Otvoreni Balkan: Najbolje ekonomsko rješenje za region i put ka EU!

Otvoreni Balkan je koncept koji poslednjih godina bruji u Crnoj Gori kao i u zemljama regiona. Ovaj model je predstavljen javnosti kao koncept koji predstavlja budućnost regiona, a nedavno je poprimio još interesantnije oblike jer ga je podržao zamjenik pomoćnika sekretara SAD-a za region Zapadnog Balkana Gabrijel Eskobar, koji je dosta prepoznat i zastupljen u crnogorskoj politici

Otvoreni Balkan je primarno poznat kao ekonomska inicijativa – čak i nasljednik modela mini-šengena koji je predstavljen kao balkanska simulacija Evropske Unije, ali i model koji će podstaći evrointegracije. Zvanična Podgorica koja je u periodu pokretanja ove inicijative držala skeptičan stav po ovom pitanju, ali se i politička situacija od tad promijenila smjenom DPS režima, odnosno, danas se već čuju optimističnije poruke ka ovoj inicijativi.

Gdje je Crna Gora u konceptu?

 

Zvanična Podgorica je od aktuelizovanja ove ideje držala jako skeptičan stav povodom ovog konkretnog pitanja. Predsjednik Crne Gore Milo Đukanović rekao je svojevremeno da je Crna Gora posvećena regionalnim inicijativama i da će u narednom periodu učestvovati u razgovorima o mini-šengenskom prostoru i doprinijeti da region Zapadnog Balkana u bliskoj budućnosti ostvari evropske integracije.

„To znači da čvrsto vjerujemo da su regionalne inicijative odlična prilika za izgradnju poverenja i na toj osnovi za ostvarivanje saradnje koja će doprineti razvoju regiona u celini.” kazao je on.

Predsjednik vlade svojevremeno je kazao kako smatra da su evrointegracije prioritet za Crnu Goru, ali i da ostaje otvoren za sve modele saradnje regiona.

„Za nas je EU glavni prioritet i završna stanica na reformskom putu. Ako na Open Balkan gledamo kao aleternativu EU onda mi nismo za to, ali nisam siguran da je ova inicijativa u koliziji sa evropskim integracijama. Naprotiv, svaki vid dublje saradnje, vodio bi brže reformama. Cilj je da radimo na pomirenju, ali i na poboljšanju životnog standarda. Dva su najvažnija „stuba“ transformacije regiona – vladavina prava i ekonomija“, istakao je Abazović.

Abazović je takođe dodao da je „najvažnije  da se poveća poverenje između država u regionu, i da bi se to desilo mora da postoji komunikacija, a to se dešava samo dva puta godišnje – u Berlinu i Beču gde smo se sreli sa premijerima prošlog juna, gde se razgovara i popije kafa, i niko više ni sa kim ne komunicira. Mislim da je to pogrešan način. Ne znam ko je taj koji voli da čeka na granici“.

Otvoreni Balkan podržavaju i EU i SAD

 

Specijalni predstavnik EU za dijalog Beograda i Prištine Miroslav Lajčak saopštio je  da “region nije sam” i da “EU stoji uz države Zapadnog Balkana”.

“EU je ovdje sa vama i EU će vam pomoći da se nosite sa posljedicama rata koje se odnose na izbjeglice, ekonomske i socijalne efekte i bezbjednost. EU ima plan da pomogne zemljama regiona”, rekao je Lajčak.

Lajčak je ocijenio i da su efekti rata učinili proces proširenja politički živim I podsjetio da proces proširenja se zasniva na zajedničkim vrijednostima.

“Veoma je važno da zemlje regiona pokažu da dijele taj sistem vrijednosti. Region ne može čekati. Ova tragedija (u Ukrajini) je prilika za region i na regionu je da je iskoristi”, poručio je Lajčak.

“U protekloj godini pokrenuli smo ekonomski dijalog SAD i Crne Gore, ojačali evropsku energetsku bezbjednost kroz projekte u Albaniji i Hrvatskoj i imali značajna ulaganja američkih firmi u Srbiji. Naši partneri na Zapadnom Balkanu su spremni za integraciju sa jedinstvenim tržištem EU, a mi nastavljamo da ih podržavamo. Regionalne inicijative kao što su Zajedničko regionalno tržište EU, Otvoreni Balkan i Zelena agenda pokazuju da su dublja ekonomska integracija i saradnja neophodni za održivi rast i članstvo u EU”, kazao je Gabrijel Eskobar, izaslanik američke administracije za Zapadni Balkan.

Takođe, uvjeren je da postoje kako se izrazio, znatne mogućnosti za američka preduzeća – za šta je potrebno jačanje vladavina zakona, borba protiv korupcije i povećanje transparentnosti.

“Neophodne reforme će doprinijeti napretku, pružiti prioritet održivim investicijama i čistoj energiji i zaustaviti odlivgrašana. To će uticati na smanjenje politički vođena ulaganja spoljnih aktera i izgraditi temelje za dobrosusjedske odnose i stabilnu upravu. Indikatori napretka ka evropskim integracijama Zapadnog Balkana uključuju dublju regionalnu saradnju i rastući demokratski i ekonomski razvoj”, rekao je Eskobar tokom pretresa.

“Evropa, slobodna, cjelovita, prosperitetna i u miru – je u vitalnom interesu Sjedinjenih Država i u osnovi naše politike”, utvrdio je Eskobar – uz napomenu da je Zapadni Balkan u središtu te vizije – iako je, kako kaže, njegov potencijal neispunjen.

 

Iz gore navedenog se može zaključiti da u Crnoj Gori i dalje postoji skepticizam, naročito uzevši u obzir mišljenja da je Otvoreni Balkan „optužen“ da je velikodržavni projekat ili Velike Srbije ili Velike Albanije, zavisi iz koje perspektive se ovaj koncept posmatra, iako je suštnski OB prosto jačanje ekonomske saradnje regiona, kao i otvaranje granica od čega bi Crna Gora zaista imala benefite, ponajviše ekonomske.

Otvoreni Balkan je prvi konkretan korak putu ka EU, pogotovo imajući u vidu da ga podržavaju i EU i SAD koji daju nedvosmislenu podršku da zemlje Zapadnog Balkana budu dio Evrope, ali i još jedan dokaz da će se Crna Gora i okruženje razvijati na ekonomskom planu i doprinijeti konačnom pomirenju i napretku čitavog regiona.