Slavne ličnosti oduševljene ovom vrstom medicine
Ajurveda je nastala u Indiji prije više od 3.000 godina. Na zapadu je smatraju komplementarnom ili alternativnom medicinom. Oni koji praktikuju zapadnu konvencionalnu medicinu, tretiraju simptome bolesti, dok oni koji praktikuju ajurvedu rade na uzroku pojave simptoma te pomažu pacijentima da ojačaju imunitet kako bi spriječili bolesti.
Ajurveda tretira tijelo, um i duh kao jednu cjelinu, na bazi da su tijelo i um povezani sa spoljašnjim svijetom te djeluju zajedno na sprečavanju bolesti. Ajurvedska metoda tretira niz zdravstvenih problema, od pretjeranog znojenja, problema sa hormonima i bola u zglobovima, do seksualne disfunkcije, anksioznosti i nesanice. Veliki dio populacije u Indiji koristi isključivo ajurvedu u kombinaciji sa modernom medicinom.
Tokom pandemije koronavirusa, interesovanje za ajurvedu – u kontekstu zdravlja i ljepote – doseglo je nebeske visine. Zvijezde poput Naomi Kembl, Demi Mur, Madone, Hali Beri i ostalih govorile su o koristi ajurvede mnogo prije nego je nastupila svjetska zdravstvena kriza.
Akcenat na upotrebi ljekovitog bilja u cilju poboljšanja imuniteta proširio je ajurvedinu publiku.
Kratka istorija ajurvede
Ajurveda vodi porijeklo iz hinduističke mitologije. Legenda kaže da su postojala tri boga: Brahma, bog stvaranja; Višnu, zaštitnik stvaranja; i Šiva, onaj koji može uništiti stvoreno. Zajedno, ovaj trijumvirat predstavlja vrhovnog boga. Jedna verzija priče opisuje Uzburkavanje okeana, nakon čega se Dhanvantari izdigao s njegovog dna. Brahmin unuk opisuje se sa četiri ruke, a u jednoj od njih nosi posudu sa nektarom za podmlađivanje, zvanim amrita. U hinduističkim religioznim tekstovima, Dhanvantari se pominje i kao bog ljekovitog bilja i bog iscjeljenja. Vjeruje se da je znanje o zdravlju proširio slušajući bogove tokom meditacije. Ono što je znao prenio je smrtnim mudracima, koji su informacije zabilježili te napisali najranije tekstove o tradicionalnoj indijskoj medicini.
Mnogi učenjaci oslanjali su se na ove drevne tekstove, predstavljajući sopstvene medicinske teorije. Jedan od najpoznatijih je Sušruta, ljekar koji je u Indiji živio između 1000. i 800. godine prije Hrista. Sušruta se smatra ocem ajurvede, kao i ocem plastične hirurgije, zahvaljujući njegovom izumu i razvoju hirurških procedura. Njegovo znanje i ideje dokumentovani su u djelu Sušruta Samhita, relevantnom i u današnjem vremenu.
Kako se ajurveda razvila izvan Indije
Doktor ajurvedske medicine iz Singapura Satyam Tripathi za portal SCMP kaže da se moderni praktikanti i dalje pozivaju na drevne tekstove, ali i da nastavljaju testirati i retestirati teorije i formule sadržane u knjigama. “Ljudi se stalno mijenjaju i evoluiraju, pa je važno preispitivati stare zapise. Postoje mnoge situacije u kojima se drevne teorije danas mogu primijeniti, dok neke ne mogu.”
Kada je ajurveda predstavljena na univerzitetima u Indiji, studenti su otkrili da može ići pod ruku sa konvencionalnom medicinom te da se može koristiti ukoliko se podrobno ispita. Između 2005. i 2010. godine mnogo više ljudi širom svijeta zatražilo je ajurvedske tretmane te su shvatili da su sigurni i efikasni. S time počinje da raste podrška i povjerenje u tradicionalnu indijsku medicinu. Prvi svjetski ajurvedski kongres, održan 2002. u indijskom gradu Kochi, pomogao je svjetskom promovisanju ajurvede.
Postizanje savršene ravnoteže
Prema ajurvedi, zdravlje pojedinca bazirano je na njegovoj doši – ravnoteži pet elemenata, a to su: vazduh, voda, zemlja, prostor i vatra. Postoje tri doše: vata, pitta i kapha, a ajurvedski doktor može procijeniti došu neke osobe na osnovu njenih fizičkih, emocionalnih i mentalnih ponašanja. Ove tri “energije” nalaze se u svakoj osobi, ali jedna je najčešće dominantnija u odnosu na druge dvije.
Vata je energija pokreta, te je odgovorna za prenos tečnosti i hranjivih tvari u ćelije. Pitta je energija varenja, te je potrebna za metabolizam ćelija. A kapha, energija podmazivanja i strukture, potrebna je kako bi podmazala i održala strukturu ćelija. U ajurvedi, ukoliko jedna osoba ima nedostatak ili višak bilo koje doše, ćelije neće biti efikasne te može doći do pojave bolesti. Stoga, za optimalno zdravlje, doše moraju biti u ravnoteži.
