, Jelašić i mnogi drugi, i zauzimaju pozicije po dubini i širini, a posebno ekonomske resore od ministarstava, agencija do Narodne banke i kreću da kreiraju „ekonomski razvoj“ Srbije. Znamo i kako se sve to završilo.

A onda su se desili i izbori za predsjednika Srbije, kada je skoro cijeli DOS na čelu sa Đinđićevom Demokratskom strankom stao iza kandidata Miroljuba Labusa, koji je vrlo brzo nakon neuspjeha na izborima istupio iz DS-a i DOS-a i formirao političku stranku G17+, koja je odjednom postala najljući protivnik svojih dojučerašnjih mentora, saboraca i uopšte stranke koja ga je iznjedrila i promovisala.

Mladi eksperti, iako su do tada, svi odreda, bili nestranačke ličnosti, nezainteresovani za politiku, nego samo su tu da pomognu svojoj napaćenoj otadžbini, pošto G17+ prerasta u stranku, i ti vajni eksperti se dijele – jedni ostaju u G17+, dok drugi odlaze u DS i nastaje sukob između njih, te poslije ubistva premijera Đinđića G17+, a nakon izbora 2004. ulazi u koaliciju sa Koštuničinom DSS i opet preuzima sve ekonomske resurse.

I u naredne dvije vlade, druga Koštuničina i vlada Mirka Cvetkovića isti ti eksperti iz ove dvije stranke vode ekonomiju Srbije, tako da se može reći da je kontinuitet ekonomske politike Srbije od 2001. do 2012. godine pod vođstvom mladih, uglađenih, obrazovanih, uspješnih i ostvarenih u inostranstvu srpskih stručnjaka – japija.

Da se prisjetimo i momenta iz 2006. godine kada vođstvo u stranci G17+ preuzima mladi lav Dinkić, nakon što svoga mentora i političkog oca Labusa šalje u političku penziju.

Kada bismo redom pregledali biografije svih ovih ekonomskih stručnjaka, našli bismo im zajedničko da apsolutno nijedan od njih nije radio u privredi u nekoj fabrici, preduzeću, proizvodnoj kompaniji, nekoj firmi koja se bavi uvozom-izvozom, nekom ozbiljnom trgovinom, građevinarstvom, poljoprivredom, rudarstvom, energetikom itd, dakle nijednom djelatnošću iz primarnog i sekundarnog, čak ni tercijarnog sektora, nego isključivo su to u pitanju kompanije iz oblasti bankarstva, kao što su investicioni i privatizacioni fondovi, banke, brokerske kuće, razne kompanije koje se bave berzom, konsuntantske i revizorske kompanije itd.

Posrnula srpska privreda ranih 2000-ih je bila na koljenima poslije dugih sankcija, hiperinflacije, ratova i bombardovanja i prosječan glasač je imao velika očekivanja od novih vlasti da konačno donesu taj ekonomski preporod nakon svih katastrofa koje su preživjeli i računali su da će ti mladi stručnjaci krenuti tim putem i nije im bilo toliko stalo do teške politike, srbovanja, geopolitike, Haškog tribunala, Kosova, odnosa sa Crnom Gorom, nego su povjerovali obećanjima mladih lavova kao oni sve rade da im obezbijede pristojan život.

I šta su oni uradili?

Vajni stručnjaci su za početak uspjeli da odblokiraju i poravnaju neke dugove Srbije prema Pariskom i Londonskom klubu, koji su bili zamrznuti zbog sankcija devedesetih, proslavili sve to uz tortu i šampanjac, a onda je krenulo prepakivanje bankarskog sistema ukidanjem SDK, prebacivanjem platnog prometa u banke, ukidanje i gašenje četiri državne banke (Beobanke, Investbanke, Jugobanke i Beogradske banke), kojima je dugovalo pola srpske privrede, poništeni su dugovi ,pa su, eto, na primjer, Amerikanci kupili smederevsku željezaru za 23 miliona dolara, a ona je dugovala ovim bankama 120 miliona dolara, što će reći da nisu ugašene ove četiri bank,e Amerikanci bi morali namiriti cijeli dug prema njima.

Poslije gašenja ovih banaka, na njihovim temeljima je osnovana Poštanska štedionica – banka poluprivatna-poludržavna, to niko nije znao, koja je preuzela filijale navedenih banaka i nastavila da radi dalje sa vjetrom u leđa od strane tadašnjeg guvernera Dinkića.

