Jesu li Milojko i Jakov zaista novi Milo i Momir?

Piše: Vladimir Pavićević – politikolog

Milojko Spajić je po proglašenju rezultata parlamentarnih izbora imao jednostavan zadatak – da sve tridesetoavgustovske pobjednike okupi kao jezgro buduće vlade i da vrata te vlade otvori za stranke nacionalnih zajednica. Da je postupio tako, već danas bi bio na čelu nesalomive vlade koja bi u crnogorskoj skupštini imala ubjedljivu većinu kakvu ni Milov DPS nije imao u periodu Đukanovićeve najveće moći.

Kada bismo zamislili da umjesto Spajića Jakov Milatović priprema strukturu i sastav nove vlade, Milatović bi okupio tridesetoavgustovce, pozvao partije nacionalnih zajednica i vlada bi odavno bila izabrana. Milojko i Jakov nijesu novi Milo i Momir, ali između njih dvojice postoje koncepcijske razlike koje se poslednjih dana i sedmica najjasnije zapažaju upravo u odnosu na ovo pitanje pristupa pravljenju sledeće vlade.

Jakov ima politički, vrijednosni i utilitaristički  stav o 30. avgustu. Taj datum tretira kao istorijski važan za Crnu Goru kojim je otvoren put ka demokratskom napredovanju društva, ka snaženju vladavine prava, ka redu, pravdi i slobodi. Istovremeno je uočio da njemu lično vezivanje za ovaj datum donosi koristi koje se prije svega tiču njegove namjere da i nakon predsjedničkog mandata održi sopstveni uticaj u crnogorskoj politici.

Milojku je 30. avgust jedan u nizu zanimljivih datuma. Ali u tom datumu i tim izborima, kojima je počeo proces razvlašćivanja Mila Đukanovića i Milovog DPS-a, Milojko ne vidi toliko posebnu vrijednost niti značaj. Upravo se u ovoj napomeni dobro vidi da u suštini Spajić nije čovjek politike, da on ne razumije politiku. Da je drugačije on bi sebe ovih dana, pa makar iz ličnih, utilitarnih razloga, vezao za duh vremena koji je danas potpuno ispunjen idealima i vrijednostima tridesetoavgustovske Crne Gore. I do 30. avgusta ove godine već bi imao vladu i pune četiri godine da se posveti reformama. Otud opšti utisak u društvu da mandatar već sada mnogo kasni sa defnisanjem strukture i sastava nove vlade.

Spajić je odlučio da u kontekstu izbora nove vlade naročito uvaži mišljenje i preporuku njemačkog ambasadora koji ima jasan stav koje političke snage bi trebalo da čine novu crnogorsku vladu. To je zanimljiva činjenica, naročito kada se zna da njemački ambasador u Crnoj Gori danas govori u ime najslabije Vlade Njemačke u poslednjih 35 godina. To je vlada koja poslednjih sedmica i mjeseci nailazi na snažnu kritiku i nepovjerenje ogromnog broja građana Njemačke i koja je međunarodno najmanje uticajna u odnosu na sve njemačke vlade u periodu nakon pada Berlinskog zida.

Jakov je poručio da smatra neprihvatljivim bilo koji pokušaj miješanja inostranih aktera u kreiranje vlade u Crnoj Gori i da očekuje da će formiranje sledeće vlade biti utemeljeno na slobodno izraženoj volji građana.

Sve su to primjeri na osnovu kojih se uočavaju različiti pristupi politici ove dvojice najviših funkcionera Evrope sad. Dosadašnja praksa pokazuje da je Milatovićevo političko djelovanje mnogo efektnije. Kao rezervni kandidat na izborima za predsjednika države Jakov je ubjedljivo pobijedio Mila, dok kao nosilac pobjedničke liste na parlamentarnim izborima Milojko još uvijek ne uspijeva da obezbijedi ni minimalnu većinu za izbor vlade i to prije svega zbog otpora na koji nailazi u sopstvenim redovima.

Ono što Spajićevu situaciju oko formiranja nove vlade čini posebno zanimljivom jeste upravo fakt da ga u tom procesu ne podržavaju pojedini poslanici sa njegove izborne liste i iz pokreta čiji je predsjednik. U mnjenju je stvoren snažan utisak da se kao posledica Spajićevog neefikasnog upravljanja procesom stvaranja sledeće vlade i nedovoljne podrške njegovom pristupu unutar samog pokreta dešava postizborno osipanje Evrope sad.

Prevladava mnjenje da bi u zamišljenim ponovljenim izborima u brzom roku Pokret Evropa sad imao mnogo manje glasova nego što je imao na izborima koji su organizovani 11. juna. I to i sve prethodno navedeno Spajiću može da posluži kao vrsta savjeta da konačno počne da razmišlja i da djeluje politički. Ako želi rezultate u politici, onda je neophodno da se drži elementarne političke logike.

Početni korak ka tome je razumijevanje novog konteksta crnogorske politike. Kontekst je takav da je Crna Gora duboko u postđukanovićevskoj eri, da je Milo politički penzioner i da se ova nova era temelji na idealima i vrijednostima one velike tridesetoavustovske pobjede iz 2020. godine. To je Jakov dobro shvatio, zato je onako ubjedljivo i pobijedio Mila na izborima u martu i aprilu. I da bude potpuno jasno – nije Jakov ovako postupao iz čistih idealističkih pobuda, već prije svega na osnovu precizne kalkulacije da njemu lično takva pozicija donosi nove mogućnosti u poglednu njegovih budućih političkih planova.

Djeluje da tri meseca poslije izbora Spajić i dalje luta. O novoj vladi pregovara tako da se predlozi mijenjaju iz sedmice u sedmicu. Možda se suviše oslanja na preporuke pojedinaca koji ili ne znaju politiku ili ne mare mnogo za to hoće li sam Spajić uspjeti ili ne. Za razliku od poređenja Jakova i Milojka sa Milom i Momirom, ima autora koji primjećuju podudarnosti u onome kako se kao mandatar ponašao Zdravko Krivokapić i kako postupa Milojko Spajić. Moje je mišljenje da nam se onakav promašaj u politici kakav je bio Zdravko Krivokapić nikada više ne može ponoviti. Mada, razboriti ljudi rado podsjećaju da u politici nikada ne treba reći nikad.