KO NE BUTLA, TAJ NE IGRA
Ozbiljna se rasprava nedavno otvorila u vezi podrške Crne Gore Kraljevini Saudijskoj Arabiji (KSA) oko organizacije EXPO 2030.
Dok stoji činjenica da Republika Italija zaslužuje posebnu pažnju o ovom kontekstu, postoje brojni faktori koje ne smijemo previdjeti kada se govori o ovoj važnoj temi.
Dana 09.09.2023. godine, objavljen je Memorandum o razumijevanju između Kraljevine Saudijske Arabije, Evropske unije, Republike Indije, Ujedinjenih Arapskih Emirata, Francuske, Njemačke, Italije i Sjedinjenih Američkih Država. Ovaj memorandum naglašava formiranje ekonomskog koridora poznatog kao IMEC (Indija – Bliski istok – Evropa).
Ovaj ekonomski koridor ima za cilj podsticanje ekonomskog razvoja putem unaprijeđene povezanosti i integracije među Azijom, Arapskim zalivom i Evropom. IMEC će se sastojati od dvije glavne trase: jedne koja će povezivati Indiju s Arapskim zalivom, i druge koja će spajati Arapski zaliv s Evropom.
Ključne komponente koridora uključuju željezničku mrežu, električne kablove, digitalne veze i cijevi za transport vodonika.
Očekivanja su da će ovaj koridor unaprijediti efikasnost, smanjiti troškove, podstaći ekonomsko jedinstvo, stvoriti nova radna mjesta i doprinijeti smanjenju emisije gasova s efektom staklene bašte.
Samo dan prije objave ovog memoranduma, 08.09.2023., Sjedinjene Američke Države i Kraljevina Saudijska Arabija su takođe potpisale poseban Memorandum o razumijevanju. Ovaj dokument postavlja temelje za izgradnju interkontinentalnih zelenih tranzitnih koridora kroz Saudijsku Arabiju, povezujući kontinent Azije sa Evropom.
Projekt ima ambiciju da omogući tranzit obnovljive električne energije i čistog vodonika, kao i izgradnju željezničke infrastrukture.
Osim toga, planira se unapređenje energetske bezbijednosti, podsticanje razvoja čistih izvora energije, promocija digitalne ekonomije i unapređenje trgovine i transporta.
Da pojednostavimo: ključni igrač oko smanjenja globalnog uticaja NR Kine na Bliskom Istoku je – Kraljevina Saudijska Arabija.
Ajmo malo o brojevima.
Organizacija EXPO 2030 u Kraljevini Saudijskoj Arabija se uklapa u strateški program „Vizija 2030„ čiji je glavni cilj veoma jasan: Kraljevina Saudijska Arabija do tada treba da bude u prvih 15 ekonomija svijeta.
Dodatno, očekuje se povećanje doprinosa privatnog sektora na 60% BDP-a, povećanje stranih direktonih investicija na 5,7% BDP-a, smanjenje nezaposlenosti na 7%, jačanje uloge SME sektora, povećanje udjela zaposlenih žena na 30%, povećanje broja hodočasnika na 30 miliona godišnje (vjerski turizam), djelimične privatizacije određenih sektora privrede uključujući naftne kompanije kao i povećanje očekivane starosti stanovnika Saudijske Arabije na 80 godina.
Integrativni dio Vizije 2030 su investicije koje će pokrenuti drugačiji ekonomski rast i održivi razvoj, kako bi se privreda Saudijske Arabije rapidno diverzifikovala.
Ukupno, u narednih 10 godina, u Saudijskoj Arabiji se očekuje finansijska „injekcija“ od 7 triliona (hiljada milijardi) dolara sa sljedećom strukturom:
1. Više od 3,2 triliona dolara će biti ubrizgano u nacionalnu ekonomiju kroz investicionu aktivnost do 2030. godine i to:
a. programska inicijativa Shareek Program (javno privatna partnerstva) treba da donese 1,34 triliona dolara;
b. Public Investment Fund (PIF) (Javni investicioni fond) investira 800 milijardi dolara;
c. Jedan trilion dolara biće generisan investicijama kroz nacionalnu investiciona strategija.
2. Vlada Kraljevine Saudijske Arabije će direktno potrošiti u narednih 10 godina 2,7 triliona dolara;
3. Privatna potrošnja u pomenutom periodu dostići 1,3 triliona dolara.
U narednih 10 godina, u Kraljevini Saudijskoj Arabiji će se investirati u izgradnju potpuno novih gradova (NEOM i Qiddiya), rekonstrukciju starih naselja, izgradnju novih i proširenje postojećih aerodromskih, lučkih i željezničkih kapaciteta kako bi ova država postala globalno transportno čvorište.
Investicije u aerodrome Saudijske Arabije su projektovane na više desetina milijardi dolara i to u proširenje aerodromskih kapaciteta koji treba da doprinese prometu od 330 miliona putnika do 2030 godine kao i povećanje cargo prevoza.
Zaključak: velike sile itekako sarađuju sa Kraljevinom Saudijskom Arabijom uprkos brojnim razlikama, između ostalih i po pitanju ljudskih prava.
Štaviše, KSA je jedan od glavnih partnera država liberalne demokratije u naporima da smanj euticaj NR Kine, što znači da, dok je podrška Rimu važna, ne smijemo zanemariti strateški značaj i potencijal ovih inicijativa za globalnu ekonomiju i očuvanje životne sredine.
Dakle, ko ne butla, taj – ne igra.
(Fidelity)