PREDSTAVA SA DVA RAZLIČITA POLUVREMENA

Piše: prof. dr Dragan Koprivica

 

Interesantno je, a i loše po mnoge predstave, da čak vrlo priznati reditelji, zagledani u vlastitu režiju i veličinu, ne umiju da vide ono što običan gledalac lako i vidi i osjeti tokom trajanja predstave, kad neki od djelova, ekspozicija, zaplet, kulminacija, peripetija, ili rasplet, postanu pogubno dugi i urušavaju predstavu kao cjelinu.

Najeklatantniji primjer predstavlja pozorišni komad CNP-a “Ivanov”, u režiji izuzetnog ukrajinskog reditelja, Andrija Žoldaka, koji je sa prva dva dosadna čina umalo pomorio svu publiku, a potom trećim i četvrtim dokazao svu ljepotu režije i umjetničkog dojma predstave u cjelini.

Nešto slično tome pozorišna publika je imala priliku da vidi i u najnovijoj predstavi Gradskog pozorišta iz Podgorice, “Dulsineja i Servantes” (12+), 14. oktobra na velikoj sceni KIC-a “Budo Tomović”, jer se nova zgrada Gradskog i dalje sređuje kao Skadar na Bojani, “a ka’ će bit’, to ne zna ni Živkova Đekna”, pošto je riječ, očito, o još jednom građevinskom promašaju, pa ni na Zapadu ni kod nas na Istoku nema ništa novo.

Predstavu je po tekstu naše dramske spisateljice Dragane Tripković režirala Snežana Trišić, srpska pozorišna rediteljka i profesor univerziteta, koja je kao student generacije završila pozorišnu i radio režiju na FDU u Beogradu, gdje je sada i šefica katedre, a dosad dobitnica oko dvadeset uglednih priznanja, i član Umetničkog saveta Sterijinog pozorja od 2017. godine.

Komad je postavljen uz naznaku da je posebno namijenjen djeci, i to uzrastu 12+, što je u startu podrazumijevalo i imperativ da, prvenstveno za ovu populaciju, ne smije biti razvučen, da treba da plijeni pažnju mladih tokom trajanja.

U ovom slučaju, neosporno talentovana Dragana Tripković napravila je tekstualni propust pišući pretjerano dug uvod u komad, koji se na sceni rastapao prvih skoro sat vremena, sve dok se, srećom, došlo do ljubavnog zapleta, a predstava na primorske i morske teme tek tada krenula punim jedrima.

Na tekstualnu koncepcijsku grešku nadovezala se i rediteljka Snežana Trišić, ne želeći, ili nemajući snage da štrihuje glomazni uvodni dio dramskog štiva. Vjerovatno da se i minutažom od oko dva sata ukaže na ozbiljnost rada na predstavi, ali se to u praksi upravo pokazalo kao klasični bumerang, koji se obio o glavu nama, gledaocima, posebno onim od 12+, koji su se junački dosađivali i prvu polovinu predstave usmjeravali na svoje mobilne telefone.

Autor ovog osvrta ističe još jednom da u Crnoj Gori ne postoji pozorišna kritika, da se osvrti svode ili na zlobna nipodaštavanja cjelokupnog dramskog projekta, ili sposobni kritičari idu politikom nezamjeranja pa kritikuju iza sedam velova, a ovaj tekst, uz pokušaj objektivnog sagledavanja predstave kao cjeline, ne sadrži nijednu od dvije navedene krajnosti.

Ni objašnjenje rediteljke da je kompletnom ansamblu bilo važno da kroz priču o ulcinjskim gusarima i njihovom susretu sa Servantesom “zapravo pričamo o nama danas”, takođe ne predstavlja nešto novo, jer se takav pristup najčešće u predstavama i podrazumijeva kao jedan od ukupnih scenskih ciljeva.

Stoga se i povodom ove predstave nameće realno pitanje: kako, prvenstveno, kod autorice teksta i rediteljke nije postojao osjećaj mjere, kontrolni časovnik za dosadu, pa nijesu zapazile ono što je sva publika zapažala tokom prvih sat vremena – da je ekspozicija predugačka, da je atmosferu u gradu iz vremena prošlog bilo sasvim dovoljno obojiti sa petnaestak minuta lijepe dramske igre i svih pratećih scenskih efekata, a na maltretirati gledaoce skoro šezdeset minuta uvodnim uvodima uz dosađivanje publike, koja je prvenstveno došla da vidi nešto interesantno.

U svakom slučaju, neprihvatljivo je da ekspozicija traje pola vremena trajanja cijele predstave, a svi ostali, redom, pozorišni parametri da traju tokom drugog sata, uz neopreznost da se dvosatnom igrom izmori, posebno, mlađa populacija, koja se za prvih sat vremena pitala, kao i autor ovog prikaza: “Na šta će sve to, što se dešava, uopšte izaći, i o čemu se tu radi?”

Kad je riječ o dramskom ansamblu Gradskog pozorišta prvenstveno se vidi da je došlo do snažne smjene generacija, ali nikako ne na nauštrb kvaliteta, tako da je ukupno devetnaest, većinom mladih lica, zračilo i ljepotom talenta i mladosti. Ali i odgovornog odnosa prema ulogama, uz visok stepen uživljavanja, te toliko pominjane empatije.

