Ksenija Medenica, biolog Bio save za Borbu: Matične ćelije su zalog za budućnost i zdravstvenu sigurnost jedne porodice

“Od momenta kada su otkrivene, matične ćelije su postale predmet interesovanja brojnih naučnika širom svijeta koji su radili na njihovoj izolaciji i primjeni. Svi su se složili da je potencijal matičnih ćelija ogroman, a o tome svjedoči veliki progres koji je napravljen na tom polju, ocijenila je u razgovoru za Borbu, Ksenija Medenica, biolog Bio sejva iz Podgorice.
Matične ćelije su nespecijalizovane i mogu se transformisati u bilo koji drugi tip ćelija u organizmu koji je uništen tokom procesa starenja, bolesti, povreda i sl.
“Predstavljaju izvor svih ćelija tijela, a ova sposobnost regeneracije oštećenih tkiva čini ih jedinstvenim u medicini. Matične ćelije, pored toga što najbolje odgovaraju djetetu, takođe mogu koristiti roditeljima i rođenoj braći i sestrama. Tu je od ključnog značaja da se poklapaju karakteristike tkiva. Sličan je slučaj kod donacije organa. Samo ukoliko se karakteristike tkiva donora i primaoca podudare, nakon transplatacije neće doći do opasne reakcije odbacivanja grafta. Vjerovatnoća da će krv iz pupčanika odgovarati i roditeljima, iznosi 50 odsto, dok je kompatibilnosti kod rođenog brata/sestre i do 80 odsto. Brojni su slučajevi da je sačuvani preparat matičnih ćelija bio od pomoći pri liječenju nekog od članova porodice, pa se sa razlogom može reči da su matične ćelije zalog za budućnost i zdravstvenu sigurnost jedne porodice, kaže Medenica.

Kako se uzima i čuva uzorak?

Uzimanje krvi iz pupčanika je jednostavan i bezbolan proces za majku i dijete. Majka skoro i da ne primijeti uzimanje uzorka koje sprovodi obučeno osoblje u porodilištima. Nakon presijecanja, pupčana vrpca se punktira kako bi se ostatak krvi bogate matičnim ćelijama sakupio u kesu za uzorkovanje krvi. Osim pupčane krvi, moguće je sačuvati i uzorak tkiva pupčane vrpce. Takođe se radi o veoma jednostavnom, brzom i bezbolnom procesu. Kada je beba već rođena, doktor ili babica presijecaju dio pupčane vrpce (između 10-15 cm dužine) koji je spojen sa posteljicom. U laboratoriji, tkivo pupčanika se pregleda, kvalifikuje, testira i onda se matične ćelije izoluju prije finalnog zamrzavanja. Uzorci se čuvaju u specijalizovanim tankovima, zamirznuti na -196 stepeni, u tečnom azotu. Mogu se čuvati zamrznuti i do 50 godina. Sve važne korake – obradu – dugoročno skladištenje – FamiCord Group sa kojom Bio Save sarađuje, obavlja sama u skladu sa GMP standardom. Samo na taj način možemo sprovesti sopstvene visoke zahtjeve u pogledu kvaliteta, koju u mnogo čemu prevazilaze najviše medicinske standarde. Laboratorija FamiCord Grupacije takođe posjeduje vrhunski AABB – Američke asocijacije banaka za matične ćelije koji garantuje da će Vaš uzorak biti prihvaćen za liječenje u svim bolnicama u svijetu.

Zašto su gradjani Crne Gore izgubili povjerenje u čuvanje matičnih ćelija za novog člana porodice? Da li je moguće ako su gradjani sačuvali u nekoj drugoj konkurentskoj banci da se obrate za preuzimanje ćelija i pomoć u liječenju? Kome i kako?