Toksini, ili “ama”, za koje ajurveda kaže da su uzrokovani lošim varenjem i stresom, mogu izazvati neravnotežu doša. Za dobro zdravlje, ključno je oslobađanje organizma od toksina.
Razlike između ajurvede i zapadne medicine
Ajurveda se od zapadne medicine razlikuje na nekoliko načina. Na primjer, umjesto tretiranja simptoma te fokusiranja na lijek, istražuje se kako je zdravstveni problem povezan s ličnim sistemom kao cjelinom i fokusira se na prevenciju bolesti. Zatim, njeni tretmani uključuju detoksikaciju, praćenu podmlađivanjem uz pomoć bilja, dok zapadna medicina uopšte ne govori o detoksikaciji. Takođe, dok zapadna medicina prepisuje hemikalije za rješavanje problema, ajurveda preporučuje jestivo bilje, za koje ajurvedski eksperti kažu da je sigurnije. I, konačno, liječenje ajurvedom može trajati duže, ali kada se problem riješi, obično se više ne vraća.
Ajurveda ima osam specijalizacija: opštu medicinu (kaya chikitsa), akušerstvo i pedijatriju (bala chikitsa), psihijatriju (graha chikitsa), hirurgiju (salya chikitsa), otorinolaringološke i cefalične bolesti (urdhwanga chikitsa), toksikologiju (visha chikitsa), terapiju podmlađivanja (jara chikitsa) i afrodizijački tretman (vajikarana).
Pregled ajurvedskog doktora
Ajurvedska doktorka Bindiya Surtani kaže da je njeno interesovanje za ajurvedu počelo prije dvije godine. Jedna od njenih mlađih kćerki patila je od ekcema, a kreme bazirane na steroidima nisu pomagale. Surtani je istražila ajurvedske terapije i pronašla recept za tretman ekcema rastvorom baziranim na ružinoj vodici i biljci zvanoj neem. Rastvor je bio uspješan i ekcem njene kćerke nestao je u roku od dva mjeseca. Ubrzo nakon toga Surtani je počela učiti kako bi počela sa praktikovanjem ajurvede.
Prije nego počne sa tretmanom pacijenta, Surtani ustanovi njegovu došu, izvrši procjenu životnog stila i ishrane. Potom prepiše terapiju. koristeći ulja poput susamovog, sjemenki gorušice i kokosovo ulje, pomiješanih sa kurkumom, đumbirom i kardamonom, te se mješavina nanosi na specifičan dio tijela, koji treba stimulisati i ojačati. Tople obloge pomažu bolje upijanje ulja.
Nekada preporuči terapiju koja se sastoji iz pet dijelova detoksikacije, zvanu panchakarma, a u zavisnosti od individualnih zdravstvenih problema i potreba, može ih uputiti na sesiju joge ili meditacije, koje pomažu kod emocionalne detoksikacije i zacjeljenja.
Dobro zdravlje rezultat je ravnoteže uma, tijela i duha – kažu ajurvedski doktori. Ajurveda pomaže da shvatimo kako da uspostavimo i održimo ravnotežu kroz promjenu životnog stila.
AJURVEDSKA ISHRANA Stara ajurvedska izreka kaže: Bez pravilne ishrane, lijek ne pomaže. Uz pravilnu ishranu, lijek je nepotreban. Pravilna ishrana predstavlja bitan dio ajurvedske medicine. Ajurveda zagovara vegetarijansku ishranu, mada se u terapijske svrhe mogu propisati i namirnice životinjskog porijekla. Namirnice koje se koriste u ajurvedskoj prehrani isključivo su iz ekološkog i organskog uzgoja, jer iza ajurvedske kuhinje stoji ideja cjelovitog zdravlja i prevencije bolesti, što je nemoguće ostvariti ako u tijelo unosimo tvornički obrađenu hranu. Pravi ajurvedski obrok na tanjiru sadrži sve ukuse, a zbog zanimljivog načina kombinovanja tipičnih indijskih i lokalnih začina, zadovoljava i nepce najvećih sladokusaca.
Poput ajurvedskih terapija, i ajurvedska prehrana je personalizovana, to jest prilagođena fiziologiji pojedinca, a prati i cikličke promjene u prirodi.
Tako se, recimo, za basmati pirinač zna da je lako probavljiv, dok se nikome ne preporučuju veće količine integralnog pirinča, jer usporava probavu. Med se u ajurvedi smatra jednom od najzdravijih namirnica, ali nikada ga ne dodaju u vrući čaj, jer ajurveda zna da med zagrijan iznad 40 stepeni postaje neurotoksičan.
U ajurvedi se hrana priprema isključivo na pročišćenom maslacu – gheeju, jer ghee, za razliku od drugih masnoća, uravnotežava višak kiseline, ubrzava probavu te obnavlja sluznicu želuca i crijeva. Druge masnoće probavu usporavaju.