Krenulo se u fislkalizaciju, strogu kontrolu poslovanja privrednih subjekata, uvođenje PDV-a, dovođenje stranih banaka, a onda je krenula privatizacija.

Isti oni tajkuni koji su vedrili i oblačili u Miloševićevo vrijeme su se brzo preorjentisali i počeli da kupuju domaća preduzeća, i to još ona i koja su nešto radila i proizvodila i to za bud zašto.

Sjetićemo se kao je Miodrag Kostić kupio tri šećerane za tri evra ili marke, ko bi ga znao. Nastala je opšta trka u privatizaciji, krčmio je ko je šta stigao, stigli su konačno i stranci koji su kupovali šta su htjeli u toj divljačkoj rasprodaji.

Realnost za obične građane je bila sledeća: u budžet se od privatizacije slivao veliki novac, ali su radnici postepeno ostajali bez svojih radnih mjesta, tako da je zaposlenost padala, a s druge strane, od 2001. do 2003. godine prosječna plata je porasla četiri puta.

Ne treba zaboraviti da je Srbiji bilo omogućeno i da se zadužuje prema inostranstvu, tako da je spoljni dug rapidno rastao.

Sve vrijeme je išla priča kako je Milošević iznio ogroman novac van zemlje, desetine milijardi dolara, pa su razni tipovi bili u potrazi za njim, od Aleksandra Radovića, Volfa Minića, Velje Ilića, dok stvari u svoje ruke nije preuzeo Dinkić i na tome se završila sva priča.

Donešen je zakon o naplati ekstraprofita, a čovjek zadužen za sprovođenje naplate je bio ministar Vuk Obradović, kome je brzo bila namještena seks afera, pa je bio smijenjen, tako da su u dogledno vrijeme sve naplate vraćene tajkunima Karićima, Miškoviću i ostalima.

Broj firmi iz doba SFRJ koje su reaktivirane je minimalan, uglavnom je sve prodavano, rastakano i uništeavano.

I sad dolazimo do poente priče sa početka ovog teksta i do programa dede Avrama, koji se drastično razlikovao od koncepta G17+. Tako su mnogobrojni stariji ekonomski stručnjaci (recimo Branko Dragaš, Nebojša Katić i dr.) kritikovali ovakvu privrednu tranziciju, ali njima nije bio dozvoljen pristup u medijima i njihova riječ se nije mogla čuti, niti uvažiti.

Mnogi od njih su insistirali na šok terapiji u privredi, što je podrazumijevalo da se ne podižu plate i penzije preko noći, nego naprotiv, da se taj novac od kredita i privatizacija ulaže u oživljavanje pojedinih kompanija koje su mogle biti oporavljene , a bilo je takvih i da se šalju pregovarači po svijetu da traže strateške partnere za pojedine fabrike (FAP, Elektroindustrija Niš, Duvanska industrija Niš, Prva petoletka..), a da se privatizuju upravo one kojima nema pomoći i tek onda da se puneći budžet od profita koji ostvare domaće kompanije postepeno podižu plate i penzije.

Naravno da osiromašeni građani Srbije nisu mogli da čekaju da se ta zamisao ostvari, nego su nasjeli na populističku priču mladih stručnjaka iz G17+, koji su im tako brzo podizali plate.

Tih dana G17+ napuštaju svi stariji i iskusniji ekonomisti, među njima i Nebojša Medojević, prof. Ljubomir Madžar i ostaje samo mlada garda.

Iskusni privrednici su pokušali da prave i nekakav samit srpske dijaspore, gdje bi doveli bogate i uspješne Srbe iz inostranstva, pa su na jedan takav sastanak dolazili milijarderi Majkl Đorđević, Milan Mandarić, Slavica Eklston, senator Bogdanović, Vlade Divac itd, ali su ih japijevci iskulirali i nisu im dozvolili da im kvare uspješnu tranziciju.

Sjetićemo se da su recimo Divac i Danone htjeli da kupe Knjaz Miloš, ali je baš taj dan Labusa zaboljela noga, pa je Koka Kola preko noći postala vlasnik.

Treba naglasiti da je tih godina drastično porastao uvoz u odnosu na izvoz, tj. spoljnotrgovinski bilans je bio negativan, upravo pod uticajem tajkuna bliskih vlasti, pojačanim uvozom poljoprivrednih proizvoda iz inostranstva, uništavana je poljoprivredna proizvodnja.