Građani Crne Gore su u prethodnom periodu izgubili povjerenje u čuvanje matičnih ćelija zbog nesporazuma koji je nastao nakon zatvaranja predstavništva, odnosno kancelarije jedne evropske banke matičnih ćelija. Naime, zatvaranja predstavništva u Crnoj Gori ne treba da zabrinjava roditelje jer njihovi preparati pupčane krvi su na sigurnom mjestu, krioprezervirani sve do momenta njihove upotrebe. Roditelji mogu biti bezbrižni, jer je sigurnost poslovanja banke matičnih ćelija garantovana najstrožijim evropskim regulativama. Prestanak rada konkurentske kompanije u Crnoj Gore za nas je značio novu dimenziju obaveze i odgovornosti prema građanima Crne Gore, jer se od početka bavimo istim poslom i namjeravamo da tako i ostane. Vodeći se upravo motivima da kao kompanija trajemo i budemo u službi građana Crne Gore i servis za razvoj personalizove medicine, koja je po našem mišljenju novo poglavlje u razvoju zdravstvene zaštite na globalnom nivou, razvili smo Biosave Fondaciju. Okidač za početak rada Fondacije zapravo i jeste bila naglašena zabrinutost građana nastala prestankom rada Cryo Save kancelarije u Crnoj Gori, uz činjenicu da pored Crne Gore, Bio Save ima predstavništva u još šest država u okruženju sa oko 25.000.000 stanovnika ukupno. Jedini motiv rada Fondacije je upravo potreba da pružimo podršku građanima kada su im deponovane ćelije neophodne i kada moraju da savladaju brojne zadatke koji obuhvataju tumačenje i prevođenje medicinske dokumentacije, pronalaženje i izbor odgovarajuće klinike i doktora u Evropi i svijetu, da protumače različite propise, obezbijedimo transport uzorka od banke do bolnice, koje mogu biti u različitim zemljama i još mnogo toga. I sve to želimo da učinimo potpuno besplatno za svaku porodicu bez obzira kada je i u kojoj biobanci deponovala matične ćelije svoga djeteta. Nedavno smo pružili podršku te vrste jednoj porodici iz Vršca koja je sačuvala uzorak upravo kod Cryosave banke. Moram da priznam da smo ponosni na tu činjenicu.

Kakva su iskustva u Evropi i svijetu i koje klinike prednjače u novim istraživanjima?

Kada govorimo o primjeni preparata, evidentno je da je liječenje matičnim ćelijama sve prisutnije u kliničkoj praksi širom Evrope. Primjeri primjene uzorka matičnih ćelija iz krvi pupčanika su evidetirani i u okviru banke koju predstavljamo. Preparati su više puta upotrebljeni u okviru pojedinačnih slučajeva, terapijskih procedura u toku liječenja i primjene u okviru registrovanih kliničkih studija. Samo u prvoj polovini 2018. godine u okviru najveće asocijacije banaka za matične ćelije Famicord Grupe koju Bio Save zastupa, izvedeno je 236 terapija sa matičnim ćelijama iz pupčanika što je rekordan broj koji se iz godine u godinu značajno uvećava. Liječeni su pacijenti starosti od 1 do 88 godina što pokazuje da se matične ćelije iz pupčanika mogu iskoristiti bilo kada u toku života. Matične ćelije su koristili kako djeca od kojih su uzete matične ćelije tako i srodnici djeteta. Terapije su pokrile veliki broj bolesti u različitim oblastima medicine. Tako smo liječili djecu sa:
• hematološkim oboljenjima poput leukemije, talasemije ili anemije,
• neurološkim bolestima poput autizma i cerebralne paralize kao i
• odrasle sa bolestima zglobova i kičmenog stuba kao što su gonartroza i povrede kičme i veliki broj pacijenata sa neurološkim bolestima kao što su šlog, multipla skleroza i Lu Gerigova bolest.
Velikom broju pacijenata je povraćen vid kod bolesti oka kao što su atrofija optičkog nerva i pigmentozni retinitis. U najnovijoj studiji liječena su djeca koja imaju dijabetes tip 1. BioSave Fondacija Vam u saradnji sa Famicord Grupom omogućava liječenje matičnim ćelijama ovih i mnogo drugih bolesti u preko 100 bolnica u Evropi sa kojima Famicord Grupa ima saradnju.

