U Šumaricama održan tradicionalni „Veliki školski čas“

I ove godine iz Šumarica, sa tradicionalne antiratne manifestacije „Veliki školski čas“ poslate su poruke mira, tolerancije i apel čitavom svijetu da se ovakav zločin više nigde i nikada ne ponovi.

Izvedena je i poema „Lekcije iz pamćenja“ autora Dragana Hamovića.

Ovaj dan je za Kragujevčane dan sjećanja na tri hiljade strijeljanih sugrađana 21. oktobra 1941.godine, među kojima je bilo 300 đaka i nastavnika, ali istovremeno i dan oslobođenja Kragujevca 1944. godine.

Vijence su kraj Spomenika streljanim đacima i profesorima položili učenici Prve kragujevačke gimnazije, državna delegacija koju je predvodio Nemanja Starović, izaslanik predsjednika Republike Srbije, Snežana Paunović, potpredsjednica Narodne skupštine Republike Srbije, gradonačelnik Kragujevca, Nikola Dašić i predsjednik Skupštine grada, predstavnici ambasada, gradova prijatelja i brojni građani.

Ovogodišnju poemu „Lekcije iz pamćenja“ režirao je Nebojša Dugalić. Glumački ansambl činili su pored režisera, Boris Pingović, Miloš Krstović, Saša Pilipović, Nikola Milojević, Dragan Stokić, Avram Cvetković, Nađa Jakovljević, Ana Todorović, Aleksandar Petković, David Pilipović. Kompozitori muzike su Kalin Dugalić i Jana Dugalić, dirigent Milan Nedeljković, kostimograf Jelena Janjatović. Uz glumački ansambl Knjaževsko srpskog teatra, u izvođenju poeme učestvovali su glumci BardTeatra.

Sto za jednog

Strijeljanje je bilo odmazda za pogibiju deset i ranjavanje 26 njemačkih vojnika u napadu partizana 16. oktobra 1941. na Treći bataljon 749. pješadijskog puka Vermahta.
Odmazdu su Njemci otpočeli već u nedelju, 19. oktobra, u selima Maršiću, Ilićevu, i Grošnici. Tada je, prema istorijskim izvorima strijeljano 416 mještana. Ipak, 416 mještana nije bilo ni blizu kvote koju su Nemci tada propisali: „100 za jednog“. Da bi ispunili tu kvotu, oni su 20. oktobra počeli da hapse građane Kragujevca i da ih 21. oktobra strijeljaju.

Hapsili su Kragujevčane po ulicama, kafanama, školama. Skoro da niko nije ni pokušao da pobjegne, plašeći se posledica za svoje porodice, Njemci su se poslužili trikom da je sve zbog zamjene ličnih karata. Uhapšene ljude su zatvorili u kasarnu „Tanasko Rajić“ i odatle ih odveli na strijeljanje 21. oktobra.

Za tri dana je strijeljano oko 3.000 ljudi, a među njima i mnogo djece i to ne samo u Kragujevcu nego i u Jadru i Kraljevu.
Kragujevačka tragadija je, kako istoričari upozoravaju, bila poznata u Drugom svjetskom ratu odamah pošto se desila i gotovo odmah je postala simbol stradanja djece i civila u ondašnjim Jugoslaviji i Srbiji u Drugom svjetskom ratu.

Krvava bajka

Spomen park „Kragujevački oktobar“, u okviru kog je i muzej „21. oktobar“, kao i pjesma Desanke Maksimović „Krvava bajka“ čuvaju sjećanje na strijeljane građane.
U Muzeju „21. oktobar“ su, između ostalog, izložene lične stvari stradale djece – kape, đačke knjižice, oredni, dokumenta, sve ono što su imali kod sebe kada su strijeljani.

Prvo okupljanje porodica i rodbine nastradalih u Šumaricama održano je 1944. godine.
Spomen-park „Kragujevački oktobar“ osnovan je 1953. godine sa željom da očuva uspomenu na streljanu djecu i građane, da njeguje kulturu sjećanja i širi ideju mira i tolerancije kroz raznovrsne memorijalne i umjetničke manifestacije i aktivnosti.

Veliki školski čas kraj spomenika strijeljanih đaka i profesora održava se od 1971. godine, navodi RTS.