Tramp ponovo raspiruje krizu oko Golanske visoravni

Sirijska vlada je obećala da će preuzeti kontrolu nad Golanskom visoravni, koju je Izrael okupirao, pošto su njeni i neprijatelji i saveznici osudili izjavu američkog predsjednika Donalda Trampa da je vrijeme sa SAD priznaju suverenitet Izraela nad tom teritorijom.

Američki zvaničnici pripremaju zvaničan dokument o priznavanju, koji će Tramp vjerovatno potpisati sljedeće nedjelje, kazao je juče visoki zvaničnik administracije.

Trampova objava u četvrtak je značajan zaokret u politici SAD prema statusu sporne oblasti koju je Izrael osvojio od Sirije u bliskoističnom sukobu 1967. i anektirao 1981, što nije međunarodno priznato.

I odluka SAD u decembru 2017. da prizna Jerusalim kao prijestonicu Izraela takođe je izazvala međunarodne kritike s obzirom na to da je sporni status tog grada u srcu izralesko-palestinskog sukoba.

Rusija, saveznik predsjednika Bašara al Asada, saopštila je da Trampovi komentari rizikuju da ozbiljno destabilizuju taj region, i izrazila nadu da je to saopštenje samo deklarativno. Iran, Asadov glavni regionalni saveznik, koji takođe ima snage u Siriji, kritikovao je saopštenje kao nezakonito i neprihvatljivo.

„Trampove lične odluke…će dovesti do krize u regionu,” saopštio je portparol iranskog ministarstva spoljnih poslova.

Turska, saveznik SAD i oponent Sirije, takođe je saopštila da je Trampov potez doveo Bliski istok na ivicu nove krize.

„Nikada nećemo dopustiti legitimizaciju okupacije Golanske visoravni”, rekao je predsjednik Tajip Erdogan.

Izraelski premijer Benjamin Netanjahu se zahvalio Trampu na takvoj odluci „u trenutku kada Iran teži da iskoristi Siriju kao platformu da uništi Izrael”. Ona bi mogla biti od pomoći Netanjahuu usred teške bitke za još jedan mandat. Njegova izborna kampanja je ugrožena jer je suočen s nekoliko istraga o korupciji.

Tramp je porekao da je njegov stav o priznanju suvereniteta Izraela nad Golanom pokušaj da interveniše u korist Netanjahua.

Sirijska vlada je saopštila da je Golan „neodvojivi” dio sirijske teritorije i da je ponovno osvajanje kontrole nad njim „svim sredstvima koje garantuje međunarodno pravi i dalje prioritet”.

Dodala je da SAD sa svojom „glupošću i arogancijom” nemaju pravo da odlučuju o sudbini te oblasti i da je svaki korak ka priznavanju izraelskog suvereniteta nad njom „ilegalna akcija bez ikakvog uticaja”.

Nakon što je bio miran decenijama nakon primirja 1974, Golan je ponovo postao žarište regionalnih tenzija tokom sirijskog rata.

Pompeo i Netanjahu juče u Jerusalimu
Džejson Grinblat, visoki savjetnik u Bijeloj kući, ocijenio je da Izrael ne može odustati od Golana jer bi to ugrozilo njegovo postojanje.

Međutim, Fuad Mundir, Sirijac čije selo se nalazi na Golanu pod izraleskom okupacijom, kazao je da Tramp „potire volju jedne čitave nacije”. „Kažete da nosite zastavu demokratije, okej, gospodine Tramp, da li ste uzeli u obzir volju naroda Golana?” rekao je za Rojters u Džaramani blizu Damaska.

Na samom Golanu, člana zajednice Druzi, Mahmud Nazih, takođe je odacio taj potez. „Tramp može da daje izjave i govori da želi da učini Golan dijelom Izraela. Ali, znamo da će to ostati sirijska teritorija,” kazao je ovaj 70-godišnjak.

Evropska unija je saopštila da se nije promijenio nijen stav prema statusu Golanske visoravni i da ne priznaje suverenitet Izraela nad tom oblašću. Tu teritoriju čine poželjnom vodni resursi i plodno tlo.

Njemačka smatra da bi bilo kakvu promjenu granica trebalo „obaviti mirnim putem između umiješanih strana”, a Francuska je poručila da ne priznaje izraelsku aneksiju Golanske visoravani i da je bilo kakvo priznavanje suprotno međunarodnom pravu.

Arapska liga, koja je suspendovala Siriju 2011, nakon početka građanskog rata, saopštila je da je Tramp utro „put za zvanično američko priznavanje” izraelskog suvereniteta nad Golanom, što je „potpuno izvan međunarodnog prava”.

Egipat, koji je sklopio mir sa Izraelom 1979, smatra Golan okupiranom sirijskom teritorijom.

Pompeo: Bog ga poslao da spasi Jevreje

Američki državni sekretar Majk Pompeo je rekao da je „moguće” da je Bog poslao Trampa da spasi jevrejski narod od Irana.

U intervjuu za Hrišćansku TV mrežu (CBN) tokom posjete Izraelu, rekao je da ga je vjera navela da tako misli, prenio je BBC.

Jevreji su juče obilježili Purim, praznik kojim se slavi događaj kada je kraljica Jestira iz Persije spasila jevrejski narod, što je novinar pomenuo Pompeu.

Pitao ga je da li se „predsjednik Tramp na neki način, pojavio u ovakvom trenutku, kao kraljica Jestira, da pomogne u spasavanju Jevreja od iranske prijetnje.”

„Kao hrišćanin, svakako vjerujem da je to moguće.” rekao je Pompeo, bivši senator Kanzasa i direktor CIA.

„Siguran sam da se ovdje umiješao Bog,” dodao je.