Novi „non pejper“: Autonomija za Sjever, poseban status za SPC

Prvi sastanak kosovskog premijera Aljbina Kurtija i predsjednika Srbije Aleksandra Vučića biće održan sledećeg mjeseca (juna) u francuskoj prijestonici – Parizu. “Albanian post” je došao u posjed dokumenta pod naslovom „non-pejper“ koji precizira ne samo vrijeme sastanka, već i teme razgovora i ciljeve ove nove runde razgovora, koja je zamišljena kao završna runda i očekuje se da će biti završena prije februara 2022.

Kako prenosi Kossev, sve se, do konačnog sporazuma, mora realizovati u roku od godinu dana, dokument precizira.

Ovaj non pejper je njemačko-francuska inicijativa usmjerena ka normalizaciji odnosa između Kosova i Srbije, pod pokroviteljstvom visokog predstavnika Evropske unije za spoljnu politiku i bezbjednost Žozepa Borelja i specijalnog predstavnika Evropske unije za Kosovo i Srbiju Miroslava Lajčaka.

Dokument pokazuje da se to radi uz podršku država članica EU i Sjedinjenih Država.

Ovo pismo, neformalno, u jednoj od glavnih tačaka predviđa stvaranje autonomije sa proširenom samoupravom i sopstvenim institucijama.

Autonomni okrug sjevernog Kosova

„Obje strane se slažu oko uspostavljanja Atonomnog okruga sjevernog Kosova kao posebne administrativne jedinice regionalne samouprave na Kosovu koja ima pravo da usvaja zakonodavstvo u regionalnoj ekonomiji, finansijama, imovini, infrastrukturi, kulturi, obrazovanju, zdravstvu, socijalnoj zaštiti, pravdi, uslugama, stanovanju, urbanom razvoju i evropskoj saradnji u skladu sa Ustavom Kosova i zakonodavstvom o lokalnoj samoupravi“, navodi se u jednoj od glavnih tačaka dokumenta koji je obezbijedio „Albanian Post“.

„Autonomni okrug sjevernog Kosova obuhvatiće teritorije Zvečana i njegovih 35 sela, Leposavića i 72 sela, Sjeverne Mitrovice i obližnjih katastarskih zona i Zubinog Potoka i 63 okolna sela“, navodi se dalje u planu.

Ovaj autonomni okrug predstavljen u pismu „imaće guvernera koji predstavlja Vladu Kosova, Skupštinu koja predstavlja narod i Izvršno vijeće koje će biti zajedničko tijelo Autonomnog okuga, Vlade Kosova, Vlade Srbije i Evropskog parlamenta“.

Privilegovan status SPC

Druga tačka predviđena njemačko-francuskim dokumentom je status srpskih crkava.

„Srpska pravoslavna crkva biće priznata, njena imovina biće neprikosnovena i uživaće privilegovan status u više od 40 glavnih crkava“.

Takođe je precizirano da bi „Crkvu i njenu unutrašnju organizaciju trebalo priznati kao samoupravnu stranku političkog i ustavnog sistema Kosova, da vlasništvo treba da bude neprikosnoveno i da uživa privilegovan status“.

„Zaštićena područja treba da uključuju više od 40 crkava i kulturnih znamenitosti. Pravoslavnu crkvu na Kosovu, kao suštinski dio Srpske pravoslavne crkve, u skladu sa ustavnim promjenama, trebalo bi da vodi patrijarh Srpske pravoslavne crkve koja bi trebalo da ima sjedište u Pećkoj Patrijaršiji“.

Ono što Kosovo dobija ovim sporazumom jeste da Srbija neće prigovarati kosovskim zahtjevima za članstvo u međunarodnim institucijama.

Takođe, još jedna važna tačka ovog non pejpera je stvaranje ekonomske zone kao katalizatora i podsticaja za ekonomski razvoj u obije države.

Slobodna ekonomska zona

Ovo je naznačeno „u konceptu evropskih regiona kako bi se osiguralo uspostavljanje slobodne ekonomske zone“ koja bi se protezala na region Mitrovice i Novog Pazara.

Obije zemlje nastavile bi sa idejom da „nijedna od njih ne može predstavljati drugu državu na međunarodnom planu ili djelovati u ime druge države“, dodaje se u dokumentu.

Ispod je istaknuta činjenica da će ove dvije države poštovati suverenitet jedna druge na svojim teritorijama.

Naravno, potpisivanje ovog dokumenta značilo bi izmjene ustava obije zemlje, a zatim i međusobno priznavanje nakon ustavnih i teritorijalnih preuređenja.

Non pejper ukazuje i na neke druge tačke, o tome šta bi se primjenjivalo nakon postizanja ovog sporazuma.

„Obije strane će razmjeniti stalne misije. One će biti osnovane u odgovarajućem sjedištu svojih vlada. Praktična pitanja vezana za uspostavljanje misije biće rješavana u skladu sa Bečkom konvencijom o diplomatskim odnosima“, navodi se u dokumentu.

Savjet za uzajamno prijateljstvo

„Obije strane će uspostaviti Savjet za uzajamno prijateljstvo koji će svake godine sazivati vlade obije države kako bi se osigurala primena sporazuma koji je pravno obavezujući i promovisala bilateralna saradnja u svim oblastima od interesa. Zajednički će proširiti perspektivu za evropske integracije“.

Prvi sastanak između Kurtija i Vučića, na kom se očekuje da se razgovara o ovim tačkama biće održan sljedećeg mjeseca u Parizu.

Ova faza pregovora, koja predlaže potpisivanje ovog sporazuma kulminirala bi u septembru 2022. godine, gdje bi Borelj izvještavao Generalnu skupštinu pri Ujedinjenim nacijama na osnovu mandata predviđenog Rezolucijom A/64/L.65/Rev.1.

Autori non pejpera predviđaju da će, ne samo pregovore, već i svoje potpise dati dvojica aktuelnih lidera dvije države – kosovski premijer Aljbin Kurti i predsjednik Srbije Aleksandar Vučić.