Opština Mojkovac organizovala okrugli sto „Vanvremenski Hugo Grocijus i ljudska prava u kontekstu potreba lokalne zajednice

Opština Mojkovac organizovala je juče okrugli sto pod jedinstvenim nazivom: Vanvremenski Hugo Grocijus i ljudska prava u kontekstu potreba lokalne zajednice. Okrugli sto je održan pod temom: „Prirodno pravo u korelaciji sa članom 23. Ustava Crne Gore“.

Govornici na okruglom stolu bili su: prof. dr Nebojša Vučinić, profesor Pravnog fakulteta, Univerziteta Crne Gore i bivši sudija Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu, zatim, Gorica Đalović, predsjednica Osnovnog suda Bijelo Polje i Aleksandar Perović, izvršni direktor, NVU Ekološki pokret „Ozon“ Nikšić. Moderator okruglog stola ispred Opštine Mojkovac je bio Dejan Minić.

Prisutnima se u ime Opštine Mojkovac obratio predsjednik Vesko Delić koji je u svom uvodnom obraćanju, između ostalog naveo, da ovaj događaj u svojoj biti ne odstupa od uobičajenih formi naučnih skupova koji za osnovni cilj imaju diskusiju na određenu temu, ali da u isto vrijeme predstavlja svojevrsnu posebnost, imajući u vidu da ga na ovakav način Opštine Mojkovaca organizuje po prvi put, kao i da je Opština Mojkovac prepoznala potrebu za okupljanjem stručne javnosti koja bi u jednoj korektnoj atmosferi uz neizostavnu diskusiju imala priliku da na najbolji način učestvuje u društvenim dešavanjima na lokalnom nivou uz mogućnost davanja stručnog doprinosa.
„Poštovanje zagarantovanih ljudskih prava je za manje lokalne zajednice od izuzetnog značaja, jer se iz manjih sredina slika o tome nerijetko lako prenosi i na mnogo veće sredine, i to kao dobar primjer iz prakse koji svi mogu primijeniti, što u konačnom ima za cilj sveukupno bolje stanje u mnogim sferama društva, kao i da Mojkovac zaslužuje priliku da u budućem periodu privuče mnoge stručnjake koji bi na razne teme iz oblasti ljudskih prava mogli da diskutuju i da donose zaključke, čime će dati svoj doprinos ukupnom kulturološkom i naučnom razvoju Mojkovca ali i Crne Gore“, istakao je Delić.

Osim navedenog Opština Mojkovac, kazao je on, ima u planu i davanje naziva jednoj ulici u Mojkovcu po Hugu Grocijusu, koji je bio istaknuti holandski pravnik i diplomata ali i jedan od utemeljivača međunarodnog prava uz nadu da će njegova ličnost spajati sve građane Mojkovca, posebno mlade koji žele da se bave izučavanjem prava i diplomatije, a koji će svakako imati mogućnost da uzmu učešće na ovom i budućim događajima koji se budu organizovali pod navedenim sloganom, što je svakako dodatni cilj koji smo postavili a koji želimo u kontinuitetu da ostvarujemo.

Okupljenima se obratila i Milica Kravarušić studentkinja, Pravnog fakulteta – Univerzitet Crne Gore iz Podgorice, koja je pročitala prigodan govor o Hugu Grocijusu, u kojem je pored ostalog navedeno da on nije neosnovano nazvan ocem međunarodnog prava jer je izuzetno doprinio razvoju pojma ,,pravo“ ali i nastavio temeljna učenja i ideologije svojih prethodnika: Platona, Sofokla, Aristotela, Tome Akvinskog i mnogih drugih.

Podsjetimo, Hugo Grocijus je bio jedan od prvih koji je izričito definisao ideju jednog društva država, kojim se ne upravlja silom ili ratom već stvarnim zakonima i zajedničkim dogovorom za sprovođenje istih. Istorijski gledano Vestfalski mir iz 1648. godine je odraz upravo ove Grocijusove jedinstvene ideje međunarodnog društva, koja će tek u XIX i XX vijeku biti aktuelizivana do nivoa kakvog ga danas poznajemo, ali ova ideja Grocijusovog jednog društva država se ne može posmatrati bez koncepta vladavine prava i pravne države, koji u današnjem vremenu predstavljaju osnov svih demokratskih društava.

Na skupu je prezentovana i anketa koja je sprovedena isključivo za potrebe okruglog stola među maturantima J.U.S.M.Š. „Vuksan Đukić“ u Mojkovcu, kao i među građanima Mojkovca.

Okrugli sto je svojim govorom otvorio bivši sudija Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu prof. dr Nebojša Vučinić koji je govorio o zagarantovanom pravu na zdravu životnu sredinu u korelaciji sa potrebama lokalne zajednice sa posebnim osvrtom na međunarodnopravnu zaštitu ovog prava.