Da ne širimo priču, brojni su primjeri nepočinstava i zlodjela, a malobrojni domaćinskog, uspješnog, patriotskog gazdovanja privrednim resursima Srbije, ali ću da podsjetim šta je to odmah uradila vlast SNS- i SPS-a poslije 2012. godine.

Smanjila je plate i penzije! Da li je to bio popularan potez? Ne! Ali je omogućio budžetu Srbije da prebrodi krizu i u Srbiju su počele da pristižu mnogobrojne strane kompanije, koje su počele da proizvode, naravno uz subvenciju države. Da li je ovo dobar model? Nije! Ali je bolji od prethodnog Dinkićevskog 1.000 puta.

I još jedno podsjećanje: Boža Đelić je pričao o tetkinom dvosjedu na kome je spavao i Jugu 45 koji je vozio, a zamislite gdje je sad i koliko ima novca, kao i cijela ta klika koja je vedrila i oblačila srpskom ekonomijom.

Da li su svi ti povratnici iz inostranstva stvarno bili patriote kada su ostavili te tako dobro plaćene poslove i uspješne kompanije da bi nešto učinili za Srbiju ili za svoj dzep? Mislite o tome!

Važno je samo naglasiti da ama baš niko od njih nije vodio opozicionu borbu protiv Miloševića (nemojte misliti da se ovdje negativno govori o Miloševiću, nego jednostavno tumačimo taj narativ koje su vlasti poslije oktobarskih promjena servirali narodu i za sve optužili Miloševića), nego su bili negdje van zemlje ili uljuljkani na državnim fakultetima (Labus, Dinkić…), Predrag Markovć je štampao sabrana djela Mire Marković itd, dok su neki drugi opozicionari vodili proteste, štrajkove, pobune, hapšeni, privođeni sl.

No dosta o Srbiji od prije 20 godina, hajde sad malo da pričamo o Crnoj Gori!

Sjetimo se da je skupština Crne Gore u noći 27. decembra 2019. godine izglasala Zakon o „otimanju svetinja“ i da su to veče bili pohapšeni svi poslanici DF-a i već isto veče narod je sa sveštenstvom, opozicionim političarima i drugim aktivistima bio na ulici.

U narednih nekoliko dana, organizaciju protesta je preuzela Crkva i nastavili su se kao litije, dok su opozicione stranke, prije svih DF i Demokrate, učestvovale u organizacionim, logističkim i svim drugim aktivnostima.

Tada kreću da svoju podršku litijama daju brojne javne ličnosti, udruženja i pripadnici brojnih profesija, zvanja i zanimanja, brojne organizacije, ustanove, grupe građana idt, da bi se napokon, poslije skoro dva i po mjeseca litija i protesta, kada su na ulicama bile stotine hiljada građana, 8. marta 2020. godine pojavila grupa profesora podgoričkog univerziteta predvođenih Zdravkom Krivokapićem. Sjetimo se i Labus je bio profesor Pravnog fakulteta.

Fejsbuk grupa „Ne damo svetinje“ je osnovana 25. februara, a vrlo brzo se osniva neka organizacija, pokret ili šta već „Ne damo svetinje“, koju predvodi Zdravko Krivokapić.

Učestvuju neki sveštenici, profesori i neki mladi ljudi, organizuju onlajn panele, diskutuju na brojne aktuelne teme, predstavljaju se kao nova snaga, novi pokret, koji se grozi politike i prljavih, višegodišnjih, neuspješnih političara, i koji za sebe kažu da su kadri da se uhvate u koštac sa svim problemima koji tište Crnu Goru.

Naravno da ih većina opozicionih stranaka dočekuje sa oduševljenjem, računajući da je dobro dobiti nove saveznike, nove saborce protiv odnarođenog režima.

Uskoro kreće pandemija korone, pa litije polako smanjuju svoj intezitet, ali se polako ulazi u predizbornu kampanju za parlamentarne izbore raspisane za 30.8.2020. godine.

Mala retrospektiva političkih prilika je sljedeća: postoji nekoliko velikih blokova: DF, Demokrate sa Demosom i URA, ali na opozicionoj i prolitijaškoj strani figuriše još nekoliko manjih stranaka, prije svih SNP, koji je bio na najnižem rejtingu od osnivanja, zatim Ujedinjena Crna Gora, Radnička partija, Prava Crna Gora i koaliciju koja se zvala „Da svako ima“, a koju je nekako kontrolisao i finansirao Daka Davidović.

