„Kredi Svis“ ometa istragu bankovnih računa odbjeglih nacista, otpustili specijalnog istražitelja

Posrnuli bankarski gigant „Kredi Svis“ našao se na udaru optužbi da nije bio dovoljno transparentan u vezi sa istragom sopstvenih veza sa nacistima, četvrt vijeka nakon što je ta banka pristala da isplati 1,25 milijardi dolara odštete preživjelima iz Holokausta.

Odbor za budžet američkog Senata objavio je dva izvještaja nastala tokom istrage koju je „Kredi Svis“ započeo kako bi razotkrio detalje o bankarskim aktivnostima njemačkih nacista koji su tridesetih godina prošlog vijeka pribjegli u Argentinu, piše „Njujork tajms“.

Jedan od izvještaja napisao je advokat Nil Barofski, čiju je firmu „Kredi Svis“ prvobitno angažovao za sprovođenje istrage, ali je taj ugovor raskinut u novembru prošle godine nakon što su oni istragu proširili i na naciste koji su po okončanju Drugog svjetskog rata izbjegli iz Evrope.

„Odluka ‘Kredi Svisa’ da obustavi istragu dok je ona još bila u toku mnoga je pitanja ostavila bez odgovora, uključujući ona o tome koliko su prethodne istrage bile temeljne, kao i u kojoj mjeri je ta banka pomagala nacistima koji su nakon rata bježali od pravde“, napisao je Barofski.

Taj incident pokazuje da je, osamdeset godina nakon Drugog svjetskog rata, uloga švajcarskih banaka u pružanju finansijske pomoći nacistima u velikoj mjeri i dalje pod velom tajne. Reč je o još jednom skandalu banke koja je prije mesec dana bila na ivici kolapsa, prije nego što je u poslednjem trenutku „spasao“ rivalski UBS.

Odbor za budžet američkog Senata započeo je sopstvenu istragu nakon što je Centar „Simon Vizental“, jevrejska nevladina organizacija koja se bavi istragom Holokausta, stupila u kontakt sa senatorom Čakom Graslijem, vodećim republikancem u tom Odboru.

Švajcarska banka je objavila sopstveno saopštenje u kom navodi da je izvještaj Barofskog sadržao „brojne činjenične greške, obmanjujuće i nepotrebne izjave i nepotkrijepljene tvrdnje koje se zasnivaju na nepotpunom razumijevanju činjenica. Banka snažno odbacuje ove lažne izjave.“ Saopštenje, međutim, nije naglasilo o kakvim greškama je konkretno riječ.

U razgovoru sa predstavnicima Budžetskog odbora, zastupnici „Kredi Svisa“ porekli su bilo kakvo protivzakonito djelovanje i naglasili da „su posvećeni traganju za istinom o tome šta se dogodilo“, rekao je izvor „Njujork tajmsa“. Oni su takođe rekli da je odluka o otpuštanju Barofskog „čisto poslovnog karaktera“, a ne pokušaj potkopavanja istrage.

Istraga će se nastaviti pod nadzorom drugog advokata, rekli su oni. Banka je objavila i sopstveni izvještaj o događajima iz marta, kada je Barkofski smijenjen sa mjesta glavnog istražitelja.

Nakon što su pregledali novootkrivene informacije, zvaničnici banke su u izvještaju napisali da one „dopunjuju, ali suštinski ne mijenjaju do sada dostupna saznanja“, kao i da je „Kredi Svis zaključio da u ovom trenutku nije neophodno sprovesti dodatne mjere u vezi sa problemima koje je naveo Centar Simon Vizental“.

Ipak, nakon što je Odbor za budžet američkog Senata započeo sopstvenu istragu, „Kredi Svis“ je pristao da ispita listu dodatnih imena za koje se vjeruje da su povezana sa tajnom mrežom uz pomoć koje su nacisti nakon Drugog svjetskog rata bježali iz Evrope.

 

Senator Grasli je rekao da je „Kredi Svis“, uprkos tome što je prvobitno pristao na istragu, „uspostavio njen nepotrebno rigidan i uzak obim“, odbio da slijedi tragove, uklonio gospodina Barofskog i insistirao na izmjeni djelova izvještaja koje je predao.

Banka je pristala na sprovođenje istrage o računima koje su u njoj imali nacisti i drugi sa njima povezani ljudi, a na mjesto specijalnog istražitelja postavila je njujorškog advokata Barofskog, čovjeka sa bogatim iskustvom u istragama bankarskih zloupotreba.

„Kredi Svis“ je sličnu istragu već sproveo tokom devedesetih godina prošlog vijeka i ona je okončana isplatom odštete oštećenim Jevrejima u iznosu od 1,25 milijardi dolara. Ta banka, ali i njihov odskorašnji vlasnik UBS, nesumnjivo su se nadali da je cijela priča o nacističkim računima u tom prilikom zatvorena, piše „Njujork tajms“.

Tokom istrage, Barofski nije pronašao ni jedan i dalje aktivan bankovni račun koji bi se nedvosmisleno mogao povezati sa nacistima, ali je otkrio naloge koje su nacisti koristili, a koji nisu bili pokriveni istragom iz devedesetih godina. Banka njegova saznanja dovodi u pitanje.

Barofski takođe tvrdi da je „Kredi Svis“ pomogao njemačkom biznismenu povezanom sa Nacističkom partijom da restrukturira preduzeće koje bi danas vrijedilo više stotina miliona dolara kako njegova imovina ne bi bila konfiskovana, kao i da je banka kasnije to preduzeće koristila za isplatu bonusa svojim rukovodiocima.

„Kredi Svis“, s druge strane, tvrdi da je do restrukturacije došlo još tridesetih godina prošlog vijeka, pošto je njemački biznismen raskinuo sa nacistima, a ne tokom ili poslije rata.

Istraga advokata Barofskog ispitivala je i bankovne račune nacističkog naučnika koji je bio uhapšen tokom nirnberškog procesa, a koji su u toj banci bili otvoreni između 1952. i 1990. godine, kao i račun nacističkog oficira osuđenog u Nirnbergu čiji je račun ugašen tek 2002. godine, piše „Njujork tajms“.

Dok se istraga odvijala, u „Kredi Svisu“ su odlučili da smijene dotadašnjeg pravnog predstavnika kompanije i zamijene ga novim, advokatom Markusom Ditlemom. Upravo je on Barofskom, tokom redovnog brifinga o stanju istrage u junu prošle godine, rekao da je privremeno obustavi.

Zvaničnici banke su rekli da je Ditlem Barofskom u oktobru rekao da nastavi sa svojim poslom, nakon čega je došlo do zahlađenja odnosa između njih dvojice. Barofski je konačno smijenjen u novembru, a na njegovo mjesto postavljen je londonski advokat Luk Tolaini.

Republikanski senator Čak Glasli i njegov demokratski kolega i predsjednik Odbora za budžet američkog Senata Šeldon Vajthaus otpočeli su sopstvenu istragu u februaru ove godine, navodi „Njujork tajms“. Markus Ditlem posjetio je Vašington početkom aprila kako bi sa njima razgovarao o istrazi.

Članovi Odbora su od predstavnika „Kredi Svisa“ tražili objašnjenje i zašto ta banka nije istražila bankovne račune povezane sa stotinama ljudi koji su učestvovali u tajnim operacijama prebacivanja nacista iz Nemačke nakon rata.

„Kredi Svis“ se obavezao da će u budućnosti ispitati i te račune, ali u Centru „Simon Vizental“ nisu bili oduševljeni, navodeći da je odluka o smjeni Barofskog „urušila povjerenje u pravednu, nezavisnu i transparentnu istragu“.