Podrška sudijama Specijalnog odjeljenja Višeg suda u Podgorici
Zahtjev sudija Specijalnog odjeljenja Višeg suda u Podgorici predstavnicima vlasti za poboljšanje uslova rada mora biti apsolutni prioritet Sudskom savjetu, Ministarstvu pravde, Vladi Crne Gore i Skupštini Crne Gore, jer je tih osmoro sudija na braniku cijele države od organizovanog kriminala, poručili su Tea Gorjanc Prelević izvršna direktorica Akcije za ljudska prava (HRA), Veselin Radulović advokat i saradnik HRA na analizama rada Sudskog savjeta i Tužilačkog savjeta i Darka Kisjelica advokatica i saradnica HRA na analizama poštovanja prava na suđenje u razumnom roku.
“Njihov javni apel je jedan nesvakidašnji i hrabar potez, koji uliva nadu, jer u postojećim nemogućim uslovima pokazuju namjeru da nastave s radom, a nijesu objavili da daju ostavke ili da idu na bolovanje. Time njihov apel predstavlja još veću obavezu za sve koji su nadležni da im obezbijede adekvatne radne uslove”, ističu u saopštenju Gorjanc Prelević, Radulović i Kisjelica.
Akcija za ljudska prava (HRA) posebno pozdravlja i izraženu spremnost sudija Specijalnog odjeljenja Višeg suda da prođu veting.
“Taj neophodan proces doduše ne služi ubrzavanju suđenja, već tome da suđenja odgovore svrsi, da dovedu do pravde, i da se poveća povjerenje u one koji tu pravdu sprovode. Osam sudija Specijalnog odjeljenja su argumentovano upozorili da je ukupan obim posla tog odjeljenja, u vidu broja zaostalih predmeta (162), priliva predmeta (sedam, samo u septembru) i očekivanog priliva takav da zahtijeva mnogo veći broj sudija koji bi se bavili tim najsloženijim krivičnim predmetima”, navode u saopštenju.
Prema njuhovim riječima veliki broj predmeta i deficit kadra, uzrokovao je prosječno trajanje prvostepenog postupka u tom odjeljenju od 482 dana, sudeći po Godišnjem izvještaju o radu za 2023. godinu.
“S obzirom na postojeću dinamiku, izvjesno je da će broj dana za 2024. godinu biti veći. HRA očekuje da prvenstveno Sudski savjet, a onda i ministar pravde, ministar finansija, kolege sudije i cjelokupna javnost, u skladu s nadležnostima, hitno pomognu prvenstveno rad Specijalnog odjeljenja Višeg suda u Podgorici, koje je pred kolapsom, a onda i ostalim sudovima u kojima je stanje posebno teško”, kaže se u saopštenju.
Sudski savjet bi, smatraju, trebalo hitno da organizuje sastanak sa predsjednikom Višeg suda u Podgorici, koji je i sudija Specijalnog odjeljenja. Tema tog sastanka treba da bude povećanje broja sudija, sudijskih savjetnika, zapisničara i pripravnika.
“U pogledu nedostajućih sudija, treba hitno obezbijediti da u Specijalno odjeljenje Višeg suda u Podgorici na ispomoć dođu sudije iz Apelacionog suda, Višeg suda u Bijelom Polju ili i Vrhovnog suda. S druge strane, Sudski savjet mora da ubrza postupak izbora četvoro sudija u Viši sud u Podgorici, koji traje od aprila, i koji je odložen jer još nijesu donijeta Pravila za ocjenjivanje. Neophodno je ubrzati i izbor šest savjetnika po javnom oglasu iz jula ove godine, da bi se sudijama olakšao rad i unaprijedila efikasnost”, smatraju potpisnici saopštenja.
Podsjećaju da je neophodan i hitan izbor predsjednika Vrhovnog suda, koji je nedopustivo dugo u VD stanju, već četiri godine. Ističu da bi poželjno bilo i da novi predsjednik Vrhovnog suda ima iskustvo rada u Specijalnom odjeljenju Višeg suda u Podgorici.
“Prostorni kapaciteti Višeg suda u Podgorici, prije svega u pogledu sudnica, moraju da se povećaju. U tome bi mogao da pomogne i Osnovni sud u Podgorici, Pravni fakultet Univerziteta Crne Gore, Opština Podgorica i Narodna biblioteka „Radosav Ljumović“. Sve su to zgrade u okruženju Višeg suda koje raspolažu prostorijama koje bi mogle da posluže i za suđenja, dok se ne izgradi Palata pravde. Takođe, za suđenja u kojima je manje učesnika u postupku mogle bi se koristiti i sudnice u Apelacionom i Vrhovnom sudu”, navodi se u saopštenju.
Rad na izmjenama Zakonika o krivičnom postupku mora biti ubrzan, nagkašavaju, tako da se onemoguće ili obeshrabre zloupotrebe koje imaju za cilj neprestano odlaganje suđenja. Predloge samih sudija treba prioritetno uzeti u obzir.
“Ministarstvo finansija mora bez odlaganja pripremiti budžetski paket za neophodna personalna, prostorna i tehnička unaprijeđenja za rad Specijalnog odeljenja Višeg suda. Sudijama treba povećati plate i konačno obezbijediti svu potrebnu opremu za snimanje suđenja, po uzoru na sudove iste nadležnosti u okruženju koji je odavno imaju. Odnos vlasti u Crnoj Gori prema rješavanju ovog ozbiljnog problema je pokazatelj njene posvećenosti vladavini prava i spremnosti da državu uvede u Evropsku uniju”, zaključuju Gorjanc Prelević, Radulović i Kisjelica.
(CdM)