Do posljednjeg trenutka koalicija „Da svako ima“ je zatezala u dogovorima i namjeravala da na predstojeće izbore izađe sa svojom listom, dok je većina stručnjaka smatrala da je neophodno napraviti jednu opozicionu, prosrpsku, prolitijašku listu koju će podržati Crkva.

Da su nastupili odvojeno, tijesna pobjeda opozicije bi bila dovedena u pitanje, znajući da su pobijedili u odnosu 41:40 poslanika. Isto kao što, recimo, da se nije podijelila HGI (hrvatska manjinska stranka) i da je nastupila sa dvije zavađene liste, osvojila bi taj 1 mandat, pa bi pobjeda, čak i ujedinjene opozicije, bila pusta želja.

Dakle, opšti interes je definitivno bila jedna lista, uz bezbroj kompromisa, pri čemu ni do danas ne znamo tačno ko, kad i kako je odlučio da upravo ova grupa „Ne damo svetinje“, bez legaliteta i legitimiteta, predvodi listu „Za budućnost Crne“ Gore preko svog kandidata Zdravka Krivokapića.

Spekulisalo se da ga je lično predložio Daka Davidović, koji ga je dobro poznavao dok je sam Krivokapić rekao da je drug sa Dakinom ženom, drugi su pričali da je siva eminencija grupe aktuelni rektor Vladimir Božović, treći kažu da je ustvari lično otac Gojko Perović, tadašnji rektor Cetinjske bogoslovije predložio Krivokapića koji je bio profesor Cetinjske bogoslovije.

Bilo kako bilo, tri opozicione liste su osvojile većinu na izborima, Krivokapić je dobio mandat, i onda, pravo niotkuda, stižu eksperti sa svih strana svijeta, napuštajući skupo plaćene poslove da pomognu napaćenoj otadžbini.

Neko će reći da su neki od njih bili i ranije tu, u Crnoj Gori, ali niko ih nije vidio na čelu neke litije. Tako na ministarska mjesta sjedaju eksperti, i to na pozicije koje imaju veze sa ekonomijom i finansijama, pogađate dalje, oni koji se nikad nisu bavili privredom, proizvodnjom, trgovinom, uopšte, primarnim i sekundarnim privrednim sektorom, nego su radili za banke, investicione fondove i neke brokersko-berzanske firme (Spajić, Milatović, Bojanić), dok je recimo ministar poljoprivrede postao Stijović, stručnjak iz oblasti šumarstva.

I zar ovo opet ne liči na Srbiju od prije 20 godina i na njihov G17+?

U trenutku formiranja 42. vlade, ekonomska situacija u zemlji je bila alarmantna. I šta su uradili eksperti na planu oživljavanja privrede, smanjenja spoljnotrgovinskog deficita, pošto je uvoz bio veći od izvoza šest puta, prezaduženosti od oko četiri milijarde dolara, zatim katastrofalne turističke sezone zbog pandemije, opšte korupcije i kriminala u svim oblastima itd.

Prema mišljenju stručne javnosti – NIŠTA!

Za početak su dogovorili novo zaduženje preko obveznica, i to u dogovoru sa aktuelnim DPS ministrom, bez glasanja nove skupštinske većine i prije izbora nove vlade.

Sljedeći potez je bio zatezanje odnosa sa Kinom po pitanju kredita za autoput, zatim sklapanje nekakvog hedžing aranžmana za refinansiranje kineskog kredita, pa onda uvođenje novih sankcija Rusiji i Bjelorusiji, iako iz tih država dolazi ogroman broj vrlo platežnih turista, zatim neotopljavanje odnosa sa Srbijom, neresetovanje odnosa po pitanju vraćanja ambasadora Božovića itd.

Čišćenje okorelih DPS kadrova u javnom sektoru se skoro nije ni desilo osim u resoru ministarke Bratić, čak su zapošljavani novi kadrovi iz redova DPS-a.

Jedini ekonomski vidljiv poduhvat je bilo gašenje stare avio kompanije i osnivanje nove, što je sve ostalo pod velom tajne i čeka tužilaštvo da pretrese slučaj.

U međuvremenu je osnovana i nova državna kompanija Montenegro works, koja je trebalo da objedinjuje sve druge državne firme i njima gazduje.

