KSNS: Predavanje istoričara Milovana Balabana na temu „Moskva – Treći Rim?“!

Na samom početku tribine koja naslovom “Moskva – Treći Rim?“ postavlja jedno važno pitanje, istoričar Milovan Balaban navodi da je od velikog značaja pozicionirati upitnik na kraj ove tvrdnje kako bi se diskutovalo o tome da li je Moskva zaista Treći Rim, koliko osnova imaju teorije kojima se to potvrđuje i na koje načine rusku prijestonicu možemo tako doživljavati.

On ističe da je u svijetlu aktuelne situacije na globalnom nivou bitno sagledati – naročito iz vizure Zapada – interpretacije Moskve kao Trećeg Rima, koje je otkrivaju kao imperijalističku tvorevinu sa ideologijom koja ima svoj kontinuitet i neprestano se širi kako bi vladala svijetom.

Balaban objašnjava i zašto je Rim kao imperija toliko važan i zbog čega je presudno sačuvati ideju o njemu, uprkos istorijskim padovima i navodi da bi za razumijevanje teme trebalo „zauzeti hrišćanski ugao gledanja, razmišljanja i doživljaja svijeta“. Krećući se putevima koji su od Prvog Rima pa do danas krojili moćnici, preobraćajući pagansku tvorevinu u oblik vladavine koji je podrazumijevao simfoniju crkve i carstva, Balaban oslikava jedan dalekosežni vremenski luk kojim obuhvata i savremeno doba sa znacima apokaliptičnosti, oslikanih kroz zatiranje civilizacija i „kenselovanje“ kultura.

U vremenima koja nagoveštavaju mogućnost kraja svijeta, potrebno je pronaći carstvo koje može biti garant sklada između crkve i države, a Moskva se, nakon pada Drugog Rima oslobodila tatarske najezde i, kao prostrana država s tendencijom ka daljem širenju, postala model sledeće carevine. Balaban smatra da je u to vrijeme Rusija bila jedina država koja je bila slobodna i imala nekakav potencijal da preuzme ulogu carevine – ne kao imperija, već kao zemlja s duhovnom misijom da bude garant hrišćanstvu.

On navodi brojne mislioce koji su prepoznali koncept Moskve kao Trećeg Rima, naglašavajući njenu ulogu „Nojeve barke spasenja i pravoslavnog bitisanja njenih podanika, koje nije vezano za imperijalno širenje“, već za život u državi koja je „religiozna, duhovna, mistična i vezana za Hristovo carstvo“.