Piše: Saša Radulović
Reč Crnogorci je teritorijalna odrednica za ljude svih vera koji žive ili su im preci sa teritorije koja se danas zove Crna Gora.
Tako da Crnogorci mogu da nestanu samo ako se promeni ime teritorije koja se danas zove Crna Gora. A imena teritorija su se menjala tokom vremena. A narod je bio i ostao jedan: srpski.
Komunisti su od teritorijalne odrednice novokomponovali ime za narod i time pokušali da otkinu još jedan deo od matičnog srpskog naroda. Bili su uspeli gotovo potpuno na prvom popisu 1948., kada se verovatno zbog straha preko 90% ljudi izjasnilo kao Crnogorci, a samo 1.8% kao Srbi.
Do 1981. taj broj je sa 90% pao na 68%, dok je na poslednjem popisu bio 45% sa tendencijom daljeg pada i rasta broja ljudi koji su shvatili da im je podvaljen lažan identitet i da su im preci svi bili Srbi iz Crne Gore, odnosno Crnogorci. Svaki Srbin koji živi u Crnoj Gori sebe smatra Crnogorcem, ali zna da je to Crnogorac, kao i Nikšićanin ili Bokelj, odrednica teritorije, ne naroda.
Crna Gora kao ime za teritoriju se prvi put javlja u Osmanskom carstvu 1513. i bilo je tursko ime (Kara dag) za sandžak koji je obuhvatao posede Crnojevića, odnosno srednjovekovnu srpsku državu Zetu. Tim sandžakom je vladao Skender Crnojević, sin Ivana Crnojevića, koji je sa 14 godina poslat kod sultana i tamo primio islam. Posle njegove smrti je Crna Gora od sandžaka postala vilajet unutar Skadarskog sandžaka.
Teritorija Crna Gora, sandžak pa vilajet, se u vreme Osmanske vlasti sastojala od 4 nahije: Katunske, Riječke, LJešanske i Crmničke. Samo Srbi koji su živeli u te četiri nahije su sebe zvali Crnogorci. Moji preci su iz Katunske nahije, pleme Ozrinića/Čevljana. Srbi koji su živeli severno i istočno od tadašnjeg vilajeta Crne Gore i njegove 4 nahije su sebe zvali Brđani. A Srbi koji su živeli u primorju su sebe zvali Primorci, Bokelji itd.
Srbi Brđani, Piperi i Bjelopavlići, su na plemenskim skupštinama 1786. odlučili da slušaju naređenja vladike kao što su to radili Srbi Crnogorci. U čuvenoj bitci na Krusima 1786., ujedinili su se Srbi Crnogorci i Srbi Brđani. Od tada se upotrebljavao naziv Crna Gore i Brda. Knez Danilo je sebe zvao „gospodarem Crne Gore i Brda“.
Nakon toga 1813. je došlo do kratkotrajnog ujedinjenja Crne Gore, Brda i Primorja na skupštinama ujedinjenja. Teritorije Primorja, Boke, baš kao i Brda se nisu zvale Crnom Gorom i ujedinjenje je bilo između ravnopravnih teritorija. Čak i 1918. podgorička skupština koja je proglasila ujedinjenje sa Srbijom nije predstavljala Primorje (osim Bara) i Boku. Skupštine i narodna vijeća Boka se samostalno priključila Srbiji.
Istorija ja važna. Da nije, ne bi se toliko kolonizator otimao o nju i pokušavao da je falsifikuje. Na početku 20.veka, za vreme kralja Nikole, preko 90% stanovnika Crne Gore, Brda i Primorja su se izjašnjavali kao Srbi. Bili su i ponosni Crnogorci, Brđani, Primorci, Bokelji, ali narod je jedan, isti, od vajkada: Srbi.
Sjajan Radule!