Zašto postoji akcija “Moje je tvoje”?

Kao jednu od usluga, Bio Save je u saradnji sa Bio Save Fondacijom osmislio program besplatnog čuvanja matičnih ćelija “Moje je tvoje”.Svako dijete koje je bolesno dobiće priliku da već na porođaju brata ili sestre dobije jedan vrijedan poklon koji mu može spasiti život. “Moje je tvoje” je program porodičnog čuvanja matičnih ćelija koji je oslobođen plaćanja bilo kakvih troškova. Potpuno besplatno omogućavamo porodicama koje žele da pohrane matične ćelije iz krvi pupčane vrpce svog novorođenčeta za nekog člana porodice (brata ili sestru) kome je postavljena dijagnoza koja je takva da ukazuje na postojanje oboljenja koje može da mu ugrozi život, a koje se može liječiti matičnim ćelijama u okviru standardne terapije.Da bi se porodice kvalifikovale za program “Moje je tvoje”, dijete mora da ima dijagnozu bolesti koja trenutno spada u red oboljenja koja se mogu liječiti matičnim ćelijama iz krvi pupčane vrpce, da postoji dokaz o prvostepenom krvnom srodstvu, i da postoji onkolog/hematolog koji se slaže sa tim da se dato oboljenje može liječiti uz upotrebu matičnih ćelija. Bio Save će obezbijediti komplet za sakupljanje krvi i obradiće i sačuvati uzorak krvi iz pupčane vrpce novorođenčeta, do trenutka kada se ukaže potreba da se isti iskoristi, bez zaračunavanja bilo kakvih troškova datoj porodici. Bio Save snosi sve troškove koje vam zaračunava porodilište koje je uključeno u postupak sakupljanja uzorka krvi iz pupčane vrpce vašeg novorođenčeta kao i sve naknade za transport uzorka do naše laboratorije.

Ovih dana održava se značajan Kongres u Majamiju. Šta nam možete više reći o tome?

Kongres u Majamiju je jedan od izuzetno bitnih događaja za Bio Save Group. Kongres se održava u organzaciji Cord Blood Association I u saradnji sa AABB, čiji smo ponosni članovi. Glavne teme kongresa će biti razmjena iskustava vodećih stručnjaka iz ove oblasti povodom prezervacije, obrade i samog korišćenja matičnih ćelija u terapeutske svrhe. Kako je Bio Save posvećen pružanju maksimalnog kvaliteta usluga svojim klijentima kao I podršci klijentima u slučaju potrebe korišćenja matičnih ćelija, ovo je događaj koji svakako nećemo propustiti.

Poslovanje u regionu

Posle šest godina vrijednog rada i posvećenosti, stremljenja ka najnovijim dostignućima iz oblasti regenerativne medicine, matičnih ćelija, prenatalnog testiranja i genetskih testova, kompanija Bio Save širi svoje poslovanje.
Bio Save je jedna od rijetkih kompanija koja ima predstavništva u svim bivšim jugoslovenskim republikama, a od nedavno i predstavništvo u Albaniji, čime održava lidersku poziciju u regionu jugoistočne Evrope. Nakon otvaranja kompanije u Beogradu (2012), pokrenuli smo iste godine „Bio Save“ Skoplje i „Bio Save“ Podgorica, „Bio Save“ Sarajevo i „BioSave“ Zagreb (2013), a u Ljubljani 2014 je „Bio Save“ iz Beograda preuzeo 100% vlasništva slovenačke firme „Izvorna celica“. Ponosni smo na TIM od preko 70 visokostručnih i profesionalno osposobljenih ljekara, farmaceuta, biohemičara i patronažnih sestara, koji pružaju vrhunske zdravstvene usluge našim klijentima.