Turska će formalno u oktobru tražiti učlanjenje u BRIKS
U Ankari najavljuju da će i formalno zatražiti da uđu u ovu organizaciju, dok u isto vrijeme pokušavaju da se ponovo uključe u kupovinu američkog borbenog aviona F-35, iz čije proizvodnje su izbačeni zbog nabavke ruskih raketa
Najnovija zaoštravanja u regionu Bliskog istoka, Ukrajini, istočnom Mediteranu i svijetu uopšte, natjerala su Ankaru da iznova preispita svoju spoljnu politiku i odbrambenu strategiju. Turska se našla na raskrsnici između Zapada i Istoka: NATO-a i Rusije, Evrpske unije i BRIKS-a.
U tim strateškim igrama iskusni Redžep Tajip Erdogan zasad uspješno balansira igrajući na više karata. On ima stalne kontakte sa predsjednicima Rusije i Ukrajine, ali odbija da uvede sankcije Vladimiru Putinu zbog čega se našao na udaru kritika saveznika u NATO-u.
„Turska može postati jaka, prosperitetna i efikasna zemlja ukoliko unaprijedi odnose i sa Istokom i sa Zapadom. Svaki drugi pristup štetio bi našoj zemlji”, izjavio je predsjednik Turske ove nedjelje.
Mediji otkrivaju da će Ankara na samitu BRIKS-a, koji se u oktobru održava u Kazanju u Rusiji, formalno podnijeti zahtjev za ulazak u tu organizaciju, čiji su osnivači Brazil, Rusija, Indija, Kina i Južnoafrička Republika. Nedavno su primljeni Iran, Egipat, UAE i Etiopija.
Turska na ovaj način očigledno pokušava da izvrši pritisak na Brisel da podigne rampu kako bi ubrzala proces približavanja Evropskoj uniji. Ona se umorila od uslovljavanja koja decenijama stižu iz Brisela. Krajem avgusta, ministar spoljnih poslova Turske Hakan Fidan je prvi put posle prekida od pet godina prisustvovao sastanku šefova diplomatija 27 zemalja EU, ali taj proces je i dalje „na ledu”. Ulazak Turske u uniju je, kažu u Ankari, i dalje strateški cilj, ali je značajan i razvoj odnosa sa blokovima kao što je BRIKS. To bi unaprijedilo ekonomske odnose Turske sa Rusijom, Kinom, a zemlja bi postala trgovinski koridor između Evrope i Azije.
Održavanje bliskih odnosa sa NATO-om i dalje ostaje suštinski dio odbrambene strategije Ankare, koga ona ne može tako lako da se oslobodi. Prema otkriću lokalnih medija, Turska sada pokušava da obnovi poremećenu vojnu saradnju sa Amerikom, koja se poslednjih godina našla na velikom ispitu.
Turska je 2017. Godine za 2,5 milijarde dolara kupila ruske rakete S-400, kao prva NATO zemlja koja je to učinila. Vašington je tada zatražio da raskine ugovor sa
Ankarom o kupovini borbenih aviona F-35, pošto bi Moskva prvi put bila u situaciji da iznutra špijunira najmodernije naoružanje zapadne vojne alijanse. Erdogan nije odustao od kupovine sistema S-400 pa su uslijedile američke sankcije: Pentagon je 2019. godine isključio Ankaru iz programa za proizvodnju aviona F-35, iako je ona u taj projekat dotad uložila više od milijardu dolara.
„Turska je pristala da izoluje i uskladišti ruske raketne sisteme S-400 koje bi kontrolisao Vašington. Zauzvrat Ankara će od Pentagona dobiti avione F-35, iz čije proizvodnje je isključena prije pet godina”, otkriva opozicioni list „Džumhurijet”.
Prema tom listu, Turska planira da se, ukoliko se dogovori sa Vašingtonom o kupovini F-35, trajno oslobodi ruskih raketa. U tom slučaju one bi bile prodate Indiji ili Pakistanu, zemljama koje su navodno zainteresovane za S-400, otkriva ankarski list.
U vladi demantuju to, ali potvrđuju: „Razgovori Ankare i Amerike o ponovnom uključivanju Turske u proizvodnju aviona F-35 su otvoreni”, izjavio je ministar odbrane Jašar Guler. Međutim, nije otkrio pod kojim uslovima.
I u Bijeloj kući su potvrdili da su otvoreni za razgovor sa Turskom o povratku u program proizvodnje aviona F-35. „Mi smo spremni da uključimo Tursku u taj program ukoliko ona riješi problem sa ruskim raketama”, rečeno je u Vašingtonu, ali ni oni ne navode pod kojim uslovima bi Ankara mogla da dobije 100 tih aviona, koliko je bila planirala da kupi. Erdogan u isto vrijeme najavljuje da će Turska izgraditi sopstveni sistem protivvazdušne odbrane.
„Ako Izrael ima ’Gvozdnu kupolu’, onda ćemo mi imati sopstvenu čeličnu kupolu”, rekao je on tokom posjete jednoj vazduhoplovnoj akademiji.
Erdogan je posebno naglasio napredak koji je Ankara ostvarila u proizvodnji bespilotnih letilica „bajraktar”. Užurbano se radi i na proizvodnji sopstvenog borbenog aviona KAAN, koji će biti, kako se vjeruje u vladi „čudo neviđeno na nebu”, od projektila do sistema protivvazduhoplovne odbrane, tvrde u Ankari