Da li će biti najavljene rekonstrukcije Vlade i ako hoće, kako bi taj proces trebalo da izgleda, zavisiće prvenstveno od poteza premijera Milojka Spajića (Pokret Evropa sad) prema “trouglu” Demokrate – Bošnjačka stranka (BS) – Demokratska narodna partija (DNP).
To proizilazi iz nezvaničnih razgovora s predstavnicima nekoliko vladajućih i opozicionih stranaka.
Prema koalicionom sporazumu o vlasti, rekonstrukcija bi trebalo da se obavi do kraja godine, ulaskom konstituenata nekadašnjeg Demokratskog fronta (DF) u izvršnu vlast – DNP-a Milana Kneževića i Nove srpske demokratije (NSD) Andrije Mandića.
Međutim, zbog zaoštrenih odnosu u vladajućoj većini, prvenstveno između Pokreta Evropa sad (PES) i Demokrata, te Spajića i Kneževića, moguće je nekoliko scenarija.
Jedan o kom se spekuliše je da premijer isključi iz kabineta Demokrate i zamijeni ih opozicionim BS-om. Taj scenario bi se, navodno, realizovao uz ostanak dijela funkcionera Demokrata u Vladi – potpredsjednika izvršne vlasti Moma Koprivice i možda ministra turizma Vladimira Martinovića, koji nekoliko mjeseci djeluju suprotno stranačkom vrhu. Koprivica slovi za najozbiljnijeg kandidata za ministra pravde ako aktuelni ministar Andrej Milović, čije je razrješenje juče predložio Spajić, bude smijenjen.
Druga mogućnost o kojoj se govori je da Demokrate ostanu u Spajićevom kabinetu, ali da im se smanji “kvota” pozicija koje pokrivaju, ne računajući one Koprivice i Martinovića, i da ta mjesta dobije neko drugi. Demokrate bi, prema nezvaničnim saznanjima “Vijesti”, u tom slučaju uskratile podršku Vladi. Ta partija se sukobila sa Spajićem zbog pitanja kadrovanja u sektoru bezbjednosti.
Eventualnim isključenjem ili odlaskom Demokrata, Spajićevom kabinetu ne bi bio ugrožen opstanak ako bi dobio podršku BS-a Ervina Ibrahimovića, nezvanično se saznaje da ta stranka nije od Spajića dobila formalnu ponudu za učešće u vlasti.
“Vijesti” su sredinom februara objavile da tadašnji potezi BS-a i Vlade svjedoče da je ta stranka jedan od potencijalnih kandidata za mjesto u izvršnoj vlasti. Naime, BS gotovo da nije kritikovao rad Spajićevog kabineta, koji je, s druge strane, neke od kadrova te stranke postavio na pozicije u vlasti.
Međutim, jedan od problema u priči s BS-om je da li bi njihov ulazak u Vladu prihvatio DNP. Knežević je u martu najavio da neće pristati na to ako poslanici BS-a glasaju za razrješenje Mandića s funkcije šefa parlamenta.
“… Ne možete jedno poluvrijeme igrati za Partizan, a drugo za Zvezdu”, poručio je tada on.
BS je glasao za smjenu Mandića, ali on nije razriješen. Čelnik NSD-a je nakon poteza BS-a govorio da nema ništa protiv toga da Ibrahimovićev partija uđe u Spajićev kabinet.
Ako bi, potencijalno, Demokrate i DNP, koji imaju sedam, odnosno četiri poslanika, “ispali” iz vlasti, ona bi mogla da opstane uz podršku BS-a sa šest parlamentaraca, ali bi u tom slučaju imala minimalnu podršku potrebnu za opstanak – 41 glas, pod uslovom da svi poslanici glasaju u skladu sa odlukama svojih partija. Aktuelnu većinu čini 46 poslanika.
Eventualnom ulasku BS-a u vlast, trebalo bi da prethodi dogovor o izmjeni koalicionog sporazuma. Sastanka lidera vladajuće koalicije, na kojem se rješavaju sporna pitanja, nije bilo od sredine maja, rečeno je.
Prema nezvaničnim saznanjima lista, Kneževićeva partija čeka da se ispune njihovi zahtjevi i da onda počnu razgovori o rekonstrukciji, za koju sagovornik kaže da misli da neće “ići tako brzo”.
DNP je krajem maja suspendovao podršku Vladi do ispunjenja više zahtjeva, nakon što je Crna Gora podržala na Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija (UN) usvajanje Rezolucije o genocidu u Srebrenici. DNP je naveo da je usvajanje rezolucije o genocidu u Jasenovcu najkasnije do kraja juna preduslov da bi oni uopšte razmatrali opciju dalje podrške Spajiću. Poručili su da nakon usvajanja rezolucije o Jasenovcu treba realizovati još nekoliko stvar – da dobiju detalje o najavljenom programu “Evropa sad 2”, da srpski jezik bude službeni, da krivična djela iz oblasti organizovanog kriminala ne zastarijevaju…
Međutim, njihovi poslanici glasali su prošle sedmice za zakone potrebne za dobijanje Izvještaja o ispunjenosti privremenih mjerila (IBAR) sa kolegama iz vladajuće većine.