U tom smislu profesor se posebno osvrnuo na dva koncepta životne okoline i to antropocentričnu sredinu i ekocentričnu sredinu u smislu budućih strategija iz ove oblasti, pri čemu je precizirao da lično smatra da je ekocentrični pristup prihvatljiviji iz razloga što on nije samo deklarativnog karaktera.

Takođe, istakao je značaj odgovrnosti države na međunarodnom nivou po pitanju zaštite životne sredine uz primjere iz prakse Međunarodnog suda pravde koji se odnose na lokalne zajednice sa elementima ugrožavanja suvreniteta susjednih država u korelaciji sa važećim međunarodnim konvencijama i ugovorima iz Stokholma i Rio de Žaneira koji se tiču zaštite životne sredine. Profesor je dao i poseban osvrt na članove 1 i 59 koji su u vezi sa članom 23 Ustava Crne Gore uz konstataciju da se lokalne zajednice trebaju fokusirati na prevenciji i kontroli rizika u cilju sprovođenja ustavnih određenja o zagarantovanom pravu na zdravu životnu sredinu, pri čemu se posebno mora voditi računa o suzbijanju nelegalne eksploatacije šljunka iz rijeka, zatim nelegalne eksploatacije šuma kao i o krivolova.

Prisutni su bili zainteresovani za stav profesora Vučinića oko aktuelne teme otvaranja rudnika u Mojkovcu. Profesor je istakao da sva dokumentacija i planovi koji se tiču rudnika moraju biti transparentni i dostupni građanima. Takođe, istakao je da se mora naći balans između ekoloških i ekonomskih potreba građana opštine Mojkovac.

Predsjednica Osnovnog suda Bijelo Polje Gorica Đalović je govorila o krivičnim djelima protiv životne sredine u praksi suda, pri čemu je poseban akcenat stavila na činjenicu da je u nedostatku primjera iz prakse Osnovnog suda Bijelo Polje pripremila za ovaj okrugli sto primjere u posljednjih 15 godina koji se odnose na ova krivična djela i to za sve opštine na sjeveru Crne Gore koje su u nadležnosti Višeg suda iz Bijelog Polja u smislu „samo jednog pravosnažno okončanog predmeta za krivično djelo zagađenje životne sredine i dva primjera koji su u toku pred sudovima a tiču se nelegalne eksploatacije šljunka iz korita rijeke“.

Ona je u svom obraćanju pojasnila da je manjak primjera u praksi rezultat nedostatka validnih dokaza kao pogrešna kvalifikacija krivičnih djela, što prema njenom mišljenju iziskuje edukaciju svih koji postupaju u ovakvim predmetima, kako bi u konačnom imali adekvatnu zaštitu zakonskih ali i ustavnih određenja pojma životne sredine. Sudija Đalović je napravila poseban osvrt na sva krivična djela koja su iz ove oblasti predviđena Krivičnim zakonikom Crne Gore a koja su sadržana u posebnoj glavi 25 pod nazivom “krivična djela protiv životne sredine i uređenja prostora”.

Izvršni direktor NVU Ekološki pokret „Ozon“ iz Nikšića Aleksandar Perović je govorio o zagarantovanom pravu na zdravu životnu sredinu u korelaciji sa potrebama lokalne zajednice, uz navođenje prakse i dosadašnjih iskustva u ovoj oblasti, pri čemu je poseban akcenat stavio na adekvatnu primjenu Arhuske konvencije uz predlaganje opštini Mojkovac da formira jednu kancelariju Arhus centara na lokalnom nivou koja bi za glavni cilj imala obavještavanje javnosti o stanju životne sredine, što je u potpunosti u korelaciji sa članom 23 Ustava Crne Gore ali i zakonskim određenjima iz ove oblasti.

Kao pozitivan primjer je naveo uključivanje lokalnih medija i civilnog sektora čija uloga je velika po ovom pitanju, pri čemu bi lokalne vlasti trebalo da razmotre mogućnost postavljanja video table koja bi sadržala sve podatke o stanju životne sredine u gradu u realnom vremenu, što je jedino adekvatno i povoljno rješenje za građane da na kvalitetan način budu obaviješteni o tome.

Uspješnim održavanjem ovog okruglog stola Opština Mojkovac je pokazala spremnost za pokretanjem šireg društvenog dijaloga, a s obzirom na široku lepezu ljudskih prava koja su u osnovi ove ideje okljupljanja u Mojkovcu, za očekivati je da će u narednom periodu doći do još veće razmjene znanja, iskustava i razmišljanja, pri čemu je očigledno da je koncept prirodnog prava Huga Grocijusa u smislu potrebe za dijalogom o svim bitnim temama iz opsega zagarantovanih prava proklamovanih najvećim međunarodnim ugovorima, ustavom i zakonima našao svoje mjesto za okupljanje u Mojkovcu.