Sa razvojnim i mentalnim poremećajem 6.000 djece
Direktor Centra za autizam, razvojne smetnje i dječju psihijatriju, dječiji psihijatar Ivan Krgović kazao je u razgovoru za Dan da je do sada u toj ustanovi 6.000 djece potražilo pomoć psihologa, defektologa i/ili psihijatra. Pojasnio je da su pomoć tražili usled razvojnih poremećaja gdje spadaju disfazije, autizam, disharmoničan razvoj, te zbog mentalnih tegoba i oboljenja koja ne spadaju u razvojne poremećaje, kao što su psihoze, neuroze, poremećaji raspoloženja, poremećaji ponašanja.
“Sve ukupno je u Centru za autizam otvoreno preko 6.000 kartona djece i adolescenata uzrasta do 18 godina”, rekao je Krgović.
Odgovarajući na pitanje sa kojim siptomima se djeca najviše javljaju, Krgović navodi da su najčešće u pitanju djeca sa kašnjenjem u razvoju govora, lošom socijalnom interakcijom u odnosu na vršnjake, zatim sa poremećajem ponašanja, adolescentnim krizama, anoreksijom, depresijom, različitim fobijama ili anksioznim poremećajem.
“Djelimičan rast postoji, obično mentalnih oboljenja koja spadaju u neuroze, u smislu anksioznosti i stresogenih reakcija, jer je, posebno na vrhuncu epidemije, postojao strah kod djece i adolescenata za svoje roditelje, babe i djedove. Nažalost, mnogi su ih i izgubili ili su isti bili kraće ili duže vrijeme i hospitalizovani zbog Kovid-19 infekcije. Potreba za dodatnim higijenskim mjerama (distanca, ruke, maska) dovela je do pogoršanja kod adolescenata sa opsesivno kompulzivnim poremećajem, koji takođe spada u neuroze”, dodao je Krgović.
Govoreći o uticaju pandemije na najmlađu populaciju, Krgović kaže da su negativni efekti pandemije virusa korona najočigledniji kada je u pitanju uskraćivanje socijalnih kontakata u školama, vrtićima, igraonicama i svim drugim mjestima gd je su mališani uvježbali socijalne vještine, komunikaciju i socijalnu interakciju sa vršnjacima.
“U današnje vrijeme, kada su porodice u prosjeku sa jednim ili dvoje djece, kada prosječno dijete veliki dio vremena provodi ispred ekrana gledajući crtane filmove i igrajući kompjuterske igrice, ovakve situacije dodatno otuđuju djecu, smanjujući njihove sposobnosti da prepoznaju šta drugi osjećaju i misle, te šta su društvene norme i pravila ponašanja. Drugi značajan negativan efekat ogleda se u napetosti i stresu koji donosi mogućnost da se neko od članova uže i/ili šire porodice ozbiljno razboli, čemu doprinose i svakodnevni izvještaji o broju mrtvih i o ozbiljnosti situacije. Zanimljivo je da je pandemija imala i pozitivne efekte na najmlađu populaciju, u smislu da je vrijeme koje roditelji provode sa djecom, pogotovo do tri godine, od izuzetnog značaja za njihov razvoj, tako da su mnoga djeca sa razvojnim kašnjenjem znatno napredovala kada su roditelji bili prinuđeni da sjede kod kuće i time dobiju mnogo više vremena za njih”, istakao je Krgović.
Govoreći o izloženosti najmlađe populacije riziku obolijevanja od mentalnih poremećaja, Krgović kaže da se mozak intenzivno razvija, pogotovo u prve tri godine i svako neprijatno iskustvo ili nedostatak stimulacije negativno utiče i na mentalni razvoj.
“Dijete mora da ima brižnog i podržavajućeg roditelja ili staratelja u ranom uzrastu da bi razvilo zdrav odnos sa ljudima kasnije u životu. Djeca su i ranjivija od odraslih, tako da se na primjer smrt jednog od roditelja na uzrastu do 11 godina života smatra bitnim prediktorom za potencijalni razvoj depresije kasnije u životu. Uz to i roditelji svojim ponašanjem utiču mnogo na razvoj djece, jer djeca često uče no modelu i sklona su nesvjesnom usvajanju ponašanja i stavova odraslih. Pored razvojnih poremećaja koji se uočavaju na ranom uzrastu, u adolescenciji se javljaju i rane psihoze, depresije, bipolarni poremećaj i skoro sva mentalna oboljenja od kojih obolijevaju i odrasli”, naglašava Krgović.
Kadar deficitaran
Doktor Ivan Krgović navodi da je kadar, kada su u pitanju dječja psihijatrija i razvojni poremećaji, u Crnoj Gori deficitaran.
“Ipak, postoje pomaci. U toku ove godine pridružiće nam se dvije koleginice sa specijalizacije dječje i adolescentne psihijatrije. Deficit postoji i kada su u pitanju zdravstveni saradnici, defektolozi oligofrenolozi, logopedi i somatopedi, ali su planovi da se dodatnim angažovanjem stručnjaka iz te oblasti, a koji rade u prosvjeti, taj deficit znatno nadomjesti”, zaključuje Krgović.
(Dan)