Međutim, mladi eksperti su u međuvremenu vidjeli šansu u razvoju Crne Gore u blokčejn tehnologiji, kripto valutama, elektronskom bankarstvu, gdje bi se vjerovatno posebno istakla Miluša iz Milunića, Dara sa Smokovca i Miladin iz Novakovića, kao provjereni stručnjaci, a Crna Gora boljih nema.

A onda kreće populizam – Spajić, po povratku sa Olimpijskih igara iz Japana, kaže da je obezbijedio dvije milijarde dolara investicija od strane Japana, apsolutno najzaduženije države svijeta, ne pominjući u kojim oblastima, koji su to projekti, ko će ih praviti, izvoditi, odakle infrastruktura, radna snaga, ekonomska održivost projekta i sve drugo što traži investitor da mu se dostavi, pa poslije proučavanja datog projekta ustanovi da li je to izvodljivo i isplativo i da se odluči hoće li investirati novac.

Nešto kasnije dolazi u Pljevlja i slavodobitno izjavljuje da u rodni grad donosi pola milijarde dolara investicija i opet bez ikakvog obrazloženja, kao da su svi građani Pljevalja cijeli život radili u oblastima kibernetike, mikroelektronike, nanotehnologija, satelitskih veza i telekomunikacija, robotike i IT tehnologija.

Složićete se da ovo opet sve užasno liči na Srbiju iz ranih 2000-ih i G17+. No, to nije sve…

Novu 2021. turističku sezonu i prilivnu stranu budžeta upoređuju sa katastrofalnom 2020. godinom, kada je vladala pandemija i građanima prezentuju strašni privredni rast i napredak nezapamćen u skorijoj istoriji, pri čemu ne treba zaboraviti da su te godine za građane Srbije bile ukinute kovid propusnice za ulazak u Crnu Goru, a za Grčku su i dalje bile neophodne, pa je crnogorsko primorje bilo mnogo prihvatljivije srpskim turistima. Jedno malo podsjećanje – put od granice sa Srbijom do Pljevalja u dužini od 15-ak km još nije završen, a počeo je da se radi još 2020. godine, pa zamislite koliko je samo ta stavka otežavala putovanja i uopšte dolazak srpskim turistima u Crnu Goru.

Do kraja mandata 42. vlade, pa i evo do dan danas sa ovom 43. vladom, u Crnoj Gori nije otvorena nijedna značajna firma koja se bavi proizvodnjom, ili fabrika, niti je sagrađena ijedna škola, bolnica, ili neka druga ustanova od javnog značaja.

Poljoprivreda je ostala na istom nivou kao za vrijeme DPS-a, odnosno nije se drastično mijenjao kurs u razvoju poljoprivrede.

Da je populizam jedina privredna djelatnost mladih eksperata dokazuje i njihov novi projekat Evropa sad, populistički projekat za pridobijanje osiromašenih stanovnika Crne Gore, čiji je jedini smisao prepakivanje naplate poreza na zarade i drugačiji obračun zdravstvenog i socijalnog osiguranja kod isplate ličnih dohodaka.

Na taj način povećana je prosječna plata za oko 150 evra, povećane su penzije i minimalna zarada, a da se budžet nije počeo puniti sa više zarađenog novca od oporezivanja privrede. Dakle, bez povećanja proizvodnje, trgovine, zarade od turizma, poljoprivrede, izvoza roba i usluga, oduzimanja imovine od tajkuna i raznih kriminalaca, prodaja nekih nepokretnosti itd, nego samo običnim prepakivanjem bruto zarade do neto vrijednosti dobili smo povećanje zarada.

Njihovo objašnjenje je bilo da će samim tim što će građani imati više novca u džepu, kupovati više proizvoda, pa će na taj način preko PDV-a puniti budžet. Naravno, ovo bi imalo smisla da Crna Gora ima pozitivan spoljnotrgovinski bilans, kao neke moćne zapadne države, nego na žalost, šest puta više uvozi nego što izvozi, te će većina tog novca napustiti Crnu Goru i završiti kod stranih proizvođača čija se roba široke potrošnje prodaje u Crnoj Gori.

