Nevladina vlada

Piše: Emilo Labudović

Kao još uvijek nedozrelo i pretpolitičko društvo u kojem demokratija, ona istinska, još nije prenoćila, Crna Gora je dušu dala za raznorazne, manje – više ili sasvim neuspješne, političke eksperimente i pokušaje. Decenijama smo imali apsolutnu vlast jedne partije koja nikad nije ostvarila apsolutnu većinu, već su joj, „na mobu“, dolazili razni politički i podtrpezni privesci čija se politička posebnost, zahvaljujući funkcijama i apanažama, vrlo lako rastakala u kiselini osione diktature bezbideologije, pa je nad Crnom Gorom carevalo jednolično DPS „mrtvo more“.

I kad nam se onomad pričinilo da smo iskoračili iz tog mrtvila, uslijedio je novi eksperiment, neviđen u dosadašnjoj svjetskoj političkoj praksi – ekspertska vlada bez eksperata. Naravno, ukoliko se „ekspertima“, sa sve premijerom, a uz izvnjenje rijetkima, ne smatra ona družina šiljokurana, s konca i konopca, koje ni najrođeniji ne bi poslali u samoposlugu a kamoli u ministarsku fotelju. Kakav orkestar, takva mu i svirka, pa „eksperti“, što svojom a što „zaslugama“ onih koje su gajili u njedrima, odsviraše svoje prije nego se opasuljiše. Ne znam samo da li su, na kraju „koncerta”, shvatili da se, osim u krajnje specifičnim okolnostima, politikom uglavnom bave – političari. Takvi kakvi su, od naroda su izabrani, a vlade su, par ekselans, politička kategorija, dok je krajnji dometi eksperata – pozicija savjetnika.

I samo što se „slavno“ okonča jedan, uslijedi novi, ništa manje bizaran, eksperiment – manjinska vlada sa većinskom podrškom onih koji su izgubili izbore. Time se još jednom potvrdi ono što i vrapci znaju, da su u Crnoj Gori izbori obična maskarada i sekiracija za jedan dan, bez ikakve potrebe, jer se pravo „biranje“ i kombinovanje „pobjednika“ vrši naknadno, daleko od Parlamenta, u rezidencijama dviju ambasadorki.

Ali, osim te osnovne nelogičnosti, najnoviju vladu karakteriše i još jedna, ništa manje neobična. Naime, skoro polovinu vlade koju su formirale političke stranke, manjinske po svemu, a uz „većinu“ koju joj, takođe, obezbjeđuje politička stranka, čine dojučerašnje jurišlije iz takozvanog „nevladinog“ sektora!? Čak i na nivou teorijskog razmatranja, postavlja se osnovna dilema: ili je vlada ponovo odustala da bude politička, ili je nevladin sektor odlučio da uskoči u – vladu. U oba slučaja, niti je prirodno, niti je logično, niti je standardno. A o uspješnosti – tek kad se pokažu na djelu.

Još od kada su neoliberalna politička teorija i praksa „porodile“ NVO kao neku vrstu civilne i građanske kontrole vlasti, postoji, makar do sada nerazjašnjena, dilema jesu li ove „organizacije“ svojevrstni paraziti, strani plaćenici ili nezavisni čuvari demokratije? Da li su one „otvorene oči i uši“ javnosti, lupa pod kojom se jasnije vide društvene anomalije, korupcija i bezakonje, glas javnosti koji žigoše, ukazuje i upozorava nosioce vlasti na ono što je nemoralno i neprihvatljivo. Ali, ono što nije uopšte sporno jeste činjenica da su NVO produžena ruka određenih centara moći, najčešće izvan granica, koji bi ne samo da nadziru i upozoravaju, već i da direktno odlučuju. Taj sindrom je naročito prisutan u Crnoj Gori gdje su mnogi politički i društveno neostvareni pojedinci našli bogato uhljebljenje u izdašno finansiranim NVO, kao „prečicu“ do pozicija koje donose vlast i moć. Prostije rečeno: stara Iznogudova težnja da bude „kalif umjesto kalifa“!

„Nevladinoj“ vladi Dritana Abazovića treba, svakako, pridružiti i novoimenovanog šefa ANB, starog zapadnjačkog i NATO „promotera“ (nekad se to zvalo špijunom), onog  Sava Kenteru, dojučerašnjeg NVO aktivistu u direktnoj službi određenih vlada. A bilo bi krajnje nepravedno zaobići i, takođe dojučerašnjeg, NVO aktivistu na čelu Javnog servisa koji nikako da se obikne u novoj ulozi. Umjesto da se ponaša u skladu sa funkcijom koju „obnaša“ (kako napisa u jednom svom skorašnjem saopštenju, kao da je „generalni“ HRT a ne ovdašnje televizije), i da rešava pitanje vječnih miljenika i lezilebovića, zaposlenih a besposlenih, prekobrojnih po svim kriterijumima, on nastavlja da se jada i pravda javnom mnjenju. Ako su „višak“, a niko nikad nije utvrdio koji je to optimalni broj zaposlenih u Javnom, ako su neizlečivo „bolesni“, ako se ni po jednom kriterijumu ne uklapaju u programsku orjentaciju, onda je rešenje bolno, ali jednostavno – pravac izazna vrata. Ali, gen.dir. Javnog dobro zna od koje su fele i čiji su oni u koje upire prstom a koji su, kako reče, „svo vrijeme“ (mada se, po pravopisu, ova priloška odredba piše „sve“) van pogona, pa ne dira u osinjak. Jer, onima koji su ga prekomandovali iz NVO u svojevrstan vladin sektor potpuno je svejedno koliko je zaposlenih, a posebno besposlenih, pod krovom Javog servisa sve dok to finansiraju građani Crne Gore.

I tako, jedan eksperiment smjenjuje drugi, a ovdašnja zamorčad, poput laboratorijskih miševa, čekaju red za vivisekciju i kombinovanje metoda, postupaka i rešenja, ali sve samo u granicama političke laboratorije na koju je odavno stavljena tapija. Prvo, prikriveno i indirektno, preko NVO, a onda otvoreno i direktno preko „nevladinih“ u vladi.

Bože, da li je neko o tome obavijestio onog nadobudnog i samoljubivog Dritana koji se  do jaja utripovao da – vlada?