Pronađeno više od 13 tona neeksplodiranih ubojnih sredstava

Preko 13 tona neekslodiranih ubojnih sredstava pronađeno je tokom prošle godine u Crnoj Gori, a planirano je da se iz rijeka i mora nastavi uklanjanje ovih potencijalno opasnih ubojnih sredstava.

U Vladinom izvještaju piše da je u 2023. godini pronađeno 13,5 tona neeksplodiranih ubojnih sredstava (NUS), te da je planirano da se ona unište ove godine.

– Tokom izvještajnog perioda, izvršeno je uništavanje 6,5 tona NUS-a, koja su bila prikupljena tokom prve polovine 2023. godine – piše u dokumentu.

Ukazuje se i da im je potrebna oprema za vađenje NUS-a koji se nalazi pod vodom.

– Tokom 2024–2026. godine, imamo u planu da izvadimo veću količinu NUS-a koji se nalazi ispod vode (naročito u Zeti i Morači, kao i Bokokotorskom zalivu, posebno na Škveru i na Verigama) – istaknuto je u Vladinom izvještaju.

U dokumentu navode da je u 2023. godini bilo nekoliko projekata u kojima je učestvovao niz različitih aktera, uključujući EU, misije OEBS-a, SEESAC, kancelarije UNDP-ja.

– Potrebna je podrška u sprovođenju ciljanih aktivnosti ka proizvođačima oružja, prodavcima i licenciranim licima u podizanju svijesti o štetnosti posljedica stavljanja oružja i prekursora u protivpravne tokove. Nacionalna kampanja za legalizaciju i dobrovoljnu predaju sprovodi se na osnovu amnestije predviđene crnogorskim Zakonom o oružju. Iako amnestija za dobrovoljnu predaju oružja policiji ne ističe, Zakon propisuje određeno razdoblje, tokom kojeg je legalizacija moguća bez ikakvih pravnih posljedica. Trenutno nije jasno kada će početi kampanja legalizacije, budući da to uglavnom zavisi od usvajanja Zakona o oružju i drugih uslova. Novi Zakon o oružju je u izradi. Stoga se može očekivati da će nova kampanja legalizacije biti najavljena 2024. godine, uz usvajanje novog Zakona. Stoga projekat namjerava podržati pravovremeno planiranje i pripremu kampanje dok se ne stvore uslovi za početak sprovođenja. Na osnovu uputstava koje je primila od MUP-a, medijska kampanja podizanja svijesti o legalizaciji trebala bi biti razvijena, kako bi podstakla i odgovarala u vremenu s inicijativom za legalizaciju MUP-a – navodi se u ovom dokumentu.

Govoreći o uništavanju viška naoružanja Ministarstva odbrane (MO), navodi se da je ovaj resor prošle godine smanjio višak ubojnih sredstava (UBS) za 174.2517 tone (143.193 tone su izdate kupcima po zahtjevu, a 31.0587 tona je preuzelo privredno društvo „Poliex“ a.d. Berane i uništavaju se u okviru ITF programa).

– Uništavanje UBS preko ITF organizacije (Memorandum o razumijevanju o protivminskom djelovanju, uništavanju konvencionalnog naoružanja i fizičkoj bezbjednosti i upravljanju zalihama), sa Republikom Slovenijom iz 2018.godine, kroz ovaj program do sada su uništene 125,54 tone UbS sredstava. MO je podnijelo zvanični zahtjev ITF-u u decembru 2022. godine da se kroz isti projekat riješi dodatnih 64.73 tona viška UbS. Predstavnici ITF organizacije su nas u maju 2023. godine informisali da je donator obezbijedio novčana sredstva za predloženih 64.73 tone, što je uslovilo raspisivanje tendera za izbor najpovoljnijeg ponuđača. Na tenderu kao najpovoljniji ponuđač izabrano je privredno društvo „Poliex“ a.d. Berane, sa kojim je i ITF organizacija zaključila ugovor u novembru 2023. godine. Privredno društvo „Poliex“ a.d. Berane je (15.12. i 18.12.2023. godine) iz objekata Vojske Crne Gore preuzelo 31.0587 tona ubojnih sredstava i ista će biti predmet neutralizacije u njihovim postrojenjima – piše u ovom dokumentu, prenosi „Dan“.