Saobraćajne nezgode odnijele dvije milijarde

Troškovi saobraćajnih nesreća koje su se u proteklih pet godina dogodile u Crnoj Gori iznose oko dvije milijarde evra odnosno prosječno godišnje oko 400 milona evra, piše u Vladinom dokumentu – Predlog strategije poboljšanja bezbjednosti u drumskom saobraćaju za period od 2024. do 2030. godine.

Do te računice došlo se na osnovu metodologije Evropske komisije za procjenu ukupnih društveno-ekonomskih posljedica saobraćajnih nezgoda (EC, DG for Mobility and Transport-2019), a u dokumentu se navodi da se može zaključiti da troškovi saobraćajnih nezgoda u prosjeku čine 8,66% od ukupnog crnogorskog Bruto domaćeg proizvoda (BDP).

Primjera radi, BDP je u 2022. godini iznosio 5,9 milijardi evra.

Podaci iz baze podataka o saobraćajnim nezgodama, na koju se pozivaju u Predlogu Strategije poboljšanja bezbjednosti u drumskom saobraćaju, pokazuju da je za 2021. godinu javni rizik od 88 poginulih na milion stanovnika – jedan od najgorih u Evropi.

U Vladinom dokumentu navedeni su i uznemirujući podaci o broju poginulih na crnogorskim putevima – u periodu od 2017. do 2021. godine, u tom periodu u udesima u Crnoj Gori život je izgubilo 258 osoba, 2.202 je teško povrijeđeno, a 10.853 je zadobilo lakše povrede.

Broj poginulih u 2021. godini kada je bilo 55 stradalih osoba u udesima je približan srednjoj vrijednosti broja poginulih u dekadi od 2012. godine do 2021. godine.
Nepoštovanje propisa vodi u nesreće (ilustracija)
Nepoštovanje propisa vodi u nesreće (ilustracija)foto: Shutterstock

U dokumentu se navodi da je upravo 2021. godina uzeta kao referentna tačka za ostvarivanje strateškog cilja u sistemu bezbjednosti drumskog saobraćaja, odnosno “smanjenje broja poginulih i teško povrijeđenih lica za 50 odsto do 2030. godine i bez poginule djece u saobraćaju”.

Crne brojke napisane u dokumentu pokazuju da je u naredne dvije godine došlo do značajnog, drastičnog povećanja broja stradalih pa su tokom 2022. godine stradale 73 osobe, dok je u 2023. godini u drumskim nesrećama poginulo 78 osoba.

“Saobraćajne nezgode po vrsti s obzirom na broj poginulih lica u saobraćajnim nezgodama u odnosu na broj stanovnika, tzv. ‘javni rizik’ stradanja u saobraćajnim nezgodama u Crnoj Gori je posljednjih godina – 115 poginulih na milion stanovnika, što Crnu Goru svrstava među najlošije u Evropi. Norveška i Švedska su čak šest puta bezbjednije (šest puta je manji rizik da neko pogine u saobraćajnoj nezgodi u Norveškoj i Švedskoj nego u Crnoj Gori), a kada se uporedi Crna Gora u odnosu na prosjek za EU27 zemlje, dva i po puta je veći rizik smrtnog stradanja u saobraćajnim nezgodama u Crnoj Gori”, navodi se u Vladinom dokumentu, koji je prije nekoliko dana objavljen na sajtu izvršne vlasti.

Brzina i alkohol

U Predlogu Strategije napisani su i podaci da je preko 84 odsto vozača u Crnoj Gori prijavilo da su najmanje jednom u posljednjih mjesec upravljali vozilom iznad propisanog ograničenja brzine na putevima u naselju i van naselja.

“U odnosu na zemlje Evrope, problem brze vožnje je izraženiji u Crnoj Gori, pa se svrstava u red najslabije rangiranih zemalja”, piše u Predlogu, gdje se dodaje i da brza vožnja nije povezana samo sa rizikom nastanka saobraćajnih nezgoda, već i sa težinom posljedica.

U pogledu vožnje pod uticajem alkohola i droga, više od trećine vozača je prijavilo da su bar jednom u posljednjih 30 dana upravljali vozilom nakon konzumiranja alkohola, dok je 4,7% priznalo da vozi nakon konzumiranja droga.

“Zastupljenost vožnje pod uticajem alkohola je dvostruko veća u odnosu na evropski prosjek, što ukazuje na alarmantnu situaciju u Crnoj Gori u pogledu ovog rizičnog ponašanja u saobraćaju, dok što se tiče vožnje pod uticajem droga, situacija je nešto povoljnija u odnosu na prosjek evropskih zemalja. Nameće se zaključak da se napori koji su napravljeni posljednjih godina u pogledu smanjenja vožnje pod uticajem alkohola i droga moraju nastaviti, kao i da postoji značajan potencijal za redukovanje broja i posljedica saobraćajnih nezgoda koje nastaju zbog vožnje pod uticajem”, piše u dokumentu.

U Crnoj Gori je više od četiri petine vozača prijavilo da su u posljednjih mjesec koristili mobilni telefon za vrijeme vožnje, a koliko je to veliki problem bezbjednosti saobraćaja ukazuje činjenica da je učestalost upotrebe telefona tokom vožnje kod nas skoro tri puta veća u odnosu na prosječnu vrijednost EU zemalja.

“Više od polovine vozača putničkih vozila je prijavilo da su upravljali vozilom dok su bili umorni. Ove vrijednosti su oko dva i po puta veće u odnosu na prosjek zemalja u Evropi, a kako je umor uticajni faktor za nastanak 10 do 20 odsto saobraćajnih nezgoda”.

Trećina motociklista ne nosi kacigu

U Vladinom strateškom dokumentu navodi se i da je vožnja motocikala i mopeda (tj. motornih vozila sa dva točka) opasnija u odnosu na druge vrste vozila, jer su njihovi vozači suočeni sa većim rizikom nastanka smrtnih ishoda i težih povreda u saobraćajnim nezgodama.

“Zaštitna kaciga za motocikliste u značajnoj mjeri sprječava povrede glave. Međutim, nacionalni rezultati pokazuju da više od jedne trećine vozača motornih vozila sa dva točka ne koristi zaštitnu kacigu i da je Crna Gora klasifikovana među zemlje sa najnepovoljnijim vrijednostima”, navodi se u Predlogu Stretegije poboljšanja bezbjednosti u drumskom saobraćaju za period od 2024. do 2030. godine.

(Vijesti)