Raković: Postavke memorijalnih centara u Beogradu i Gradini da ne budu potpuno iste
Istoričar Aleksandar Raković izjavio je da budući memorijalni centri jasenovačkim žrtvama u Donjoj Gradini i Beogradu ne bi trebalo da imaju potpuno istu postavku, kao i da bi onaj u prijestonici Srbije morao da predoči da je Nezavisna Država Hrvatska /NDH/ bila dio procesa koji je zaključen etničkim čišćenjem Srba devedesetih godina poršlog vijeka.
Raković smatra da postavke u Beogradu i Donjoj Gradini treba da budu različite do neke mjere, kako bi posjetioci imali potrebu da idu i u jedan i u drugi.
On je naveo da bi postavka u Beogradu, osim teme Jasenovca i genocida u NDH nad Srbima, Jevrejima i Romima, trebalo da prikaže i genocid nad Srbima u Prvom svjetskom ratu, budući da su neki akteri učestvovali u izvršenju oba.
Raković je ukazao da su u etničkom čišćenju srpskog naroda devedesetih godina prošlog vijeka iz Hrvatske, Republike Srpske Krajine, zapadnih dijelova Republike Srpske, iz Sarajeva i centralnih dijelova BiH, opet učestvovali ekstremni Hrvati, ekstremni muslimani, kao i imperijalna politika Zapada, koju je i kod razbijanja socijalističke Jugoslavije oličavala Njemačka zajedno sa Austrijom.
„Prema tome, osim te osnovne postavke koja se tiče Jasenovca i NDH, vrlo bitno bi bilo da se prikažu podaci o razmjeri stradanja Srba iz Prvog svetskog rata, kao i iz devedesetih godina /pršolog veka/ na čitavom prostoru srpskog naroda, uključujući čak i deo postavke koji se tiče Kosova i Metohije jer je velika Albanija bila ideologija i u Drugom svetskom ratu, a i devedesetih, kao što je i danas“, naveo je Raković.
On smatra da je podizanje memorijalnih centara posvećenih jasenovačkim žrtvama i u Republici Srpskoj i u Srbiji trebalo da se dogodi ranije, ali da nikad nije kasno, jer je važno da je tema Jasenovac i stradanje Srba sveprisutna u srpskoj javnosti.
„Veoma je važno da vidimo postavljanje kamena temeljca i podizanje prvih zidova tih novih zdanja koja će biti sveta mesta za srpski narod“, napomenuo je Raković. On je istakao da bi bilo značajno da se zapadne diplomate prilikom posjeta Beogradu privole da dođu u budući memorijalni centar i pogledaju postavku, što bi posebno ubjedljivo djelovalo na njemačke i hrvatske lidere i diplomate.
Predsjednik Vlade Srpske Radovan Višković i premijer Srbije Ana Brnabić potpisali su 4. avgusta u Banjaluci Sporazum o izgradnji dva memorijalna centra posvećena jasenovačkim žrtvama, i to u Donjoj Gradini i Beogradu. Predsjednici Republike Srpske i Srbije Milorad Dodik i Aleksandar Vučić su dogovor o konkretizaciji ideje o izgradnji dva memorijalna centra jasenovačkim žrtvama postigli na sastanku u Beogradu 14. aprila, na Veliki petak.
Njegova svetost patrijarh srpski Porfirije dao je blagoslov i prihvatio da učestvuje u ovom istorijski i strateški značajnom nacionalnom i regionalnom, pa i evropskom projektu. Prema podacima Spomen-područja Donja Gradina, u zloglasnom logoru Jasenovac tokom Drugog svjetskog rata stradalo je 700.000 žrtava ustaškog zločina, među kojima je život izgubilo 500.000 Srba, 40.000 Roma, 33.000 Jevreja, 127.000 antifašista. U Jasenovcu je ubijeno 20.000 djece. Sistem logora smrti NDH obuhvatao je oko 80 logora, a Donja Gradina je bila najveće stratište u sistemu koncentracionih logora Jasenovac.