Milo i Momir vol. 2: Čija će struja prevagnuti u PES-u?

Samo dva dana nakon što je u intervjuu medijima kazao kako Pokreta Evropa sad nema bez njega i aktuelnog premijera Milojka Spajića, predsjednik države Jakov Milatović našao se na meti saopštenja čitave te političke partije, doduše nepotpisanog, iz kog se može zaključiti da njegov ipak malo sujetniji kolega koji je predsjednik pokreta, želi da mu pokaže gdje mu je mjesto.

Ali ovo nije nikakva novost. Još tokom trke za predsjednika Crne Gore načuli su se šumovi da je odnos dvojice „mladih, lijepih i pametnih“ narušen i da bore za unutarpartijsku prevlast.

Milatović, nakon pobjede nad Milom Đukanovićem, postaje nadaleko najpopularniji političar u Crnoj Gori, ali ipak nije favorit unutar Pokreta Evropa sad, gdje Spajić i dalje drži lojalne kadrove u Glavnom odboru, ukoliko mu ikad bude bilo potrebna njihova podrška. Sam Pokret Evropa sad, sudeći po ovim činjenicama, ne stoji uopšte dobro na političkoj sceni Crne Gore a po mnogima 2024. godina obilježiće unutarpartijske rasprave unutar PES-a.

Sve počinje javnim neslaganje Jakova Milatovića povodom pojedinih stvari koje se dešavaju u tom Pokretu, a u poslednjem Milatovićevom intervjuu jasno se vidi da je odnos dvojice mladih i ambicioznih lidera od vidno prijateljskog prešao samo na institucionalni.

Naime, u 42. Vladi Zdravka Krivokapića njih dvojica su bili, takoreći, ministarski finansijski tandem. Gotovo da nije bilo press konferencije koja se ticala budžeta ili predstavljanje Vladinih programa, gdje njih dvojica nisu išli zajedno. Obojica su politički tada važila za tvrdu struju Zdravka Krivokapića koja je pratila njegovu politiku, a gdje je isti htio, makar po šumovima, da formira Demohrišćansku stranku sa pozicije vlasti, što bi se itekako kosilo sa ekspertskom Vladom, kakvim su se predstavljali.

Prema mnogima, to je bila i ključna stvar zašto je građanski pokret URA Dritana Abazovića i srušio tu Vladu te formirao manjinsku uz podršku Demokratske partije socijalista i njihovih satelitskih stranaka, ali i gdje je potpisao Temeljni ugovor sa Srpskom pravoslavnom crkvom, što je bio posao prethodne Vlade, međutim, zbog Krivokapićevog crkveno-separatističkog duha, to nije sprovedeno.

Podsjećamo, sve ovo proizilazi nakon što je Milatović Skupštini vratio tri izglasana zakonska akta, Zakon o izmjeni i dopunama Zakona o privrednim društvima, Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju lokalne samouprave i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o elektronskim komunikacijama.

Šta kaže PES?

Iz Pokreta Evropa sad su oštro reagovali na Milatovićevu odluku i saopštili da predsjednik države Jakov Milatović, ujedno i zamjenik predsjednika te stranke, nepotpisivanjem zakona čuva „Abazovićev“ Odbor direktora Elektroprivrede i sprječava dalje reforme.

„Uvažavajući činjenicu da predsjednik Crne Gore ulazi u meritum zakona nedavno usvojenih u Skupštini Crne Gore, moramo istaći da isti nisu problematični sa stanovišta ustavnosti, te da apsolutno odražavaju javni interes, a time ispunjavaju i sve preduslove da budu potpisani od strane predsjednika, kako Ustav i propisuje“, navode iz Pokreta Evropa sad.

Da bi javnost bila upoznata, iz PES, podsjećaju da izmjena Zakona o privrednim društvima ima za cilj da se stane na kraj političkim odborima direktora, kojima je bio cilj da imenuju politički obojen menadžment u punom mandatu.

“Posljedica nepotpisivanja ovog zakona je čuvanje starog Borda direktora EPCG, instaliranog od strane 43. Vlade, čime se stvara mogućnost da članovi koje je imenovala Abazovićeva Vlada na namještenom konkursu izaberu novog izvršnog direktora u punom mandatu i po mjeri bivšeg premijera”, smataraju u PES.

Takođe, neusvajanje Zakona o finansiranju lokalne samouprave znači da opštine neće biti u mogućnosti da naplaćuju porez na promet nepokretnosti koji je u njihovoj nadležnosti od 1. januara tekuće godine.

“Podsjećamo da je tom izmjenom planirano dodatnih deset miliona eura od poreza na dohodak fizičkih lica, namijenjenih za finansiranje sjevera Crne Gore”, kažu u PES.

Nadalje, izmjena Zakona o elektronskim komunikacijama ima za cilj da odblokira rad Agencije, koja već sada nema Savjet, a bez koga se ne mogu donijeti ključne odluke za poslovanje Agencije.

“Odlaganje primjene izglasanih zakona, koji su u skladu sa Ustavom, ostavlja prostor za sumnju u politički motiv s ciljem sabotiranja nove parlamentarne većine, što će pruzrokovati štetu s kojom će javnost imati priliku da se upozna. Ne želeći da vjerujemo u te motive, uvjereni u dobronamjernost predsjednika Crne Gore, možemo jedino zaključiti da se radi o slučajnom, ali neblagotvornom, neznanju”, saopšteno je iz PES.

…a šta kaže Milatović?

Predsjednik Crne Gore Jakov Milatović dostavio je medijima saopštenje u kojima navodi zašto je Skupštini vratio tri zakona na ponovno odlučivanje.

