Zvaničnici upozoravaju: Delta soj prijeti napretku u EU

Delta soj koronavirusa koji je zahvatio Veliku Britaniju postao je dominantan i u Portugalu, izazvao klastere u Njemačkoj, Francuskoj i Španiji, primorao je evropske medicinske zvaničnike da izdaju upozorenje da su potrebne dodatne mjere kako bi se suzbilo njegovo širenje.

Mada novi soj, koji se prvi put pojavio u Indiji gde je od kovida umrlo preko milion ljudi, i dalje predstavlja samo mali dio od ukupnog broja zaraženih u kontinentralnoj Evropi, on se veoma brzo širi, pokazala je analiza koju je sproveo „Fajnenšl tajms”. Delta soj predstavlja oko 96 odsto od ukupnog broja zaraženih u Portugalu, preko 20 procenata u Italiji i oko 16 odsto u Belgiji, navodi FT.

Rast broja zaraženih pokrenuo je bojazni da bi delta soj mogao zaustaviti napredak koji je EU postigla u proteklih dva mjeseca u suzbijanju zaraze.

„U procesu smo suzbijanja virusa i suzbijanja pandemije, i nikako ne smijemo dozvoliti da nas delta varijanta pretekne“, kazao je prošle nedjelje francuski ministar zdravlja Olivije Veran.

Dok se portuglaske vlasti bore protiv zabrinjavajućeg porasta broja zaraženih, juče je saopšteno da je kod više od polovine novih slučajeva obolijevanja od kovida-19 uzrok delta soj. Portugal već četiri dana zaredom bilježi preko 1000 novooboljelih i broj dnevnih novih slučajeva se vratio na nivo iz februara kada je ta zemlja bila zaključana.

Iz nacionalnog Instituta za javno zdravlje saopšteno je da je delta soj zabilježen kod 60 odsto zaraženih u Lisabonu, a da je ta cifra ispod 15 procenata na sjeveru zemlje.

Oko 2,5 miliona od ukupno 10 miliona stanovnika u Portugalu sada je potpuno vakcinisano protiv kovida-19, podsjeća Rojters. Mada je došlo do manjeg porasta hospitalizacija proteklih dana, nije zabilježen porast broja mrtvih budući da su starije ranjivije osobe vakcinisane. Nedavni porast broja zaraženih zabilježen je oko mjesec dana nakon što se ta zemlja, koja zavisi od turizma, otvorila za posjetioce iz ostalih država EU i Britanije.

U Britaniji su donedavno 21. jun praktično smatrali „danom oslobođenja“ kada će biti ukinuta sva ograničenja. Međutim, 14. juna britanski premijer Boris Džonson je raspršio te nade produživši restriktivne mjere za još mjesec dana i to upravo zbog porasta broja zaraženih, hospitalizovanih i prijema na odjeljenja intenzivne njege.

U Britaniji su juče zabilježena 9 284 nova slučaja obolijevanja i šest smrtnih slučajeva. Mada niži nego prethodnih dana, broj novih slučajeva ukazuje na rastući trend proteklih nedjelja koji je rezultat širenja delta soja.

Pored toga što se brže prenosi, izgleda da delta soj izaziva i teži oblik bolesti. „Ekonomist” piše da na osnovu laboratorijskih eksperimenata, američki Centar za kontrolu i prevenciju bolesti smatra da su oba problema povezana sa sposobnošću ove varijante virusa da zaobiće odbranu antitijela, neovisno od toga da li su antitijela nastala vakcinom ili preležanom infekcijom. Institut za javno zdravlje je saopštio da se rizik od hospitalizacije od delta varijante povećava uzmeđu 32 i 289 odsto u poređenju sa alfa sojem. To znači i da je smrtonosniji.

Otkrića u vezi sa vakcinama su manje alarmanta, ističe „Ekonomist”. U poređenju sa alfa mutacijom, delta soj smanjuje zaštitu od simptomatske infekcije sa 50 odsto na 33, nakon jedne doze Fajzerove ili AstraZenekine vakcine, ali je nakon druge doze zaštita smanjenja sa 88 na svega 80 procenata, sa tendencijom povećanja tokom vremena.

Pored vakcinacije, širenje klastera izazvanih delta sojem u EU zavisiće i od ponašanja ljudi sada kada je većina ograničenja ukinuta, tvrde eksperti.

„Ukoliko vakcinacija bude išla dobrim tempom uz neke nefarmaceutske intervencije poput nošenja maski u zatvorenom, smatram da i dalje možemo suzbiti cirkulaciju virusa tokom ljeta“, kazao je francuski vorolog Bruno Lina. „Ova varijanta će istisnuti ostale, to moramo imati na umu, ali to ne znači da će dovesti do novog epidemiološkog talasa“.

Pojedini naučnici strahuju da se delta soj već proširio, ali da nije detektovan budući da se pojedinim djelovima kontinentalne Evrope ne radi genetsko sekvenciranje virusa koje je neophodno za identifikaciju sojeva. Dok je u Britaniji sekvencirano preko 500 000 Sars-Cov-2 genoma, Njemačka, Francuska i Španija su sekvencirale oko 130 000, 47 000 i 34 000.

„Skupo je, iziskuje vrijeme i zanemareno je“, kazao je Antoan Flaholt, direktor Insttiuta za globalno zdravlje na Univerzitetu u Ženevi.

Danska je međutim sekvencirala veliki broj slučajeva i ipak je identifikovala mali procenat zaraze delta sojem, uprkos tome što je ta varijanta virusa stiga u Dansu otprilike u isto vrijeme kao i u Britaniju.

Eksperti tvrde da bi se to dijelom moglo objasniti demografijom i kretanjem stanovništva, uključujući broj slučajeva uvezenih u zemlju iz regiona u kojima je delta soj dominantan, poput Indije, kao i uslovima života u zajednicama.

Razlika u stopi širenja delta soja u evropskim zemljama ostaje „misterija“, kazao je za FT Džef Baret, direktor kovid-19 genom inicijative u Velkam Sanger institutu u Kembridžu.

Ipak, eksperti vjeruju da gdjegod se pojavi delta soj, vremenom postaje dominantan. Ključ je, tvrde oni, povećanje broja potptuno vakcinisanih i istovremeno usporavanje transmisije virusa što je najviše moguće.

„Moramo poslati jasnu poruku“, kazao je Lina. „Ovo nije završeno“.