Može li Tramp da pocijepa Republikansku partiju i tako pomogne demokratama
Spekulacije da bi Donald Tramp mogao da osnuje novu stranku i tako pocijepa Republikansku partiju, mogle bi da se tumače kao poruka odlazećeg američkog predsjednika onim republikanskim senatorima koji bi mogli da glasaju za njegov opoziv i na taj način ga spriječe da u budućnosti obavlja javne funkcije.
Ovako Stevan Nedeljković, urednik sajta americki-izbori.rs komentariše vijest da Donald Tramp planira da osnuje novu političku partiju, a koju je, pozivajući se na izvore iz Bele kuće, objavio ugledni Vol strit džornal.
„Uz otcepljenje dijela partije, i vrlo vjerovatno nekih uticajnih ljudi i, sasvim izvjesno, dobrog dijela birača, republikanci bi, po mom sudu, imali vrlo malo šanse da pobijede na izborima protiv demokrata, bilo u Predstavničkom domu, Senatu ili na nekim budućim predsjedničkim izborima. Tako da je ovo poruka Donalda Trampa šta bi moglo da se desi ukoliko bi republikanci glasali za njegov opoziv i onemogućili ga da u budućnosti obavlja bilo koju javnu dužnost“, smatra on.
Tramp – politički teškaš koji cijepa republikance
Za opoziv Donalda Trampa i njegovu osudu potrebno je da glasa najmanje sedamnaest republikanskih senatora,a naš sagovornik napominje da je vođa republikanske manjine u Senatu, senator Mič Mekonel, izašao u javnost sa izjavom da je Tramp svojim lažima u pogledu izbornih rezultata isprovocirao masu koja je 6. januara upala na Kapitol.
„Iako je Mekonel rekao da hoće da čuje sve argumente prilikom saslušanja u Senatu, ovo je poruka da možda razmišlja i o tome da bi Tramp u budućnosti mogao da bude i osuđen“, kaže Nedeljković.
Američka istorija poznaje situacije u kojima su predsednici ili bivši predsednici cepali stranke i osnivali nove političke pokrete. Istorijski primeri ne govore Trampu u prilog – za sličan manevar su se 1848. i 1856. odlučili Martin Van Bjuren i Milard Filmor, ali su na taj način obojica pomogli svojim političkim protivnicima da osvoje vlast.
Istorijski slučaj sa kojim Trampova navodna namjera ima najviše sličnosti, prema Nedeljkovićevim riječima, je potez Teodora Ruzvelta, predsjednika između 1901. i 1909, koji je 1912, nezadovoljan što ga republikanci nisu ponovo izabrali za predsjedničkog kandidata, pocijepao stranku i osnovao Progresivnu partiju. I on je svojim postupkom, zapravo, pomogao demokrati Vudrou Vilsonu da postane predsjednik SAD; međutim, Progresivna stranka je živjela osam godina, do 1920 (Ruzvelt je umro 1919.) i mutila račune i republikancima, i demokratama – osvajala je oko dvadeset odsto glasovima na izborima.
„Ako se pogleda, razlike u glasovima između dvije partije su vrlo male i može se samo naslutiti kakvu bi štetu otcepljenje jednog političkog teškaša kakav je Donald Tramp nanelo štetu Republikanskoj partiji“, kaže Nedeljković i dodaje da se republikanci nalaze u dilemi šta činiti:
„Tramp im je od 2016. uglavnom donosio pobjede. Međutim, svojim djelovanjem od 3. novembra do 6. januara, nanosio im je veliku političku štetu. I sada je pitanje šta raditi sa čovekom, sa čijim se stavovima i metodama političke borbe ne slažete, ako znate da on još uvek predvodi možda i najveći pokret u SAD, izuzimajući političke partije“.
Karakter određuje politički kurs
Kada govori o eventualnim Trampovim namerama da na američku političku scenu izađe kao lider nove političke stranke, Nedeljković u tome vidi nekoliko velikih nedoumica. Prvo, nejasno je kako bi građani reagovali na osnivanje nove političke stranke; drugo, pitanje koliko bi mu se uglednih republikanaca pridružilo; i treće, bitno je kako bi se Tramp, čovek koji nesumnjivo poseduje harizmu ponašao.
„Karakter Donalda Trampa odredio bi i buduću partiju, kao što je određivao i njegovu sudbinu. Karakter mu je omogućio da pobedi na izborima 2016, ali je, čini mi se, ponajviše uslovio i njegov odgovor na pandemiju koronavirusa i na taj način ga sprečio da pobedi 2020, iako znamo da je na početku pandemije bio favorit“, objašnjava Nedeljković.
Sa druge strane, pripadnici Demokratske stranke će biti jako srećni ukoliko odlazeći američki predsjednik bude pocijepao Republikansku i osnuje Patriotsku stranku.
„To je scenario bolji nego što su ikada mogli da zamisle. Nema veće sreće nego kada se vaš protivnik podijeli i to po linijama koje u ovom trenutku još uvek nisu jasne. U ovom trenutku ne znamo ko bi od dva aktera, Trampove buduće partije ili republikanaca imao veće uporište u biračkom tijelu“, navodi Nedeljković.
Ipak, naš sagovornik smatra da je i Trampu, i republikancima pametnije da ostanu zajedno jer Tramp, i ako ga osude i zabrane mu da obavlja javne funkcije, može da ostane lider stranke i da utiče na politički život Amerike. Sa druge strane, ukoliko bi osnovao novu partiju, bez masovnosti i resursa koje mu je pružala Republikanska partija; Tramp bi imao malo šansi da osvoji predsjednički mandat 2024. Isto važi i za republikance, koji bi izgubili značajan deo glasačkog tela.