Prof. Srđa Trifković i crnogorski jezik

Piše: Protojerej Jovan Plamenac

Predavanje prof. dr Srđe Trifkovića pri Ranohrišćanskom hramu „Svi Sveti“ na Velikom Pijesku bilo je povod da se na njega obruši portal Analitika. Iako je tema predavanja bila „Sveti Mardarije i Rusija – istorija jedne ljubavi“, o boravku u Rusiji svetog Mardarija libertvilskog i sveamerikanskog, Uskokovića iz Korneta u LJešanskoj nahiji, profesora Trifkovića su, pod naslovom „Crkva Srbije ugostila srpskog profesora koji poziva na ukidanje FCJK“, napali zbog njegove izjave na portalu Borba da bi nakon popisa na kojem će, kako je on procijenio, broj onih koji u Crnoj Gori govore srpskim jezikom „značajno prevazići“ one koji govore crnogorskim i da bi bilo „elementarno, pravedno i zdravorazumski da srpski jezik postane službeni“. On je rekao i da je to „neizvodljivo zbog trenutne konstelacije snaga u crnogorskom parlamentu“, jer za izmjenu Ustava potrebna dvotrećinska većina.

To je bilo 26. decembra uveče. Istog dana, ali u svitanje zore, profesor Trifković bio je meta istog portala. Ovako: „Kontroverzni profesor međunarodnog prava iz Srbije Srđa Trifković iznio je plan po kome bi, nakon popisa, ukoliko bi srpski jezik bio većinski, trebalo da bude ukinut Fakultet za crnogorski jezik i književnost sa Cetinja…“ Profesorica na ovom fakultetu Jelena Šušanj u nastavku teksta, po sistemu „jedna glava devet jezika“, osula je po njemu kao eksponentu „velikosrpske fašističke ideologije“, dohvativši se pritom, naravno, i mitropolita Amfilohija.

A profesor Trifković je u Borbi rekao: „Prva odluka Vlade posle popisa bi trebala da bude da se ta institucija (Institut za crnogorski jezik i književnost, koji je ugašen 2014. godine da bi na tom pepelu bio potpaljen Fakultet za crnogorski jezik i književnost – J.P.) skine sa budžeta. Neka vegetira po sopstvenom nahođenju, ako može da nađe sopstvene izvore finansiranja.“
Ali, crnogorski mediji čuvari nacionalnih, kulturnih, istoriografskih i duhovnih tekovina Brozovog i potom Đukanovićevog režima, među kojima je portal Analitika među viđenijima, ne rade na činjenice, nego na alabuku.

Tako su ovi mediji, koji „puvaju u istu tikvu“, ne tako davno, Srpsku pravoslavnu crkvu počeli da nazivaju „Crkvom Srbije“. Isto tako su svojevremeno, takođe uglas, počeli mitropolita Amfilohija da zovu „pukovnikom“, nakon što mu je mozak Đukanovićeve propagande Beba Popović, upravo u njima, imputirao da je „pukovnik Udbe“. Sada je neki Mozak rekao: „Crkva Srbije“, i oni, kao „nezavisni mediji“ i „slobodoumni/e intelektualci/ke“, krajnje disciplinovano izvode radove. Umislili su da su pametni, da će „Crkvom Srbije“ Mitropoliju crnogorsko-primorku i eparhije Budimljansko-nikšićku, Mileševsku i Zahumsko-hercegovačku i primorsku učiniti tuđom Crkvom u Crnoj Gori. I sada halabuču, ne bi li na tu pašu prizvali koju ovcu.

Omaška što Srđa Trifković nije profesor međunarodnog prava iz Srbije. On je bio profesor na Fakultetu političkih nauka u Banja Luci gdje je na osnovnim studijama predavao predmete „Geopolitika“ i „Politički sistemi“, na magistarskim „Diplomatija“ i „Međunarodni odnosi 21. vijeka“ i na doktorskim studijama „Savremeni međunarodni odnosi“. On je doktor istorijskih nauka i u SAD je na rimokatoličkom Univerzitetu „Sent Tomas“ u Hjustonu, u Teksasu, predavao predmet „Istorija zapadne civilizacije“ i na koledžu u Južnoj Karolini „Istorija novog vijeka“.

Crnogorski jezik promovisan je početkom Drugog svjetskog rata. Izvještavajući sa cetinjskih događanja povodom „Crnogorskog sabora“ koji je 12. jula 1941. usvojio deklaraciju o „Suverenoj i nezavisnoj državi Crnoj Gori“, „La voce del Montenegro“ („Glas Crnogorca“), glasilo italijanskog Visokog civilnog komesarijata, pisao je: „Po završenom zasijeđanju Sabora, njegova ekselencija Macolini pozdravio je narodne predstavnike usklikom: ’Živjela Crna Gora!’ na crnogorskom jeziku, što je izazvalo nove izraze oduševljenja“. To je bilo u skladu sa Ustavom koji je italijanski okupator bio pripremio „Suverenoj i nezavisnoj državi Crnoj Gori“, NDCG. Ustav je trebalo usvojiti na Ustavotvornoj skupštini, ali ustanak crnogorskog naroda (u kojem je bilo i komunista) 13. jula 1941. godine raspršio je taj naum. U Opštim odredbama ovog Ustava pisalo je, u Članu 3: „Službeni jezici Države su crnogorski i italijanski“.
Bilo je to prvi put, otkad je svijeta i vijeka, da je neko progovorio crnogorskim jezikom.
U „Zemljopisu Knjaževine Crne Gore za učenike III razreda osnovne škole“ iz 1899. godine pisalo je: ,,U Crnoj Gori žive sve sami čisti i pravi Srbi, koji govore srpskim jezikom, a ima ih oko 300.000 stanovnika“.
I ranije je u školama jezik kojim su govorili Crnogorci imenovan kao srpski (jer Crnogorcima nije padalo na pamet da su nešto drugo nego dio srpskog naroda), a tako je označen i u Zakonu o narodnijem školama 1907. godine.