Obrazloženje prenosimo integralno:

Shodno članu 94 Ustava Crne Gore, vratio je Skupštini na ponovno odlučivanje Zakon o izmjeni i dopunama Zakona o privrednim društvima, Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju lokalne samouprave i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o elektronskim komunikacijama.

U obrazloženju odluke o vraćanju Skupštini na ponovno odlučivanje Zakona o izmjeni i dopunama Zakona o privrednim društvima Predsjednik je naveo da je propisivanje retroaktivne primjene pojedinih rješenja sadržanih u navedenom Zakonu u suprotnosti sa ustavnom zabranom povratnog dejstva zakona i drugih propisa, ustanovljenom članom 147 Ustava.

Članom 3 usvojenog Zakona, u važeći tekst Zakona o privrednim društvima uvodi se novi član 330b kojim se propisuje da će se „postupci sazivanja i održavanja skupštine akcionara koji su započeti prije stupanja na snagu ovog zakona, okončati po ovom zakonu, osim ako su rokovi za održavanje skupštine kraći od rokova iz člana 151a ovog zakona.“

Imajući u vidu da u postupku donošenja predmetnog Zakona nije utvrđen javni interes, u pogledu mogućnosti da pojedine njegove odredbe imaju povratno dejstvo, saglasno Ustavu Crne Gore i Poslovniku Skupštine Crne Gore, Predsjednik smatra da je neophodno da Skupština Crne Gore još jednom sagleda osnovanost rješenja kojim se omogućava retroaktivna primjena donesenog Zakona.

Navodeći razloge ponovnog vraćanja Skupštini Crne Gore na odlučivanje Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju lokalne samouprave, Predsjednik Milatović je naveo da su usvojenim Zakonom, pored ostalog, ustupljeni prihodi opština, po osnovu dijela prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica prema mjestu prebivališta lica koje ostvaruje dohodak, smanjeni za opštine Primorskog i Središnjeg regiona sa dosadašnjih 50% na 40%.

Navedeno zakonsko rješenje, kako je dodao, sadrži nedostatke i njegovom primjenom u praksi bi se ostvarili negativni efekti po razvoj lokalnih samouprava Primorskog i Središnjeg regiona, posebno imajući u vidu da su budžeti ovih lokalnih samouprava usvojeni u skladu sa važećim Zakonom. Predsjednik, takođe smatra da se usvojenim Zakonom dovode u neravnopravan položaj lokalne samouprave Primorskog i Središnjeg regiona, a posebno nerazvijene lokalne samouprave koje pripadaju ovim regionima među kojima ima i onih koje se već dugi niz godina nalaze u kategoriji razvijenosti ispod crnogorskog prosjeka.

Izmjene Zakona na ovaj način, bez jasnih kriterijuma kada je u pitanju stepen razvijenosti, dovele bi do paradoksalne situacije da pojedine nerazvijene opštine iz Primorskog i Središnjeg regiona, koje primaju novac iz Egalizacionog fonda, ostaju bez dijela ustupljenih prihoda, koji se usmjeravaju na nerazvijene opštine iz Sjeverne regije.

Usvojenim izmjenama uvodi se novi institut finansijskog ujednačavanja opština, pored postojećeg Egalizacionog fonda, koji daje diskreciono pravo Ministarstvu finansija da raspolaže sredstvima bez utvrđenih zakonskih kriterijuma i utvrđene procedure raspodjele.

Važno je istaći i da se, uvažavajući princip solidarnosti i činjenicu da razvijene opštine imaju veću ekonomsku sposobnost da doprinose društveno-ekonomskom razvoju Crne Gore, smanjivanje razvojnog jaza ne može postići tako što se usporava rast razvijenih opština, ali i onih nerazvijenih, u Središnjem i Primorskom regionu, što se nesumnjivo čini smanjenjem ustupljenih prihoda.

U odluci o vraćanju Parlamentu na ponovno odlučivanje Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o elektronskim komunikacijama, Predsjednik Milatović je naveo da rješenja sadržana u usvojenom Zakonu, pored ostalog, podrazumijevaju drugačiji način nadzora i kontrole kada je u pitanju Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost, gdje ključnu nadzornu ulogu, koju po važećem zakonodavstvu u odnosu na Agenciju vrši Skupština, a prema usvojenom rješenju vršiće Vlada.

Dodao je da je od izuzetne važnosti da procedura izmjene Zakona o elektronskim komunikacijama podrazumijeva postojanje pozitivnog mišljenja Evropske komisije u odnosu na rješenja koja se predlažu, a tiču se, prije svega, nezavisnosti rada Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost.

Napomenuo je, da je u proteklom periodu Evropska komisija isticala da se pitanje nezavisnosti Agencije, kao regulatora, tretira kao jedno od najznačajnijih aspekata u kontekstu mjerila za zatvaranje pregovaračkog poglavlja 10.

Podsjetio je da su predmetne zakonske izmjene već jednom, u aprilu 2023., bile dio skupštinske procedure prethodnog saziva Skupštine Crne Gore, kada su takođe razmatrane bez prethodno obavljenog procesa javne rasprave.

Predsjednik Milatović smatra da ostaje otvoreno pitanje usaglašenosti usvojenog Zakona sa EU zakonodavstvom. Shodno navedenom, Predsjednik Crne Gore smatra da je potrebno da se Skupština Crne Gore dodatno odredi prema razlozima za izmjenu postojećih zakonskih rješenja.

Podsjećamo, Predsjednik Milatović je 30. decembra 2023. godine donio Ukaze o proglašenju 14 od 17 zakona koje je Skupština usvojila neposredno prije kraja 2023. godine.