DPS mora na kongresu da se suoči sa ključnim problemima – potrošen imidž partije, potrošeni lideri, urušena partijska infrastruktura, demoralisano članstvo, te izgubljen dio klijentelistički oijentisanih birača, smatra Zlatko Vujović, izvršni direktor CEMI-ja
On za Pobjedu kaže da partija ima šanse da se transformiše, ali transformacija „mora biti bolna i radikalna“.
DPS je, nakon što je prvi put otišla u opoziciju nakon izbora 30. avgusta, odlučila da samo poslije godinu od redovnog partijskog kongresa, održi vanredni kongres, sa ciljem „pokretanja sveobuhvatne kadrovske reforme, unapređenja i dinamiziranja rada partije na svim nivoima”.
Vujović kaže daje DPS pred najvećim izazovom u svom postojanju.
„Posljednja dva izborna ciklusa dominantno su istakla njegovu klijentelističku, prilično zanemarujući programsku dimenziju ove partije. Nakon brojnih afera transakcioni troškovi – zahtjevi od birača i aktivista za protivuslugama – su rasli, a DPS više nije mogao da ih servisira. Problem korupcije nije postojao samo u državnim strukturama, već u partiji. Partijski funkcioneri su zloupotrebljavali partijska sredstva, kao i crne partijske fondove. Harizma lidera je snažno narušena, njegovim višestrukim povlačenjem i vraćanjem u politiku, a najviše korumpiranim kadrovima koji su opstajali u vrhu, te na isticanju bliskosti sa njim gradili finansijske imperije. Brojna neprincipijelna savezništva, obračuni sa neistomišljenicima otvorili su brojne unutrašnje frontove. ‘Dvorski’ način donošenja odluka je dodatno oslabio partiju i zatvorio je za ulazak ideja spolja. Partija je ušla u ogroman broj sukoba, najčešće i nepotrebnih. Nije imala snage da se suoči sa problemom, iako gaje bila svjesna“, smatra Vujović.
Istakao je da se DPS „umjesto reforme okrenula šminkanju imidža uvođenjem velikog broja mladih ali neiskusnih kadrova, a većim dijelom i bez znanja“.
“Starijim funkcionerima su se pridruživali stasali rođaci, nasljednici. Široko postavljen sistem privilegija, koji je opstajao zbog postojanja zarobljenih institucija u sve više osiromašenom društvu, budio je bijes i razočarenje građana. Tako slabi ušli su u proces koji se morao otvoriti”, ističe Vujović
Sukob sa SPC je bio nužan i nemoguć za izbjegnuti.
„Samo, DPS nije bio spreman za taj potez u ovom trenutku. No, sukob sa SPC je, bez obzira na trenutni ishod, neočekivano gurnuo partiju u progresivom pravcu što predstavlja veliku šansu za njen oporavak. DPS sada insistira na antifašizmu iako je dugo zatvarao oči na brojne slučajeve relativizacije antifašističkog nasljeđa. DPS je sada antiratna partija iako je sarađivao nekada sa gospodarima rata na Balkanu, on sada brani ostvarena ljudska prava iako se dugo opirao njihovom uvođenju”, kazao je Vujović.
Prema njegovim riječima, DPS ima podršku manjina iako je, kako kaže, dao nemjerljiv doprinos urušavanju njihovih prava.
“Najznačajnija stvar je da su izgubili izbore, te dokazali njihovim brzim priznavanjem da imaju demokratski kapacitet. Upravo gubitak na izborima daje im šansu da se transformišu. Tako da ima puno šansi za oporavak ove partije. Ali transformacija da bi uspjela mora biti bolna i radikalna. Da bi se reformisao DPS mora da se odrekne sebe, odnosno najvećeg dijela onoga što je simbolizovao ogromnoj većini građana”, istakao je Vujović.
Poručio je da se DPS mora na kongresu suočiti sa ključnim problemima potro(uru)šen imidž partije, potrošeni lideri, urušena partijska infrastruktura, demoralisano članstvo, izgubljen dio klijentelistički orjentisanih birača.
“Sve ovo dodatno dolazi do izražaja jer ih brzo čekaju lokalni, ali i potencijalni vanredni parlamentarni izbori, na koj ima se suočavaj u sa značajnim brojem partija koje žele dio njihovog biračkog tijela. Slična je situacija sa druge dvije socijaldemokratske partije u Crnoj Gori. Sve tri partije se suočavaju sa potencijalnim teškim gubicima, a neke od njih i sa gubitkom parlamentarnog statusa”, kaže Vujović.
Istakao je da se partijski imidž potrošen dugim vladanjem može vratiti upravo na bazi demokratski prihvaćenog poraza, što su, kako kaže, već odradili, dokazivanjem demokratske orijentacije time što neće opstruirati formiranje vlade sastavljene od nekadašnje opozicije.
“Ali ključni potez treba da bude nestanak DPS identiteta. Identiteta transformisane komunističke partije. U potpunosti se slažem sa Radom Bojovićem da treba sprovesti integraciju tri socijaldemokratske partije i stvoriti jaku socijaldemokratsku partiju. Ovim bi bila izbrisana „hipoteka“ daje riječ o transformisanoj komunističkoj partiji koju optužuju da vlada tri decenije nedemokratski”, ističe Vujović.
Procjenjuje da lideri sve tri partije, uključujući i uže partijsko rukovodstvo, treba da se povuku, a da na liderske pozicije nove partije treba da dođu ugledni i sposobni ljudi dokazanih stručnih kapaciteta koji nijesu bili partijski angažovani u ovim partijama.
“Treba reformisati partijsku infrastrukturu, ali ne na bazi klijentelističkog djelovanja prema biračima. Birači se moraju motivisati na bazi programskog djelovanja. Reformisana partija će dati novu perspektivu aktivističkog djelovanja i može postati stožer moderne socijaldemokratije koja će zaštititi ugrožene nacionalne interese, a ne interese partijskog „plemstva”, istakao je Vujović.