Kada bi prosječan glasač Evrope sad bio na proputovanju kroz Hrvatsku, vidio bi da je kontinentalna Hrvatska ozbiljna poljoprivredna zemlja, koja proizvodi gotovo sve poljoprivredne proizvode, zatim vidjeli bi da su u hrvatskim trgovinskim lancima njihovi prehrambeni proizvodi, hrana, piće i druge namirnice konkurentni stranim. Na samom hrvatskom primorju, koje je mnogo veće od našeg ,vidjeli bi brodogradilišta, luke, brodarske kompanije koje funkcionišu, zatim ozbiljne firme koje se bave ribarstvom itd.

A šta je sa Crnom Gorom: meso iz Brazila, paradajz iz Albanije, pšenica i mlječni proizvodi, voda, pivo i ko zna šta još iz Srbije itd, odnosno u Crnoj Gori se skoro ništa ne proizvodi. Tako da prosječan turista koji dođe u Crnu Goru od potrošenih 100 evra, pola da nekom stranom vlasniku hotela, na hranu i piće koje je stranog porijekla potroši još sigurno 30 evra, dok nekih 20 evra se potroši na usluge (plate konobara, recepcionara, prevoza, turističkih izleta..) pri čemu skoro polovina zaposlenih radnika u Crnoj Gori dolazi iz regiona, pa samo tih 10% ostaje u Crnoj Gori.

Da podsjetimo i to da je Krivokapić sa svojih „12 apostola“ obećao da neće osnovati stranku dok je na vlasti, ali od prvog dana na premijerskoj poziciji okreće leđa DF-u, pa je tako na lokalnim izborima u Nikšiću u martu 2021. godine osnovao listu „Ne damo Nikšić“, koju su predvodile njegove dvije savjetnice, a to se ponovilo i na svim narednim lokalnim izborima.

Zar vas ovo sve ne podsjeća na Labusa?

U međuvremenu je iz svog okruženja počistio sve one aktiviste i savjetnike iz kampanje koji su bili ljuti opozicinari, ljudi od povjerenja i opozicinih stranaka i same Crkve, od Leposavića, savjetnice Radović, Milonjića, Vukićevića, Damjanovića, Crnogorca itd i okružio se sve samim ljudima koje niko nije poznavao od ranije i koji nisu imali ni dana opozicionog staža.

Nakon što je Dritan srušio 42. vladu, „apostoli“ su bili podijeljeni u 2 tabora.

Nekako se činilo da je logičan potez da sada kada više nisu na vlasti Krivokapić, Spajić i Milatović osnuju dugo najavljivanu Demohrišćansku stranku, ali i tu dolazi do sukoba, kada Krivokapić saznaje da mu se politička čeda iza leđa sastaju sa Abazovićem, njegovim, trenutno, arhineprijateljem.

Dakle, Spajić i Milatović koji su bili bliži kasi, bliži državnim parama, preuzimaju inicijativu i svog „političkog oca“ puštaju niz vodu.

Složićemo se da opet sve liči na sukob DOS i G 17+, kao i na Dinkićevo čišćenje Labusa.

Nakon toga, novoosnovani pokret Evropa sad ne staje sa matricom kako je aktuelno povećanje zarada njihov maksimum, nego tjeraju dalje – plate će sa prosječnih 700 evra ići na preko 1.000 evra, te da je za početak dovoljno da glasaju njihove liste na lokalnim izborima. Prosječan glasač, namučen ratovima, sankcijama, privatizacijom, tranzicijom i 30-ogodišnjom štetočinskom vlasti, nasjeda na ovu šarenu lažu i Evropa sad dobija povjerenje 20% birača.

A da li prosječan glasač Evropa sad zna šta bi stvarno trebalo da uradi, hipotetički, neka nova vlada gdje Evropa sad vodi glavnu riječ da bi dostigla ovaj nivo zarada? Milatović i Spajić najavljuju nove tehnologije, blokčejn, e- banking i kripto valute, kao da u Crnoj Gori ima na izobilje mladog, obrazovanog i stručnog kadra za ovu oblast.

Kome će ovo koristiti? Da li se od poslovanja u ovim oblastima može naplatiti puni iznos poreza ili je ovo sve šarena laža frilensera, odnosno prostim jezikom rečeno kompjuteraša koji varaju i obmanjuju lokalne poreske sisteme i faktički taje porez, odnosno izbjegavju da ga plate. Danas većina ozbiljnih narko kartela trguju sa kripto valutama i sličnim tehnologijama.

Pa šta je put kojim neka buduća vlast treba da povede crnogorsku privredu!?

