SEOBE

Piše Emilo Labudović

„Iseljavanje„ Srba iz Crne Gore nije od juče i nije započelo Milovićevom „seobom“ slike Paje Jovanovića „Seoba Srba“ iz svoje kancelarije. Starije je to. Sjećate li se kad je, prije par godina, tadašnji direktor Urgentnog centra, dr Nermin Abdić, prognao bakrorez „Kosovka djevojka“ ih hodnika ove institucije? Slika – bakrorez, poklon Crvenog krsta Jugoslavije Kliničkom centru, pune dvije godine, odnosno do pada DPS, čiji je dr Abdić, tada, bio preteča dr Jefta Erakovića danas, bila je na navodnoj restauraciji, da bi se nakon smjene vlasti, i dr Abdića, vratila na svoje mjesto. Miloš Crnjaski bi rekao: „ne postoji smrt, postoje samo seobe“!

Seobe mogu biti ili na nivou simbola tragičnog puta kroz istoriju jednog naroda ili zli udes toga naroda u realnom vremenu i na istorijskom rasršću njegovog trajanja. A Srbi su se selili i Srbe su selili kao malo koji narod na svijetu. Kroz istoriju, ali i koliko juče. Srpska Krajina, Petrovačka cesta, više od 250 hiljada u koloni, progon, beskućništvo, smrt… Pa onda Zagreb, Sarajevo, Mostar… da im trag po tragu ne ostane. Pa stotine i stotine hiljada Srba sa srpskog Kosova kojima su spaljene i porušene ne samo kuće, crkve i manstiri već su im i grobovi zatravljeni. Još su samo Jermeni iz Nagorno Karabaha u ovom vrenenu podijelili sličan egzodus.

Iseljavanje kao jednokratni čin seoba može biti i u formi prijetnje jednom narodu, prijetnje koja bi trebalo da ga pacifikuje i podjarmi. Sjećate li se one Draginje, nekadašnje liderke i naslednice čuvenog demokrate i evropejca, brzotrčećeg Ranka, koja je, malo – malo, pa prijetila traktorima i denjkovima „neposlušnim“ Srbima iz Crne Gore? Pa onog bivšeg DPS poslanika, a potom i ambasadora, Miša Stanišića, koji je, usred Skupštine, zaprijetio Srbima u Crnoj Gori: „vidjećete koliko će vas biti na sledećem popisu“! A sad ni Mišo ni Mišovi ne smiju ni da pomisle na popis, a kamoli da se popišu.

Seobe jednog naroda, istorija to potvrđuje, ili su plod nasilja ili težnje za boljim, bogatijim i rodnijim životnim prostorom. Međutim, ove prve su i češće i brojnije. Srbi to najbolje znaju. Seobe kao posledica pritiska i otvorenog nasilja, bilo nadirućeg neprijatelja, bilo netrpeljivosti naroda druge vjere i druge nacionalnosti, imaju makar istorijske, vjerske i ekonomske razloge koji ih, doduše, objašnjavaju ali ne i opravdavaju. Seobe kao posledica pritiska i uskogrudosti u okviru jednorodnog naroda su raritet svojstven samo Crnoj Gori.

Brat bi brata da iseli i raskući, iz razloga čiste, patološke mržnje i netrpeljivosti, bez utemeljenja i u jednom racionalnom razlogu, a žestoko podgrijavanim „dobronamjernim“ savjetima spolja. Ta težnja da se dio sopstvenog naroda proglasi „personama non grata“ u zajedničkoj državi ide do krajnje bizarnosti da mu se ne dozvoljava čak ni pristup i učešće u skoro svim društvenim tokovima. Kao u doba kolere, rekao bi Markes.

„Onaj koji se usudi da dovede u pitanje politiku našeg proevropskog i pronatovskog puta, biće eliminisan iz svih vidova vlasti“, javno je i nedvosmisleno Srbima (a kome bi drugom) zaprijetio dojučerašnji ponos srpske Zete, nekad „naš“, a sada ničiji i svačiji, Aleksa, zaklinjući se na dogrobnu vjernost odlazećoj gospođi DŽudi. Uši dolje, ili „seobe“ i demokratska „smrt“ jednog naroda u sopstvenoj kući.

Milovićevo seljenje „Seobe Srba“ je samo jedan od nebrojenih izraza, za sada simboličnih, izgona Srba i svega srpskog iz Crne Gore. Ali, drvo života srpskog naroda u donedavno srpskoj Crnoj Gori previše je duboko da i ga Milo, Mišo, Nermin, Draginja i nejaki fićfirić poput Milovića iščupali. Nisu Srbi Hazari pa da završe u „Rečniku“ nekog budućeg Pavića. A vrijeme je majstorsko rešeto.

Uostalom, „Justicija“ kojom je Milović zamijenio „Seobe“, simbol je i dokaz da je pravda spora ali neizbježna. I ona zemaljska, a i ona nebeska. I ne da nije lako, nego je prosto nemoguće, zatrijeti jedan narod, makar ga vješali, seljakali i tovarili na traktore koliko god hoćete. Jer, vazda je bilo da nema vrba i nema traktora koliko ima Srba.
A ni smrti nema. Postoje samo seobe.