Poziv Banke hrane: Donirajte višak hrane ugroženima

Nevladina organizacija Banka hrane pozvala je savjesne građane Crne Gore da doniraju višak hrane ljudima u teškoj situaciji ili da se obrate mnogobrojnim narodnim kuhinjama i udruženjima koja brinu o ugroženima.

“Pogledajte oko sebe, obiđite vaše naselje, raspitajte se i posmatrajte ljude koji se stidljivo vrzmaju oko kante za smeće. Obratite im se i ponudite nešto vaše hrane. Ukoliko vam je to komplikovano, barem odvojite uredno višak nekvarljive hrane u jednu čistu kutiju i ostavite je pored kontejnera, kako bi bila vidljiva prolaznicima”, kazali su iz Banke hrane.

Oni su naveli da se, prema informacijama stručnjaka, pred velike praznike kupuje u prosjeku i do 40 odsto više namirnica nego inače, kao i da se ta hrana uglavnom baca, iako bi dobrodošla onima čiji je tanjir prazan.

“U rješavanju tog problema važno je da osvijestimo koje su realne potrebe nas ili naše porodice i da shodno tome racionalno kupujemo. Da bi se bilo koja namirnica proizvela potroši se ozbiljna količina resursa. Kada, svesni te informacije, pomislimo na to da trećina te hrane završi na otpadu, zaključimo da je problem ozbiljan”, navodi se u saopštenju.

Iz Banke hrane su upozorili da je proizvodnja hrane vodeći uzrok raskrčivanja šuma, masovne potrošnje vode i gubitka raznovrsnosti života na Zemlji. Ozbiljan potencijal za umanjenje problema sirimaštva je hrana koja se svakodnevno baca.

“U zemljama EU-a se godišnje po različitim sektorima baci oko 88 miliona tona hrane, a istovremeno je četvrtina građana izložena riziku od siromaštva. Velika količina hrane propadne već u samom startu, na polju gdje se proizvede, u njenom ubiranju i selekciji prije prvog transporta”, rekli su iz Banke hrane.

Oni su dodali da se nakon toga ozbiljna količina hrane izgubi u procesima prerade, tokom transporta, u trgovinskom i ugostiteljskom sektoru, ali se procentualno najviše baci u domaćinstvima, čak 53 odsto.

“U našoj kulturi postoji određen strah od toga da neko ostane gladan. U rješavanju tog problema, važno je da osvijestimo koje su realne potrebe nas ili naše porodice i da shodno tome racionalno kupujemo. Time ne samo što štedimo novac, takođe i spašavamo planetu”, poručili su iz Banke hrane.

Oni su dodali da se u Crnoj Gori još ne govori o Zakonu o viškovima hrane, iako je Banka hrane pozivala nadležne da se odgovorno odnesu prema tom problemu još u januara 2012. godine kada je usvojena rezolucija Kako izbjeći bacanje hrane, koju je usvojio Evropski parlament.

“Po ugledu na druge razvijene zemlje poput Francuske, zakon bi ponudio poreske olakšice kompanijama koje doniraju hranu u humanitarne svrhe umjesto da dopuste da se pokvari i propadne”, rekli su iz Banke hrane.

Oni su kazali da bi se bacanje hrane trebalo smanjiti 50 odsto do 2030. godine, a da se shodno tome više od 50 evropskih propisa trenutno odnosi na taj problem. Iz tih propisa proizlaze nacionalni o porezima, fitosanitarnim mjerama, trgovini, humanitarnim udruženjima ili rokovima do kada je neka hrana ispravna.

“Predmet analize i prilagođavanja evropskim propisima je i obilježavanje namirnica sa ‘upotrebljivo do’ u fleksibilniju ‘najbolje upotrebi ti do’, čime se otvara mogućnost velikim trgovinskim lancima i drugim donatorima hrane da veliki dio hrane za koju se dosad smatralo da joj je istekao rok – stigne do onih kojima je neophodna”, saopšteno je iz Banke hrane.

Oni smatraju da je na poklonjenu hranu nepotrebno plaćanje poreza na dodatu vrijednost (PDV), jer se na taj način stimuliše doniranje u humanitarne svrhe, što naravno zahtijeva izmjenu propisa u skladu sa evropskim.

“Mjere su potrebne na svim nivoima, od promjene pakovanja i uvođenja većih sniženja za hranu čiji se rok upotrebe približava kraju, do obrazovanja zajednice i zakonskih normi. Vlada bi morala da se što prije pozabavi pitanjima gdje je hrana koja preostane nakon mnogobrojnih proslava i da li proizvođaći, trgovci i domaćinstva imaju opciju kome te viškove da poklone”, navodi se u saopštenju.

Banka hrane, kako su kazali njeni predstavnici, nema mogućnost preuzimanja donacija, iako devet godina radi u kontinuitetu, a nema zaposlene, kancelariju, magacin, auto, ni novac za funkcionisanje na profesionalnom nivou.