Tajni dokument američke službe: Šta je CIA tražila u Čačku?

Špijuni Američke obavještajne službe u svojim radnim zadacima nikad nisu zaobilazili Srbiju.

To još samo jednom potvrđuje najnoviji objelodanjen dokument na zvaničnom sajtu CIA, koji datira od 29. septembara 2000. godine, šest dana prije događaja poznatog kao „5. oktobar“, kojim je sa vlasti skinut dotadašnji predsjednik Savezne Republike Jugoslavije Slobodan Milošević, prenosi RINA.

„Počela je kampanja opozicionih protesta. Demokratska Opozicija Srbije (DOS) ovoga popodneva započela je svoje okupljanje u centru Beograda, kako bi objavili svoju strategiju za preuzimanje kontrole nad predsjedavanjem SRJ od Miloševića u narednim danima. Skup je počeo kasno i masa je brojala samo oko 20.000“, stoji u dokumentu CIA.

„Visoki zvaničnik DOS-a, Đinđić, objavio je da će drugi skup biti održan u centru Beograda, večeras u 18 časova po lokalnom vremenu, a dodatni skupovi su očekivani po Srbiji ovog vikenda. Đinđić je rekao da je planirano da generalni štrajk širom Srbije počne u ponedjeljak. U mnogim gradovima i opštinama , učenici i nastavnici bojkotuju nastavu, dok Koštunica ne postane predsjednik, a doktori, medicinske sestre i trgovci planiraju da urade isto, sudeći po izvještajima novina“, navodi se, između ostalog, u dokumentu koji je objavljen na zvaničnom sajtu američke službe.

Poznato je da je pedesetih godina prošlog vijeka Američka obavještajna služba sačinila i špijunske izvještaje iz Čačka, sa kojih se, takođe, postepeno skidaju oznake tajnosti.
Zanimalo ih je, prije svega, šta se radi u vojsci, armijskim i novim industrijskim preduzećima.

Privredna i vojna špijunaža bile su osnovni zadaci, pa je samo jedan od 13 dokumenata, i to iz 1951, sadržavao podatke o antikomunističkom pokretu otpora u zapadnoj Srbiji.

„Iz današnjeg ugla lako je uočiti da su ti špijunski izvještaji bili jezgroviti, sa podacima skoro stopostotno tačnim. A tamo gdje je špijun bio u nedoumici, naznačio bi da je podatak neprovjeren, preuzet iz štampe ili je riječ o indicijama. Ako nešto nije vidio, naveo bi da je vijest dobio od ‘informatora’, dakle od našeg čovjeka doušnika, vrbovanog ili plaćenog“, rekao je za RINU novinar Gvozden Otašević, koji je napisao knjigu „Šta je CIA tražila u Čačku“.

Iz Čačka u Ameriku tada su stizale informacije o borbenom poretku u JNA, špijuni su javljali i da pripadnici Knoja nikad nisu utvrdili ko je iz kancelarije u Trsteniku ukrao planove za konstrukciju avionskih motora i da prazne vagone na željezničkom kolosijeku u čačanskoj Fabrici hartije vuku četiri vola.

Do pojedinosti je bila pokrivena djelatnost Vojnograđevinskog preduzeća „Ratko Mitrović“ iz Čačka, u izveštajima od 23. avgusta 1951. i 17. januara 1952.

Tih godina kolektiv je bio od državne važnosti, jer je „Ratko Mitrović“ podizao tri vojne fabrike u ovom dijelu države – „Sloboda“ u Čačku, „Milan Blagojević“ u Lučanima i „Prva petoletka“ u Trsteniku.