Stanje u kojem žive romske zajednice alarmantno, požari odnijeli sedam života

On feb 17, 2024

Stanje u kojem se romska zajednica nalazi po pitanju stambenih uslova je alarmantno u svim crnogorskim opštinama u kojima žive Romi. Više od 70 odsto Roma živi u nelegalnim objektima, u izopštenim naseljima, često bez adekvatnog pristupa vodi, kazali su sagovornici „Dana“. Za manje od godinu dana, u dva požara u romskim naseljima stradalo je čak sedmoro Roma, od kojih dvoje djece. Poslednja tragedija dogodila se u četvrtak u Baru, kada su četiri osobe izgubile život u požaru koji je buknuo u jednoj baraci u romskom naselju ispod Volujice, nakon čega je sa državnog i lokalnog nivoa obećana pomoć u zbrinjavanju porodice stradalih, ali i na poboljšanju sigurnosti građana. U aprilu prošle godine u Nikšiću su u požaru stradala dvojica muškaraca i jedna djevojka.

Predsjednik NVO „Koračajte sa nama“ Elvis Beriša kaže za „Dan“ da je stanje romske zajednice kada je u pitanju rješavanje stambenog pitanja alarmantno u svim opštinama. Poručuje da institucije i lokalne samouprave nemaju pravo da koriste termine poput alarm ili opomena kada govore o nesrećnom slučaju u Baru, naglašavajući da se Strategija za socijalnu inkluziju Roma ne donosi od juče, pa da se danas opominjeno, već od 2008. godine, kada je donesena prva.

– Između ostalog, puno je projekata u prethodnom periodu iza nas u vezi sa stanovanjem, koji, nažalost, nisu dali konkretne rezultate – istakao je Beriša.

Predlogom odluke koji će se naći pred odbornicima barskog parlamenta 26. februara, Opština Bar planira da iznosom od 12.000 eura pomogne porodice čiji su članovi stradali u požaru koji se dogodio u noći između srijede i četvrtka. Opština Bar će, kako je odlučeno, snositi i troškove sahrane nastradalih.

Pomoć su obećali i iz Vlade. Ministarka rada i socijalnog staranja Naida Nišić kazala je da će porodice stradalih u tragičnom požaru smjestiti u jednu od ustanova koje se bavi socijalnom i dječjom zaštitom. Ona je kazala da su te ustanove, što se tiče hrane i grijanja, bile pripremljene još u četvrtak veče.

Predsjednici države i parlamenta Jakov Milatović i Andrija Mandić poručili su da ovakve tragedije opominju da svi moraju dati dodatan doprinos u stvaranju bezbjednijih uslova za život svih građana, a posebno najugroženijih kategorija društva.

On podsjeća da romske zajednice žive u 13 crnogorskih opština, te da je obaveza svih lokalnih samouprava da usvoje lokalne akcione planove u okviru kojih bi odredila parcele za gradnju socijalnih stanova.

– Kao što je Opština Bar imala obavezu 2020. i 2021. da odredi parcelu, pripremi plansku dokumentaciju i krene sa izgradnjom socijalnih stanova za sve socijalno ugrožene kategorije, gdje su oni sami, prema njihovom zvaničnom dokumentu, evidentirali 261 lice. Dakle, da su na vrijeme počeli ono što su planirali, sad ne bismo govorili „kasno nam je za planove i strategije“. Mi ne tražimo ni strategije ni planove, već da se implementira ono što je već nekad bilo predviđeno u tim dokumentima – poručio je Beriša.

Napominje da u Podgorici, Nikšiću i drugim opštinama Romi uglavnom žive u izopštenim, izlovanim naseljima, vrlo često bez adekvatnog pristupa vodi, što, kako dodaje, može biti jedan od potencijalnih indikatora da moramo mnogo više raditi na adekvatnom stambenom zbrinjavanju.

– Evropska komisija u svakom izvještaju o napretku Crne Gore ukazuje na loš položaj romske zajednice. Možemo čuti i izjave da Romi uglavnom žive u legalizovanim naseljima i objektima. Naglašavam da više od 70 odsto romske zajednice živi u nelegalnim objektima, nelegalizovanim, uglavnom na državnom ili opštinskom zemljištu. To je više nego dovoljan indikator da država mora krenuti sistemski da rješava ovo pitanje, posebno kad imamo tzv. kartonska naselja, kao što je ovo u Baru, gdje 20 godina prolazimo pored tih ljudi, gledamo ih i onda poslije 20 godina kažemo „ovo nam je opomena“ – naglasio je Beriša.

Predsjednik Udruženja raseljenih Roma i Egipćana sa Kosmeta u Crnoj Gori Ganija Pajazitaj ukazao je na slične situacije u Podgorici i Nikšiću, gdje je, po njegovim riječima, osam pripadnika romske populacije stradalo u požarima u ranijem periodu, a od tada ništa nije urađeno da bi se popravilo stanje po pitanju sigurnosti u romskim naseljima. On za „Dan“ kaže da Rome niko ne pita šta im treba, da socijalne stanove često i ne dobiju oni kojima su najpotrebniji, u smislu primanja i broja članova porodice. Ukazuje da su romske porodice uglavnom višebrojne, te da se ne može govoriti o bezbjednosti i higijeni kada desetočlanu porodicu smjestite u 40 kvadrata.

– Mi i danas u glavnom gradu imamo porodice koje nemaju struju. Oni moraju naći način da se griju u zimskom periodu, za osvjetljenje koriste stvari koje lako mogu izazvati požar – ukazao je Pajazitaj.

(Dan)