Mora se priznati da predstava sadrži sve pozorišne elemente, sjedinjene u jedan scenski iskaz, upočetku, nažalost, razvučen do u nedogled.

Ali se mora priznati da je cjelokupan komad nakon dosadnih sat vremena najednom doživio sjajan preobražaj i predstava bljesnula u svoj svojoj ljepoti, što su i sami glumci osjetili i krenuli u izvrsna nadigravanja na otvorenoj sceni, a publika se probudila iz dremeža, začuđena izvrsnim preokretom i hvatanjem izgubljenog priključka.

Svakako, ne treba zanemariti maštovitost rediteljke sve do nivoa akrobatskih scena, stilizovanih duela mačevima, do vješto urađenih masovki, i kompletnog dramskog štimunga u drugom dijelu komada pod velom ljubavi Dulsineje i Servantesa, uz diskretnu najavu hepienda, bez šaržiranja, pa je publika netremice odgledala drugi dio, i na kraju sve aktere nagradila ovacijama, opraštajući svima zamornu prvu polovinu komada.

Kada je riječ o kompletnom dramskom ansamblu, treba istaći da nije bilo nijednog slabog mjesta, i da smo na sceni vidjeli neku novu mladu gardu, željnu dokazivanja i dramskih sukoba i nadigravanja, a sve to može samo da raduje.

Ne treba prećutati i činjenicu da je autorica teksta, Dragana Tripković, u drugom dijelu komada iskazala raskošan dramaturški talenat, uz akcenat na našem domaćem mentalitetskom sukobljavanju likova, što je rezultiralo smijehom i aplauzima publike.

Scenografija je bila izvrsna, uz mali eho već viđenog kad je riječ o predstavama za mlađu populaciju na temu primorskih pejzaža.

Kostimi su, mora se priznati, obilježili cijelu predstavu i dramski ugođaj, te bi jednom, pored odgovornih za kostime, trebalo konkretno navesti i imena šnajderki koje su ostvarile vrhunske domete u svom fahu, vaspostavljajući jednu raskošnu, minulu epohu na sceni.

U predstavi, u tzv. “ostalim ulogama”, igraju: Goran Slavić, Miloš Pejović, Vanja Jovićević, Omar Bajramspahić, Mina Mićović, Pavle Ilić, Stefan Vuković, Itana Dragojević, Vukan Pejović, Miloš Kašćelan, Milo Perović, Nada Vukčević, Ivona Raković, Anđela Radović, Danica Rajković, Sejfo Seferović i Andrea Drašković.

Uz čestitke kompletnom ansamblu sa nadolazećom snagom i talentima, možda bi ipak trebalo ukazati na dva detalja.

Omar Bajramspahić je, kao dragocjen član ansambla, igrao dvije uloge, i obje uspješno, ali je možda za mlađu populaciju ipak djelovalo pomalo čudno otkud jedan te isti lik u dva kostima, zašto je to tako, i šta to znači u predstavi, te je o tome trebalo razmisliti.

Poseban slučaj predstavlja udio glume Nade Vukčević, kao, realno, mnogo iskusnije glumice od većinom mladog ansambla. Svojim izlaskom na scenu, bez pretjerivanja, rijetko viđenom empatijom u sjenku je bacila cijelu mladu ekipu. A to je bilo i za očekivati imajući u vidu snagu njenog unošenja u lik, i njenu glumačku zrelost, pa je to djelovalo pomalo čak disonantno. Ali Vukčevićeva za to ne snosi nikakvu krivicu, niti je trebalo da igra sa manje žara i unošenja u lik koji tako impresivno, sugestivno na sceni donosi.

A kad je riječ o glavnim protagonistima, treba reći da je Emir Ćatović na sveden način igrao zaljubljenog Servantesa, uz fine emotivne valere i suzdržane emocije junaka koji predosjeća ljubavnu romansu, sa kojom ne prenagljuje, i sam se čudeći božjoj promisli i pojavi mlade, ali i agresivne Dulsineje,

Ovu junakinju izvrsno igra mlada nada crnogorskog glumišta Lara Dragović. Po njenim scenskim nastupima jasno se vidi da u narednom periodu dobijamo glumačku zvijezdu u usponu, čija biografija obećava, pa i nije slučajno dobila glavnu ulogu. Dragovićeva je izvrsno odigrala složeni lik agresivne djevojke , kod koje se izdaleka javljaju ljubavni nagovještaji, uz fine slutnje i strepnje, u stilu pjesama Desanke Maksimović, pri čemu prvo treba da suzbije svoju aroganciju.

Na kraju, uz svođenje utisaka, ostaje pitanje, da li će autorica teksta i rediteljka imati snage za dovogor da štrihuju tekst i predstavu u prvoj polovini, čime bi je dinamizovale, i, prvenstveno, napravile prijemčivijom za ciljanu publiku 12+. Ali i sve ljubitelje teatra, koji će se susresti sa ovim komadom, i pritom se zasad smarati prvim dijelom, i radovati se drugom, izvrsnom u svakom smislu na planu cjelovitog dramskog ugođaja.

Efektnu scenografiju je uradio Darko Nedeljković, kostime Tijana Todorović, muziku Irena Dragović, scenski pokret i koreografiju Slavka Nelević, songove Dragana Tripković, lektorka je Dubravka Drakić, korepetitor Davor Novak, asistentkinja kostimografije je Mia Đurović, a asistentkinja scenografa Vida Nedeljković.