Nova arhitektura političke scene u Crnoj Gori

Piše: Vladimir Pavićević, savjetnik Vladimira Jokovića, potpredsjednika Vlade Crne Gore

Proces razvlašćivanja Mila Đukanovića i Milovog DPS-a koji je počeo onom velikom avgustovskom pobjedom 2020. godine dovršen je Milovim porazom na predsjedničkim izborima 2. aprila ove godine. Time je i formalno označen kraj đukanovićevske ere crnogorske politike, a po prirodi stvari otvoren je put za definisanje nove arhitekture političke scene u Crnoj Gori.

Nećemo dugo čekati da se pojave obrisi te nove arhitekture. Prijevremeni parlamentarni izbori su zakazani za 11. jun i rezultati tih izbora će da nam nagovijeste koja bi mogla biti ključna politička obilježja ove nove postđukanovićevske ere. Tri se refleksije već sada mogu postaviti kao relevantne za razumijevanje novog stanja.

Jedna refleksija tiče se Milovog DPS-a. Nakon izbora 11. juna Demokratska partija  socijalista će biti irelevantna politička opcija i to zbog dva ključna razloga.

Prvi se odnosi na jasan stav svih političkih formacija koje sebe smatraju pobjednicima od 30. avgusta 2020. godine da poslije narednih parlamentarnih izbora neće praviti bilo kakva partnerstva sa DPS-om. To znači da je DPS-u garantovan opozicioni status sve dok bude trajao naredni skupštinski saziv. U suštini najvećem broju građana takav DPS će izgledati kao gubitnička opcija od koje će se dalje distancirati i mnogi simpatizeri, glasači i članovi.

A drugo – DPS će se u pogledu broja mandata u Skupštini Crne Gore poslije nadolazećih parlamentarnih izbora prepoloviti. Ili će čak da prođu gore i od toga. Najveći broj nekadašnjih glasača DPS-a ide ka Evropi sad i ne postoji mehanizam koji bi nekadašnja dominantna politička partija u Crnoj Gori mogla da osmisli pa da ovaj trend zaustavi. Mnogima koji vole uporedne nalaze ova slika sugeriše da bi DPS mogao da doživi sudbinu SPS-a u Srbiji nakon pada Slobodana Miloševića. SPS se danas stabilizovao na oko 10% podrške na izborima.

Druga refleksija obuhvata odnose između tridesetoavgustovskih pobjednika. Početnu fazu postđukanovićevske Crne Gore obilježiće borba za primat koja će se voditi između političkih organizacija koje sebe vezuju za pobjedu nad Milom. Budući da je DPS van svih tokova, fokus će biti na odnosima i borbi između pobjednika iz 2020. godine.

Iako djeluje da Evropa sad u ovo takmičenje ulazi kao favorit, sigurno je da se stari vukovi neće tek tako prepustiti talasu koji je nošen pobjedama Jakova Milatovića na predsjedničkim i na izborima u Podgorici. Mnogi su mislili da će Milovim razvlašćivanjem politika u Crnoj Gori postati manje zanimljiva. Zapravo je suprotno – zbog ovih novih takmičenja tek sada ulazimo u vjerovatno najzanimljiviji i najdinamičniji period crnogorske politike u poslednjih 15 godina.

I treće je moj predlog liderima političkih opcija koje su vođene idealima one velike pobjede iz avgusta 2020. godine. Sa stanovišta interesa najvećeg broja građana Crne Gore najpametnije, najracionalnije i najbolje bi bilo da u vladi, koja bude birana na osnovu rezultata parlamentarnih izbora koji nam brzo dolaze, svoje predstavnike imaju sve opcije koje vezujemo za 30. avgust. Ako bi se postigao takav dogovor, dobili bismo stabilnu vladu koja bi u Skupštini Crne Gore imala snažnu podršku i koja bi oko svih pitanja mogla da računa na kvalifikovanu skupštinsku većinu.

Takva vlada, na čijem čelu bi bio neko od političkih autoriteta iz najjače pobjedničke grupacije na izborima, bi u četiri godine svoga rada učvrstila sve vrijednosti koje smo osvojili 30. avgusta 2020. godine i u isto vrijeme bi mogla posvećeno da radi na tome da se građanima obezbijede preduslovi za ekonomski progres. U osnovi ovog predloga je naša potreba da uđemo u stabilniji period koji bi po logici stvari značio smanjivanje tenzija i pomirenje u Crnoj Gori.