“Ne damo Crnu Goru”: Procenat biračkog tijela u odnosu na stanovništvo raste neprestano od 2001. godine

Povodom učestalih izlaganja Uprave policije, ministra unutrašnjih poslova gospodina Nuhodžića, opozicionih partija i nevladinih organizacija oko validnosti i sveobuhvatnog ažuriranja biračkih spiskova naša organizacija je pokušala da uradi analizu promjena u stanovništvu i biračkom spisku u poslednjih 20 godina u Crnoj Gori.

Analiza je urađena da predstavi koliko je biračko tijelo Crne Gore u odnosu na stanovništvo Crne Gore sa svim mogućim parametrima Uprave za statistiku Crne Gore o broju punoljetnih stanovnika kao i maloljetnih stanovnika koji pohađaju državne, privatne škole ili predškolske ustanove.

Analiza je, takođe, urađena da ukaže na mogućnost postojanja birača koji zloupotrebljavaju pravo o registru prebivališta u opštinama Crne Gore, a koji bi bili u mogućnosti da glasaju na predstojećim izborima (članovi 2 i 8-17, Zakona o registrima prebivališta ili boravišta Republike Crne Gore).

Rezultati su prikazani po opštinama Crne Gore sa brojevima i procentima za osobe koje posjeduju glasačko pravo na osnovu člana 11. Zakona o izboru odbornika i poslanika Republike Crne Gore.

U analizu su uvršteni zvanični podaci Ministrstva unutrašnjih poslova Crne Gore ( 20.06.2020 ), Ministarstva za prosvjetu, Uprave za statistiku Crne Gore (MONSTAT), Republicke ( 2001 ) i Državne izborne komisije (2006 – 2016), kao i nevladinih organizacija za monitoring izbornog procesa (CEMI, CESID, OCSE).

Prilkom analize uočili smo da procenat biračkog tijela u odnosu na stanovništvo Crne Gore raste neprestano od 2001. godine. Naime, na Republičkim parlamentarnim izborima iz 2001. godine je procenat biračkog tijela bio manje-više saglasan broju građana sa biračkim pravom. To su stanovnici Crne Gore koji su stariji od 18 godina sa prebivalistem u Crnoj Gori (Član 11. Zakona o izboru odbornika i poslanika, Republike Crne Gore).

Analiza udijela biračkog tijela za državne parlamentarne izbore od 2006. pa do 2020. godine ukazuje da se procenat birača u odnosu na broj stanovnika neprestano uvećavao na teritoriji čitave Crne Goruei u odnosu na 2001. godinu u 2020. godini ćemo imati skoro 15% vise birača u odnosu na broj stanovnika Crne Gore sa biračkim pravom.

Od 2006. godine do 2020. godine porast biračkog tijela u odnosu na stanovništvo sa biračkim pravom je 10% veći na teritoriji čitave Crne Gore. Kao rezultat ovog porasta imamo pojedine opštine sa većim brojem birača nego stanovnika bez obzira na biračko pravo (Plav, Gusinje, Petnjica i Ulcinj).

Većina ostalih opština ima između 90-100% biračkog tijela u odnosu na broj stanovnika (12 opština), što navodi na zaključak da biraški spiskovi nisu ažurirani i ne predstavljaju stvarnu sliku biračkog tijela Republike Crne Gore.

Podsjećam da brojevi za stanovnike nisu umanjeni za broj djece mladje od 18 godina koja nemaju pravo glasa na izborima na osnovu člana 11. Zakona o izboru odbornika i poslanika Republike Crne Gore.

Da bismo izvršili dalju analizu biračkog tijela u analizu smo uključili podatke za broj stanovnika Crne Gore mlađih od 18 godina (Uprava za statistiku Crne Gore, MONSTAT) kao i podatke o maloljetnim stanovnicima Crne Gore registrovanim u predškolskim i školskim ustanovama. Dodatna analiza ukazuje da se biračko tijelo Crne Gore razlikuje od broja stanovnika sa pravom glasa u 23 od 25 opština.

U pojedinim slučajevima razlika u biračkom tijelu prelazi 30% upisanih u birački spisak (opština Plav), dok za 13 opština ova razlika iznosi više od 7.5% upisanih u birački spisak. Na kraju pošto su sve analize ukazivale na nesrazmjeran broj birača u odnosu na stanovništvo pokušali smo da analizom i upoređivanjem prirodnog priraštaja u Crnoj Gori u poslednjih 18 godina dobijemo realnu sliku biračkog tijela.

Analiza prirodnog priraštaja, razlika u broju rođenih i umrlih građana Crne Gore, ukazuje da populacija u Crnoj Gori u poslednjih 18 godina bi trebala da godišnje raste maksimalno za 1681 stanovnika (period 2002-2019) ili 851 stanovnik (period 2016-2019). Analiza ukupnog broja stanovnistva Crne Gore za period od 2002-2019 ukazuje na godišnji rast stanovnika od 813. U istom periodu 2002-2019 godišnji rast upisanih birača je 4574. Ova cifra je u drastičnom neslaganju sa prirodnim priraštajem kao i rastom stanovništva po podacima Uprave za statistiku Republike Crne Gore (MONSTAT).

Nedavno izlaganje gospodina Nuhodžića, Ministra unutrašnjih poslova Republike Crne Gore, kao i nedavno objavljeni brojevi sa biračkog spiska Uprave policije 20.06.2020 ukazuju na još veća neslaganja prezentovanih brojeva sa prirodnim priraštajem. Analiza prirodnog priraštaja u poslednje tri godine, godišnji rast stanovništva za 851 osobu, ne može objasniti ni porast od 13962 birača kao ni porast stanovništva od 55875 od 2016-2020.

Ovi brojevi ukazuju da je na godišnjem nivou od 2016. godine upisano 3317 novih birača i 13969 novih stanovnika. Ovakva analiza ukazuje na generalan problem sa biračkim spiskovima i veliku mogućnost na adekvatno ažuriranje i vođenje podataka o broju stanovnika Crne Gore sa prijavom ili odjavom prebivališta ili boravišta u Republici Crnoj Gori. Podsjetićemo da članovi 2 i 8-17 Zakona o registrima prebivališta ili boravišta Republike Crne Gore, jasno donose odredbe o registraciji prebivališta i boravišta u Republici Crnoj Gori, kao i o utvrđivanju tačnosti ovih podataka od strane Ministrastva unutrasnjih poslova Republike Crne Gore i Uprave policije. Takođe, podsjećamo da član 36 Zakona o registrima prebivališta ili boravišta Republike Crne Gore, predviđa prekršajnu kaznu za državljane Crne Gore kao i državljane stranih država koje ne prijave ili odjave u zakonski predviđenom roku prebivalište ili boravište u Republici Crnoj Gori.

Zaključujemo da član 12 i 12a Zakona o biračkom spisku Republike Crne Gore, predviđa promjene biračkog spiska po službenoj dužnosti u Ministarstvu unutrašnjih poslova, koja takođe uključuje i provjeru prebivališta ili boravišta u slučaju Ministarstva unutrašnjih poslova i Uprave policije Republike Crne Gore. Kaznene odredbe vezane za neodgovorno vođenje i ažuriranje biračkih spiskova su regulisani članom 35. Zakona o biračkim spiskovima Republike Crne Gore.

S nadom da ćemo ovim detaljnim analizama doprinijeti boljitku stanja biračkog spiska srdačno vas pozdravljamo.

U ime NVO “Ne damo Crnu goru“

Autor analize:
prof.dr Sergej Đuranović

izvršna direktorica NVO:
prof.dr Vesna Bratić