Samit EU: Bez rješenja spora sa Poljskom i Mađarskom
Lideri Evropske unije na današnjem samitu nijesu postigli napredak u rješavanju spora sa Poljskom i Mađarskom oko budžeta i paketa za ekonomski oporavak od pandemije koronavirusa.
EU je zapala u novu krizu nakon što su Mađarska i Poljska u ponedjeljak uložile veto na usvajanje sedmogodišnjeg budžeta EU i plana za ekonomski oporavak od pandemije korona virusa, ukupne vrednosti 1.800 milijardi eura.
Tokom 20-minutne sesije na početku video samita, nekoliko lidera sa obje suprotstavljene strane držalo se svojih pozicija, ali ne raspirujući postojeće tenzije.
Zvaničnik EU koji je tražio da ne bude imenovan rekao je da su učesnici samita „po svaku cijenu htjeli da izbegnu dramatičan sljed događaja“ i da su „uspjeli u tome“.
Budimpešta i Varšava žele da spriječe uspostavljanje novog mehanizma koji predviđa uskraćivanje sredstava članicama Unije čije vlade urušavaju demokratske standarde i vladavinu prava, za šta Brisel godinama optužuje upravo Poljsku i Mađarsku.
Budžet EU od 1.074,3 milijarde eura, za period od 2021. do 2027. godine, kao i paket za oporavak u iznosu od 750 milijardi eura, trebalo je da stupe na snagu u januaru, ali je to sada neizvjesno zbog blokade te dvije centralnoevropske članice Unije, nekada komunističke zemlje.
Spor dovodi u pitanje isplatu sredstava preko potrebnih za saniranje ekonomskih posljedica novog talasa zaraze koronavirusom koji prijeti da gurne Evropu u novu recesiju.
Ako lideri EU ne postignu dogovor o budžetu do kraja godine, blok 27 zemalja će nastaviti da troši novac, ali će na raspolaganju imati ograničene resurse, pošto će svakog mjeseca moći da troši najviše dvanaestinu budžeta za prethodnu finansijsku godinu.
Mnogi projekti za Poljsku i Mađarsku mogli bi u tom slučaju da budu blokirani.
Potpredsjednik Evropske komisije Frans Timermans rekao je da je u interesu svakog da se brzo dodje do rješenja problema.
„Radna mjesta ljudi zavise od ovoga. Naš ekonomski oporavak zavisi od ovoga. Sve što se zahtjeva od država članica jeste da poštuju ugovore koje su potpisale i ratifikovale. To je to“, kazao je Timermans.
Poljska i Mađarska navode da su uložile veto zato što smatraju da će mehanizam uslovljavanja načelom vladavine prava biti korišćen kao „ideološko oružje“ za njihovo kažnjavanje.
Parlament Poljske je danas usvojio Rezoluciju kojom je podržao odluku Vlade da stavi veto ako budžet i plan za oporavak sadrže sporni uslov.
U toj simboličnoj Rezoluciji, koja zapravo samo pruža podršku premijeru Mateušu Moravjeckom, ocjenjuje se kao „neprihvatljivo i nekonzistentno“ sa Ugovorom EU da se na članice EU primjenjuju „različiti standardi“.
U svom prvom izvještaju o poštovanju vladavine prava, Evropska komisija je u septembru navela da se demokratski standardi suočavaju s velikim izazovima u Poljskoj i Mađarskoj, i ukazala na ugroženost nezavisnog pravosuđa, i na prijetnje borbi protiv korupcije i slobodi medija.