Mandićeva i Kneževićeva partija pokrenule su pitanje rekonstrukcije krajem prošle godine, poručujući da bi taj postupak trebalo da uslijedi nakon novogodišnjih praznika, nekoliko mjeseci poslije toga ili u prvoj polovini 2024. godine. Isticali su da ne vide zašto ne bi dobili priliku da kroz rekonstrukciju doprinesu “rješavanju svih onih izazova pred kojima se nalazi 44. Vlada”.
U koalicionom sporazumu o vlasti piše da je rekonstrukcija planirana najkasnije do izglasavanja budžeta za 2025, što znači – do kraja ove godine. Navedeno je da se “u skladu s dosljednim i potpunim poštovanjem svih odredbi sporazuma”, premijer obavezuje da će se ona sprovesti.
U dokumentu je navedeno da će koaliciji “Za budućnost Crne Gore” (ZBCG), čiji su članovi bili NSD i DNP, nakon rekonstrukcije pripasti pet mjesta u Vladi. Tom savezu namijenjeni su potpredsjedničko mjesto za infrastrukturu, kao i resori saobraćaja, prosvjete, turizma i prostornog planiranja i urbanizma. NSD i DNP trenutno podržavaju Vladu bez učešća u njoj.
Dok ne dođe do rekonstrukcije, sporazumom je planirano da konstituenti ZBCG, “u cilju što jednostavnije tranzicije resora”, predlože državne sekretare u ministarstvima koja treba da dobiju, što je ispunjeno.
Spajićeva Vlada trenutno ima 19 ministarstava i 23 člana.
Spajić: Milović narušio ugled Vlade i većine
Spajić je u predlogu za razrješenje Milovića naveo da je Vlada preduzela niz aktivnosti na planu ubrzanja ekonomskog rasta, evropskih integracija i jačanja vladavine prava, i da je najveći broj članova njegovog kabineta iskazao “punu posvećenost tim prioritetima kroz profesionalni i lični angažman”.
S druge strane, navodi da Milović u više navrata nije bio “na liniji onoga što su bili prioriteti Vlade”, te da je “svojim djelovanjem bez prethodne konsultacije sa predsjednikom i članovima Vlade, narušio ukupan kontekst i ugled cijele Vlade, tako i parlamentarne većine čijom je podrškom izabran na funkciju ministra pravde”.
“S obzirom na to da Milović nije na adekvatan način odgovorio očekivanjima i zadacima, a da je od izuzetnog značaja za pravni i politički sistem da funkciju ministra pravde obavlja lice sa najvišim stepenom povjerenja od strane izvršne vlasti, uvjeren sam da je potrebno preduzetl neophodne korake i pristupiti razrješenju ministra pravde. U suprotnom, daljim obavljanjem funkcije dodatno bi se ugrozili interesi Crne Gore s aspekta unutrašnje i vanjske politike, kao i vrijednosti 44. Vlade koje se odnose na meritokratiju i jačanje demokratskih i depolitizovanih institucija”, piše u predlogu.
Spajić je pozvao Skupštinu da Milovića razriješi “po hitnom postupku”.
Premijer je preksinoć najavio da će tražiti razrješenje Milovića, koji ga je prethodno pozvao da to uradi, optužujući ga da partiju, Vladu i državu vodi u ponor. Spajić tvrdi da se Milović udružio sa šefom države Jakovom Milatovićem i pokrenuo “koordinisanu opstrukciju” Vlade.
Skupština Milovića ne može razriješiti “po hitnom postupku”, kako je tražio Spajić, jer se na taj način mogu usvojiti samo zakoni. “Vijestima” je iz Vlade rečeno da se “hitni postupak” pominje u takvim zahtjevima da bi se šefu Skupštine dalo do znanja da izvršna vlast hoće da se što prije završi taj proces, a da je na njemu da odluči kad će to učiniti.
Poslanica DNP-a Maja Vukićević kazala je sinoć u emisiji “Reflektor” na TV “Vijesti” da bi predlog o razrješenju Milovića mogao da bude uvršten pod tačku izbori i imenovanja šeste sjednice parlamenta, koja je otvorena, ali za koju nije utvrđen dnevni red ni termin nastavka.
Jedan poslanik pojasnio je nezvanično “Vijestima” da bi šef Skupštine mogao da predloži da se, iako je tačka izbori i imenovanja uvijek posljednja na dnevnom redu, prvo raspravlja o zahtjevu Spajića.
Mandić: Svađe nek sačekaju dobijanje IBAR-a
Šef parlamenta i NSD-a Mandić poručio je juče, komentarišući zahtjev o razrješenju Milovića, da ga brine da “u političkoj utakmici, političkom žaru, neko može prosto da ‘polomi stvari po kući’”.
“Želio sam da pozovem sve političke aktere… svi imamo različita mišljenja, ali imamo jedan cilj ka kome se krećemo i imamo javne stavove svih onih koji se kreću ka tom cilju odnosno koji su zaduženi da taj posao odrade umjesto građana Crne Gore, da ne komplikuju stvari i da se uzdrže, jer svaka rasprava ili politička svađa neka sačeka da prvo dobijemo pozitivan IBAR, pa nakon toga neka svi kažu jedni drugima šta žele”, rekao je on “Prvoj TV”.
(Vijesti)