Raj za kriminalce i „političke neistomišljenike“: Crnu Goru biraju za svoje utočište zbog visokog nivoa korupcije

Geopolitičke nestabilnosti koje potresaju kako evropski kontinent tako i čitav svijet, nisu naravno zaobišle ni Crnu Goru. Talas izbjeglica/migranata iz ratom zaraćene Ukrajine, a sada i Bliskog Istoka, zapljusnuo je našu državu.

Države članice Evropske unije, a i Crna Gora, svakog mjeseca dobijaju zahtjeve za azil. Crna Gora je već godinama popularna destinacija za jednu grupu tražioca međunarodne zaštite – „političkih neistomišljenika“, za koje se često ispostavi da su kriminalci koje potražuje matična država.

Međunarodna zaštita stranaca obuhvata azil i supsidijarnu zaštitu.

Azil se odobrava strancu koji traži međunarodnu zaštitu, koji se nalazi van zemlje porijekla, a osnovano strahuje od progona zbog svoje rase, vjere, nacionalnosti, pripadnosti određenoj društvenoj grupi ili političkog mišljenja, zbog čega ne može ili ne želi da prihvati zaštitu te zemlje.

Supsidijarna zaštita odobrava se strancu koji traži međunarodnu zaštitu, a koji ne ispunjava uslove za odobravanje azila, ako postoje opravdani razlozi koji ukazuju da će se povratkom u zemlju porijekla suočiti sa stvarnim rizikom trpljenja ozbiljne nepravde i koji nije u mogućnosti ili zbog takvog rizika ne želi da prihvati zaštitu te zemlje.

Ko je najugroženiji?

Prema podacima EUROSTAT-a u poslednjih 12 mjeseci 120 ljudi je podnijelo zahtjev za azil u Crnoj Gori, a nedavno je načelnica Direkcije za zaštitu stranaca koji traže međunarodnu zaštitu, Milanka Baković, saopštila da azil u Crnoj Gori čeka jedanaestoro djece, dok je najviše izbjeglica iz Pakistana i Irana.

„Dosta tih migranata je iz Avganistana, Somalije, Egipta, iz Sirije, Bangladeša… Čak i dosta ruskih državljana čeka rješavanje zahtjeva za međunarodnu zaštitu. Traže zaštitu uglavnom zbog političkih razloga. Problem sa većinom tih migranata je što nemaju identifikaciona dokumenta. To su ipak ljudi koji su u nevolji i pomoć im je potrebma“, rekla je ona.

Podaci Direkcije na čijem je čelu pokazuju da je od 1. januara u Crnu Goru ušlo 1.190 stranaca.

„Tendencija boravka se smanjila. U našim smještajnim centrima borave od tri do pet dana u prosjeku. A ukoliko ostanu, zadrže se i do godinu dana. Ima slučajeva da migranti ovdje ostanu da žive, zaposle se ili počnu da studiraju“, rekla je Baković.

Viši inspektor za strance prve klase u Direkciji za suzbijanje nezakonitih migracija Ivica Lukačević ima drugačije podatke.

Tvrdi da su za osam mjeseci registrovali 2.192 migranta koja su ušla u Crnu Goru.

„Uglavnom za ulazak koriste morski put. Crna Gora je neizostavna što se tiče te „balkanske rute“. To su uglavnom izbjeglice iz Pakistana i Irana“, zaključio je on.

Najviše zahtjeva za azil je odobreno ruskim državljanima

U periodu od 2019. do 2023. međunarodna zaštita je odobrena za 51 stranca, od čega je azil dobila 41 osoba.

Politički azil biznismenu kojeg traži Rusija

Azerbejdžanski biznismen Telman Ismailov dobio je politički azil u Crnoj Gori, to je Radiju Slobodna Evropa (RSE), u petak 22. oktobra 2021. godine potvrdio njegov pravni zastupnik, advokat Miloš Vuksanović.

Ismailov je uhapšen po ruskoj potjernici 1. oktobra 2021. godine u Podgorici, a od 4. oktobra te godine nalazio u ekstradicionom pritvoru, koji mu je nakon hapšenja odredio podgorički Viši sud “zbog opasnosti od bjekstva”. Nedugo zatim Crna Gora je od Generalnog tužilaštva Rusije dobila zvaničan zahtjev za ekstradiciju Ismailova. Ipak, Ismailov je 22. oktobra iste godine pušten iz istražnog zatvora, nakon što je prethodno dobio azil.

Ismailov je tvrdio da nema nikakve veze sa ubistvom dvojice privrednika u Moskvi, te da je ruska potjernica raspisana za njim proizvod političkog i ekonomskog progona vlasti Ruske Federacije.

Ruske vlasti ga terete da je u maju 2016. sa dva miliona dolara finansirao dvostruko ubistvo u Moskvi, koje je organizovao njegov brat Rafik.

Inače, Ismailov ima rusko i tursko državljanstvo.

Bivši FSB utočište našao u Crnoj Gori

Bivši oficir ruske Federalne službe bezbjednosti (FSB) Dmitrij Senin dobio je politički azil.

Vojni sud u Moskvi ga je u odsustvu osudio na devet godina zavora. On je proglašen krivim za posredovanje u davanju posebno velikog mita i neovlašćeno napuštanje službenog radnog mjesta.

Senin je početkom septembra 2022. godine priveden u Crnoj Gori. Rusko tužilaštvo podnijelo je zahtjev za ekstradiciju, ali je Crna Gora to odbila, pošto je bivši pukovnik FSB-a već dobio status izbjeglice. Uz to je izjavio da ga u Rusiji progone iz političkih razloga.

Prema ruskim istražiteljima, Senin je bio posrednik u prenosu mita svom rođaku iz Rostova na Donu, pukovniku ruskog Ministarstva unutrašnjih poslova Dmitriju Zaharčenku, koji je navodno dobio 800 hiljada dolara i kartice za popust za zaposlene od vlasnika lanca skupih restorana sa morskim plodovima. Taj policajac je uhapšen 2016. godine.

I Čamgoz tražio politički azil

Turski državljanin Binali Čamgoz je prvi put uhapšen u Podgorici 6. jula 2022, a iz Uprave policije tada je saopšteno da je kod sebe imao falsifikovani pasoš. S njim je privedeno još pet turskih državljana, a turski mediji tada su objavili da su i oni na potjernici njihovih vlasti. Čamgoz je tvrdio da je morao da koristi lažni pasoš kako bi zaštitio sebe i porodicu od progona Turske.

Inače, on je navodno vođa organizovane kriminalne grupe, a prema pisanju turskih medija, u krivični dosije upisani su mu razni zločini – ubistva, ranjavanje, otmica, pritvor, iznuda i mučenje počinjeni u Izmiru i okolini, nezakonita naplata čekova i obveznica… Naravno, zbog lošeg imidža koji je Crna Gora uspješno izgradila tokom vladavine režima Mila Đukanovića, naša država je postala nezaobilazna destinacija „kontroverznih biznismena“ i kriminalaca.

MUP je odbio da odobri politički azil Čamgozu, a tu odluku potvrdili su Upravni i Ustavni sud. On je nakon pravnih peripetija ipak izručen Turskoj prije mjesec dana, nakon više zamolnica turskih vlasti da im Crna Gora izruči njihovog državljanina. Odluku o izručenju je donio novi ministar pravde Bojan Božović, nakon što je prethodni ministar Andrej Milović mjesecima odbijao da dozvoli izručenje Čamgoza.