Orban izbacuje njemačke kompanije iz Mađarske

Orbanova vlada nastoji da svori nacionalne teškaše u određenim sektorima tako što ograničava i otežava djelovanje stranih kompanija, što je dovelo do toga da se određen broj njemačkih kompanija više ne osjeća „dobrodošlo“ u Mađarskoj, piše njemački list.

Mađarski premijer Viktor Orban bio je veoma predusretljiv prema njemačkim investitorima ranije u svojoj karijeri, ali se ovakvo stanje stvari u poslednje vreme drastično promijenilo.

Kako navodi „Špigl“, ovaj trend je počeo sa Orbanovom najavom da se veći dio mađarske industrije mora naći u mađarskim rukama, nakon čega su zakonodavci u Budimpešti donijeli niz propisa koji su otežali poslovanje stranih kompanija.

Metoda koju koristi Orbanova vlada za ostvarivanje ovog cilja sada je dobro poznata vlasnicima njemačkih kompanija, piše njemački nedeljnik.

Prvo, neželjeni investitori bivaju sputani birokratskim ograničenjima i uslovima, da bi zatim dobili ponude za preuzimanje (dijela) vlasništva od mađarskih preduzetnika, za koje njemački list tvrdi da su nerijetko bliski mađarskom premijeru.

Iako se rijetko koja od njemačkih kompanija usuđuje da javno protestuje zbog nastojanja mađarske vlade da osnaži domaće proizvođače, generalni direktor izdavača školskih udžbenika „Klet“ iz Štutgarta (prisutan i u Srbiji) Filip Hausman istakao je da Budimpešta želi da strane kompanije budu u „nepovoljnom položaju“ u sektorima gde mađarska vlada želi da stvori nacionalne korporativne „teškaše“.

„Neke njemačke kompanije se više ne osećaju dobrodošlo u toj zemlji“, istakao je Hausman, ukazavši da sigurnost njihovih investicija „više nije zagarantovana.“

Povratak mađarskog građevinskog sektora u ruke Mađara

U slučaju građevinskih kompanija i proizvođača cementa, tu je i propis kojim se stranom preduzeću dodaje 90 odsto „dodatnog rudarskog nameta“, a za koji njemačke kompanije kažu za „Špigl“ da im nanosi novčane gubitke sa svakim prodatim džakom cementa.

Još jedna uredba podrazumijeva da podružnica stranih kompanija može izvoziti robu van zemlje samo uz posebnu dozvolu, a treća obavezuje kompanije da proizvode cement u mađarskim kamenolomima prema državnim specifikacijama.

„Špigl“ dodaje da je Orbanov ministar građevinarstva Janoš Lazar pre nekoliko nedelja objavio nacrt Zakona o građevinarstvu, kojim bi se, kako navodi nemački list, ta „industrija konačno stavila pod komandu države.“

Ukoliko ovaj pravni akt stupi na snagu početkom jula kako je najavljeno, vlasti mogu gotovo po volji da diktiraju obim proizvodnje i cijene stranim proizvođačima cementa. Većina materijala bi morala da se isporuči novoj mreži nacionalnih trgovaca građevinskim materijalima koji bi dominirali tržištem. Ako bi strani vlasnici htjeli da se odreknu svojih preduzeća, država bi imala pravo preče kupovine.

Sljedeći primjer građevinske industrije, „Špigl“ slučajem nemačkih kompanija „Hajdelberg materijals“ i „Švenk cement“ ilustruje kako mađarske kompanije već sada koriste ove okolnosti kako bi preuzele poslove od stranih preduzeća.

Te dve firme su, piše njemački list, nedavno dobile pismo od neimenovanog mađarskog preduzetnika u kome on navodi da je vlasnik „grupe kompanija koje se intenzivno razvijaju“, te da želi da otkupi udeo vlasništva u njihovoj mađarskoj podružnici.

Imajući u vidu nepovoljnu poslovnu poziciju dveju njemačkih kompanija, pismo mađarskog preduzetnika se svodi na „ponudu koju one neće moći da odbiju“ u stilu don Vita Korleonea, kako to vidi njemački list.

„Očigledno je da vlada želi da izvrši pritisak na strane proizvođače cementa da prodaju svoje kompanije“, žali se jedan menadžer „Hajdelberg materijalsa“ „Špiglu“.

Reakcije EU

Orbanova vlada je uspjela da ne antagonizuje njemačke investitore u cjelosti, piše „Špigl“, zato što se strategija osnaživanja domaćih preduzeća primjenjuje samo u ograničenom broju izabranih sektora, dok se u oblastima gde to Mađarskoj ide u prilog, kao što je automobilska industrija, poslovanje njemačkih teškaša odvija neometano.

Ipak, strategija vlade u Budimpešti nije prošla neopaženo u EU.

„Sve dok Orban istrajava u svojim napadima na strane kompanije, novac iz evropskih fondova neće poteći u Mađarsku“, citira „Špigl“ šeficu Komiteta za budžetsku kontrolu Evropskog parlamenta i Njemicu Moniku Holmajer, prethodno podsetivši da EU trenutno uskraćuje Mađarskoj pristup fondu za oporavak od pandemije u vrijednosti od 5,8 milijardi evra, a da bi mogla zamrznuti i 7,5 milijardi strukturne pomoći zbog mađarske prakse biranja izvođača javnih radova.

„Neizvesno je ko će pobijediti. Nova antiorbanovska alijansa u evropskoj politici ili blagoglagoljiva poslovna udruženja“, zaključuje „Špigl“.