TECI, TECI, IBAR VODO…
Piše: Emilo Labudović
Ibar je rijeka na istoku Crne Gore koja izvire pod planinom Hajlom i, nakon što mine Rožaje i pokupi tone i tone njegovog smeća, u selu Špiljani prelazi granicu i nekih oko 180 od 220 kilometara svoga toka, sve do ušća u Zapadnu Moravu, kod Kraljeva, teče teritorijom Srbije. Ovo bi, u najkraćem, bio odgovor koji bi zadovoljio profesora geografije, a manje upućeni bi se je više sjetili po nezaboravnom biseru narodne muzike – po pjesmi koja, za razliku od naslova ovog teksta, glasi „Stani, stani, Ibar vodo“!
Ovih dana, međutim, Crnom Gorom „teče“ jedan sasvim drugi i drugačiji Ibar, i sva ovdašnja društvena pažnja usmjerena je u tom pravcu. Za neupućene, IBAR je dokumenat, neka vrsta signala Evropske unije da je Crna Gora u izvjesnoj mjeri ispunila zahtijevane kriterijume i mjerila i da može da otvori određena pregovaračka poglavlja. U neku ruku, predsoblje gdje se moraju izuti opanci i sa njih otresti balkansko blato kako bi nas pustili u dnevnu sobu Evrope.
I, mada u pomenutoj pjesmi Ibar treba da stane, od evropskog IBARA se očekuje da teče i, negdje u junu, punom snagom, doteče u Crnu Goru. To bi trebalo da znači da prethodnih 12 godina, koliko traje proces pregovaranja, Crna Gora nije skrcala uludo, već da je uradila „domaći zadatak“. Ali, objektivni posmatrači i tumači crnogorske zbilje skloniji su mišljenju da je briselski IBAR više neka vrsta podstreka, dopinga umornom maratoncu da nekako došepa do cilja nego priznanje uspjeha. Ali, IBAROM se ovih dana kid nas samo maše na sve strane, takmiči u prisvajanju zasluga za njegovo eventualno otvaranje i… skoro ništa više.
Premijer se svađa sa Skupštinom i odbija da joj podnosi račune (gubljenje vremena, kaže), u Skupštini se gomilaju predlozi zakona, onaj Nikolić nikako da oburda Mabdića, ministri i potpredsjednici se čerupaju oko sektora bezbjednosti, svako malo se za po nešto zadužujemo, uvoz raste, izvoz ni za nokat, umjesto da već hvatamo zalet za turističku sezonu još plivamo u plićaku… sve u svemu: mi po starom, a Evropa će se, valjda smilovati i pustuti da IBAR doteče do nas.
Jedino otškrinuto prozorče kroz koje u ovu našu kaljugu dopire nešto svježeg zraka jeste ono na zgradi Specijalnog državnog tužilaštva. Sporije od očekivanog, ali brže nego ikad do sada, otkida se komad po komad ogromne sante leda zvane kriminal. Onaj organizovani i onaj sa etiketom visoke državnosti. Najnovija hapšenja čiji su akteri odmah tu do prve državne linije, pod uslovom da nijesu šminkanje pred IBAR, ulivaju nadu da i naš Ibar neće stati. I da će stići do samog vrha. Do onih ničijih, a znase čijih, kuća.
Medijska i svaka druga prašina i halabuka koja se, očekivano, podigne pri hapšenju ovako visokih adresa, na žalost, ostavljaju u sjenci čitavu kolonu onih, ništa niže pozicioniranih, „čimbenika“ bivšeg režima. Ušuškani u nagomilano bogastvo a u nadi da će ih ruka pravde mimoići, daleko od žiže javnosti, u svojim mišjim rupama ovih dana drhte na svaki zvuk zvonceta Simović, Gvozdenović, Mugoša, Ivanović, Brković, Maraševa, Vukotić… Kolona za koju bi i tri Spuža bila potijesna.
Ne spadam u one koji bi likovali ni nad čijim udesom, koliko god zasluženim, a još manje u one koji bi ih a priori branili i čitav proces stavljali u kontest „odmazde sadašnjih nad bivšima“. Jer, ima jedna scena u snimcima privođenja najnovijih osumnjičenih koja je mnogima promakla, a koja bolje i eksplicitnije od svih socioloških analiza objašnjava licemjerstvo dojučerašnjih domobranitelja časti i poštenja Crne Gore. Naime, na kući jednog od dvojice aktera najnovijeg hapšenja, a koja je bila predmet pretresa „specijalnih“, istaknuta je podugačka zastava Crne Gor. Od krova do podruma, brat bratu, pet – šest metara dugačka. „Što veća lopuža, to duža zastava“, reče moj komšija i podsjeti me na onu Rankovu ruku na srcu dok je svirana Sekulina himna.
Ali, rekoh, samo da taj IBAR nekako doteče do nas pa čemo već nekako…. TECI, TECI, IBAR VODO…
(Mišljenja i stavovi objavljeni u rubrikama „Drugi pišu“ i „Kolumne“ nisu nužno i stavovi redakcije portala „Borba“)