Prvo i osnovno je da ni po koju cijenu ne smije da ponovi greške koje je napravila Srbija!!

Dakle, Crna Gora mora da skrene sa kursa neoliberalne ekonomije, koji zagovaraju sve vajne proevropske stranke: Evropa sad, Demokrate, URA, Demos, DPS, SDP, SD itd. i da krene putem domaćinskog gazdovanja privredom.

Ovo su koraci:

1. Formiranje pojedinih institucija pri MUP-u, specijalnih odeljenja, državnih agencija i pojedinih dijelova sudske vlasti, čišćenje korumpiranih sudija, tužilaca, itd.

2. Donošenje ključnih zakona: o porijeklu imovine, o borbi protiv korupcije i kriminala, o zloupotrebama službenog položaja, naknadno oporezivanje i oduzimanje imovine ljudima koji su zloupiotrijebili vlast itd.

3. Primjenom ovih zakona, krenuti u detaljnu potragu za pokretnom i nepokretnom imovinom, kao i bankarskim računima, kako u zemlji tako i u inostranstvu, svih ljudi bliskih prethodnoj vlasti, tajkuna, ministara, kumova, braće, rodbine i kroz mnogobrojne sudske procese nacionalizovati njihovu imovinu i napuniti budžet sa nekoliko milijardi evra.

4. Osnovati ministarstvo, sekretarijat ili agenciju za dijasporu, a zatim investicioni fond ili banku i krenuti u potragu za uspješnim ljudima u svijetu koji su porijeklom iz Crne Gore i koji su zainteresovani da ulažu u biznis, ili da pomognu svojoj domovini i na taj način pribaviti ogromne investicije u CG.

5. Ministarstvo poljoprivrede bi moralo da ima kancelariju i sekretara u svakoj opštini, čiji bi zadatak bio da zajedno sa lokalnim vlastima dogovara, pregovara, koordiniše, raspoređuje subvencije i obavlja razne poslove u korist lokalnih poljoprivrednika.

6. Država Crna Gora ako odluči da se zadužuje, ne smije taj novac da daje za plate i penzije, nego mora da ih uloži u proizvodne djelatnosti, odnosno da ponudi subvencije ili kredite prije svega domaćim privrednicima, ukoliko su spremni da otvaraju nove proizvodne kompanije, pa tek poslije toga da nude subvencije strancima.

7. Ministarstvo ekonomije i privrednog razvoja bi moralo da angažuje veliki broj sposobnih i iskusnih menadžera u privredi, čiji bi zadatak bio da putuju po svijetu, idu u posjete brojnim kompanijama i dogovaraju nove investicije u Crnoj Gori.

8. Svaki grad, svaka oblast Crne Gore ima svoje specifičnosti, pa na osnovu njih i na osnovu obrazovnog i profesionalnog profila stanovništva treba graditi pojedine firme. Tako bi recimo, trebalo da se nađe način da se u Rožajima izgradi drvoprerađivačka kompanija, pilana, fabrika za proizvodnju univera i pločastih materijala, fabrika namještaja. Nešto slično bi vjerovatno moglo biti uzgrađeno i na Žabljaku, Pljevljima, Mojkovcu, onda fabrika papira u Beranama, ogromni zasadi malina i plantaže voća u Pljevljima, mesnoprerađivačka industrija u Bijelom Polju, ogromne plantaže voća u Nikšiću, vinogradi i masline po cijelom jugu itd. Zatim, svuda po sjeveru Crne Gore gdje su veliki pašnjaci, planinski predjeli i livade dati velike subvencije za osnivanje velikih farmi goveda, ovaca, svinja itd. Zamislite kada bi prosječan stočar besplatno dobio stubove i bodljikavu žicu za ogradu, kao i mogućnost da njom ogradi i svoje imanje i eventualno jedan dio državnog zemljišta, koliko bi mogao da gaji grla stoke više nego do sada, a da mu država garantuje otkup i eventualno, subvencije na stočnu hranu. Svakom većem poljoprivrednom proizvođaču obezbijediti subvencije i kredite za kupovinu poljoprivrednih mašina, a za manje naći način kako da se udružuju i zajedno koriste pojedine mašine. Na kraju, trebalo bi naći investitora za gradnju fabrika za proizvodnju poljoprivrednih mašina, negdje na sjeveru zemlje..