Na popisu stanovništva 1921. i 1931. godine narod se nije izjašnjavao o nacionalnoj pripadnosti, ali jeste kojim jezikom govori. Prema popisu 1921. godine, srpskim i hrvatskim jezikom govorilo je 92,14 odsto stanovnika Crne Gore. Ostali su govorili uglavnom albanskim jezikom. Prema popisu 1931. godine, srpskim, hrvatskim i slovenačkim jezikom govorilo je 94,42 odsto stanovnika Crne Gore. Ostali su govorili uglavnom arnautskim jezikom (5,03 odsto).
U svjedočanstvima đacima pisalo je da su učili srpski jezik, takođe i nakon Drugog svjetskog rata, kako je bilo upisano i u školskim dnevnicima.
Sve ovo vrijeme, liše ono pod Italijanima, crnogorskog jezika nije bilo ni u tragovima, ni pod navodnicima.
Ali, komunističkim ideolozima i dizajnerima crnogorske nacije od presudnog značaja je bilo da uspostave crnogorski jezik i crnogorsku književnost, kao šipove na klizištu rasrbljivanja Crne Gore koje su sami izazvali.

Samo godinu i po nakon Brionskog plenuma CK SKJ (jula 1966.), nakon kojeg je apsolutnu upravu u Jugoslaviji preuzela antisrpska koalicija Broz-Kardelj-Bakarić, 29. i 30. januara 1968. godine, u organizaciji Kulturno-prosvjetne zajednice Crne Gore, u Titogradu je održan simpozijum „Crnogorska kultura i putevi njenog razvoja“. Komunističko političko rješenje nacionalnog pitanja Crnogoraca trebalo je utvrditi kulturom. Stoga su na Simpozijum došli čak petorica visokih komunističkih funkcionera: Veselin Đuranović, Đoko Pajković, Veljko Milatović, Budimir Šoškić i Drago Vučinić.
Uslijedio je Kongres slavista u Budvi 1969. Hrvati su već tražili hrvatski jezik, rušeći bečki i novosadski dogovor o jeziku. Sada je trebalo da i Crna Gora proglasi svoj posebni, crnogorski jezik. Pa onda i Muslimani muslimanski.

Profesor Vojislav Nikčević uporno je tvrdio „da ima pravo da svoj jezik ‘krsti’ imenom naroda“. U tome ga je podržao Vladimir Bakarić, nakon Brionskog plenuma najmoćniji hrvatski partijski funkcioner. A književnik Sreten Perović upozorio je Momira Vojvodića: „Zar ti, Vojvodiću, ne vodiš računa što je o našem jeziku izjavio drug Veselin Đuranović“?

Crnogorski jezik unijet je u Ustav Crne Gore 2007. godine, nakon što je Demokratska partija socijalista, 2006. godine, referendumom učinila Crnu Goru međunarodno priznatom državom. Referendum je sproveden sasvim u duhu funkcionisanja DPS, kao i prethodni i potonji izbori, uz obilnu krađu, čiji rezultat je legalizovala evroatlantska politička zajednica, čiji interes cijepanja Jugoslavije je time bio zaokružen (preostalo je cijepanje Srbije). DPS je potrebu svoje kriminalne elite da u svojoj kući, u kojoj će biti apsolutni gospodar, zaštiti svoj ogromni na nelegalan način stečeni novac i da tu nastavi da ga u miru porodičnog doma oplođuje, što na isti način, što tako što će ga uliti u legalne finansijske tokove, ideološki podupro crnogorskom nacionalnom samobitnošću, usisavši, poput vampira, politički program Liberalnog saveza Crne Gore, koji je bio dobrim dijelom zasnovan na učenju Sekule Drljevića i Savića Markovića Štedimlije o „crnogorskom nacionalnom pitanju“, koje se šezdesetih godina ulilo u komunističko, promovisano na Trećem kongresu KPJ u Beču 1926. godine kada je u Rezoluciji Kongresa objavljeno da je „imperijalistička politika srpske buržoazije izazvala opravdano silno nezadovoljstvo kod svih nesrpskih nacija“ u koje su ubrojeni i Crnogorci.
Sada se crnogorski Evivaši vidjeli smo na koji način stečenog prava na crnogorski jezik drže kao feministkinje stečenog prava na ubijanje nerođene djece.