Narod još pamti: Godine prolaze, nevino prolivena krv i NATO zločini se ne zaboravljaju!

Navršavaju se 24 godine od zločinačkog NATO bombardovanja Savezne Republike Jugoslavije, poznato pod nazivom „Milosrdni anđeo“. Bombardovanje SRJ trajalo je 78 dana od 24. marta do 10 juna. U intervenciji NATO, teško je uništena infrastruktura zemlje, a žrtve nikada nisu pobrojane.

Krvavi epilog zločinačkog NATO bombardovanja SRJ bio je oko 2.500 ugašenih života civila, a prva bomba u Crnoj Gori pala je na Crni rt iznad Sutomora.

Među prvim NATO bombama koje su 24. marta 1999. godine bacili avioni iz italijanske vojne baze Avijano, bile su i one koje su pale na vojni aerodrom Golubovci kod Podgorice. Prva žrtva NATO bombardovanja iste večeri bio je mladi vojnik iz Beograda Saša Stajić. Poginuo je u kasarni u Danilovgradu.

Tokom bombardovanja SRJ izvršeno je 2.300 vazdušnih udara na 995 objekata širom zemlje, a 1.150 borbenih aviona lansiralo je blizu 420.000 projektila ukupne mase 22.000 tona.

U vrijeme bombardovanja Jugoslavije njen predsjednik je bio Slobodan Milošević, dok je premijer bio Momir Bulatović. Ministar odbrane tada je bio Pavle Bulatović. Premijer Crne Gore u to vrijeme bio je Filip Vujanović, dok je predsjednik bio Milo Đukanović.

Početak bombardovanja

Generalni sekretar NATO-a Havijer Solana je 24. marta 1999. godine u oko 19:30 časova, samo desetak minuta posle poletanja većeg broja aviona iz baze NATO-a u italijanskom gradu Avijanu, objavio da su započeli vazdušni napadi protiv vojnih ciljeva u SRJ. Prve večeri su većinom gađani vojni ciljevi, mahom krstarećim raketama „Tomahavk“. Drugog dana su, prema pojedinim medijima, prvi put upotrebljeni „stelt“ bombarderi F-117A i B-2.

Dana 27. marta u 20.42 došlo je do senzacionalnog obaranja jednog aviona tipa F-117A, koji je pao u ataru sela Buđanovci. Srpski radarski položaji su često mijenjali svoje položaje i vrlo često pravili lažne ciljeve. U uslovima potpune vazdušne nadmoćnosti NATO-a Vojska Jugoslavije je pokušavala da se odbrani uz potencijal na zaštiti ljudstva i borbene tehnike.

U aprilskim danima, pogođeno je i uništeno dosta značajnih civilnih ciljeva: sva tri mosta, rafinerija nafte i zgrada televizije u Novom Sadu, toplana na Novom Beogradu, rafinerija nafte u Pančevu itd.

Lokacije na Kosovu i jugu centralne Srbije na kojima je NATO avijacija koristila zabranjenu municiju sa osiromašenim uranijumom tokom bombardovanja 1999. godine.

U bombardovanju učestovalo 16 zemalja

U napadima koji su uslijedili 6. aprila 1999. godine NATO je bacio bombe na aerodrom u Golubovcima. Dan kasnije bombardovana je farma u Podgorici, kada su stradala tri radnika zaposlena na njoj. Tokom 16. aprila više projektila i bombi pogodilo je područje Podgorice i Danilovgrada, a 30. april ostaće upamćen kao jedan od najkrvavijih datuma u novijoj istoriji Crne Gore.

Tada je bombardovano Murino, kada je stradalo najviše civila tokom te agresije. Stradalo je šest nevinih građana.

 

Živote su izgubila djeca: četrnaestogodišnji Miroslav Knežević (1985), trinaestogodišnja Olivera Maksimović (1986) i desetogodišnja Julija Brudar (1989).

U napadu su stradali i Vukić Vuletić (1953), Milka Kočanović (1930) i Manojlo Komatina (1927).

NATO agresija na SRJ, cinično nazvana „Milosrdni anđeo” trajala je 78 dana tokom koje je bilo 30000 vazdušnih naleta, 50000 ispaljenih razornih projektila.

Ranjeno je 12500 stanovnika, a ogromna materijalna šteta načinjena je na brojnim vojnim i civilnim objektima, školama, zdravstvenim centrima, spomenicima kulture, medijskim kućama i slično.

 

Akcija NATO, koju su Vlada SRJ, ali i brojni pravni stručnjaci nazvali agresijom, uslijedila je poslije neuspješnih pregovora o rješenju krize na Kosovu i Metohiji u Rambujeu i Parizu, februara i marta 1999. godine.

O materijalnoj šteti koja je nanijeta Jugoslaviji tokom bombardovanja iznijeti su različiti podaci. Tadašnje vlasti u Beogradu procijenile su štetu na oko stotinu milijardi dolara i zatražile nadoknadu od članica NATO.

Bombardovanje okončano potpisivanjem Kumanovskog sporazuma

Bombardovanje je okončano 9. juna 1999. potpisivanjem Kumanovskog sporazuma, koji je predviđao povlačenje jugoslovenskih snaga bezbjednosti sa Kosova, razmještanje NATO i uspostavljanje UNMIK, civilne misije UN.

Crna Gora zvanično ne obilježava godišnjicu

Ipak, za razliku od Srbije, Crna Gora već godinama zvanično ne obilježava godišnjicu bombardovanja, čiji je tada bila dio, a pogotovo od kada je 2017. postala članica NATO, kao prva zemlja čiju je teritoriju taj savez nekada bombardovao.

U međuvremenu je bivša vlast Crne Gore priznala i Kosovo kao nezavisnu državu, čime je još jednom „ponizila“ žrtve i građane koji preživljeli bombardovanje, ali i bili protiv priznavanja Kosova i ulaska u NATO.

„Kada se Crna Gora opredjeljivala da prizna Kosovo, u Crnoj Gori je bila uzavrela politička klima. Preko 85 odsto građana je bilo protiv odluke Vlade da prizna Kosovo. Ali mi smo ipak priznali Kosovo. Rekao bih, zbog takve odluke i takve vizije koju je crnogorsko rukovodstvo tada imalo, Kosovo uživa dio današnjih benefita kao zemlja koja ima evropsku i evroatlantsku perspektivu i stabilnost kao ključnu potrebu regiona“, rekao je jednom prilikom bivši premijer Duško Marković.

 

Crnogorske vlasti poslednjih godina onemogućuju obilježavanje NATO bombardovanja SRJ u kasarnama Masline i Danilovgrad, u kojima se nalaze spomen obilježja podignuta žrtvama u čast.

Ipak pojedinci i Crkva svake godine obilježe godišnjicu i omogućava da se ne zaboravi kako je 16 država besomučno bombardovala jednu malu državu.

Po blagoslovu Episkopa budimljansko-nikšićkog i administratora Mitropolije crnogorsko-primorske Joanikija danas će u svim hramovima Mitropolije crnogorsko-primorske i Eparhije budimljansko-nikšićke poslije Lutirgije pređeosvećenih darova biti služen pomen za postradale od NATO bombardovanja 1999. godine.