9. Crna Gora mora da uđe u ozbiljan međudržavni sporazum sa Srbijom, gdje bi se dogovorili o zajedničkom investiranju i izgradnji luke Bar, kao i željezničke pruge, ali i da Crna Gora unaprijed dogovori, garantuje otkup i investira u brojne poljoprivredne proizvode koji se proizvode u Srbiji, kao što su pšenica, zatim kukuruz, ječam, raž i soja za buduće farme u Crnoj Gori itd.

10. Crna Gora mora da nađe način, s obzirom da je u NATO, da otopli odnose sa Rusijom, Bjelorusijom i svim drugim istočnim zemljama, u cilju povratka njihovih turista u Crnu Goru, ali i izgradnje strateškog gasovoda od Prijepolja, preko Pljevalja, Nikšića, pa sve do Podgorice, sa izgradnjom dvije gasne elektrane za proizvodnju električne i toplotne energije u Nikšiću i Podgorici, a za šta je opet, potreban međudržavni ugovor sa Rusijom. Opcija sa izgradnjom naftne platforme nadomak Ulcinja je utopija, tako da je gasovod jedina realna opcija koja Crnoj Gori garatuje energetsku stabilnost.

11. Novi međudržavni ugovor sa BIH i Republikom Srpskom o gradnji novog stepena hidroelektrane na Bilećkom jezeru, investicije u novi stepen na HE Mratinje, kao i gradnja hidroelektrana na Limu. Pravi investitori za ovaj posao su kineske kompanije.

12. Nacionalizacija rudnika uglja i termoelektrane u Pljevljima, gdje bi se, prije svega, ustanovila koruptivna djelatnost Aca Đukanovića, koji zajedno sa pojedinim tajkunima ima akcije u ova dva giganta.

13. Garancije za kredite za sve gradske uprave primorskih gradova za izgradnju kolektora za otpadne vode i izgradnju kanalizacionih sistema, pa na taj način turisti neće praviti redove ispred domova zdravlja zbog stomačnih virusa i zaklinjati se kako više nikad neće doći na naše primorje.

14. Infrastrukturni projekti: Izgradnja novog puta od Šavnika prema Nikšiću u dužini od 20-ak kolometara, pošto se postojećim vozi 30km/h, zatim izgradnja aerodroma na Njegovuđi pored Žabljaka za male avione i na taj način bi i Sjever dobio ovaj vid prevoza, rekonstrukcija Jadranske magistrale, puna rekonstrukcija pruge Subotica-Bar itd.

Dakle, ovo bi bili samo neki od koraka koje trebalo da preduzme neka buduća vlada, a to je sve suprotno u odnosu na ono što je radila ekipa Spajić-Milatović, odnosno povećanje plata i penzija.
Naravno da niko normalan nije protiv povećanja zarada, ali je ključna stvar da te zarade moraju da prate povećanje prihodne strane u budžetu, odnosno da država mora prvo da naplati mnogo više poreza i akciza od privrednih grana koje pune budžet, a to su u Crnoj Gori industrija, poljoprivreda, turizam i direktne investicije, ali prije svega proizvodne djelatnosti, pa na osnovu toga da se postepeno povećavaju zarade.

Upravo je isto to uradio G17+ u Srbiji ranih 2000-ih i sjetite se da je Vučić jednu od prvih stvari koje je uradio kad je osvojio vlast bilo upravo smanjenje zarada za 10-15%, pa je na osnovu tog novca mogao jednim dijelom da obezbijedi novac za subvencije prema stranim investitorima koji su osnivali fabrike u Srbiji.

Hajde da zamislimo nekog penzionera kome je penzija povećana za 70 evra ili njegovog sina kome je plata povećana za 150 evra, da li bi pristali da nema tog povećanja, ako bi u naredne 3-4 godine u njihovom gradu bila sagrađena fabrika za proizvodnju „Pampers“ pelena, Fabrika tekstilne industrije „Zara“ i recimo Tojotina fabrika za proizvodnju pojedinih dijelova za njihove automobile, gdje bi radili troje njegove unučadi i drugih članova porodice.
Da ne dužimo, ali sličnosti između G17- i Evropa sad su očigledne, gdje nema nimalo slučajnosti, nego je sve apsolutno ista matrica, pa ćemo zaključiti jednom poznatom izrekom Iva Andrića:
Pametni ljudi uče se na tuđim greškama, budale na vlastitim.
Mislite o tome….

(Sjutra nastavak)